Το Μεγαλείο της Δημιουργίας

F. Welten

Η επιστημονική διερεύνηση μακριά από του να οδηγεί στην άρνηση απεναντίας επιτρέπει την κατανόηση, σε όλη την πολυμορφία της, της ύψιστης αρμονίας της φύσης η οποία από το μικροοργανισμό ως τον άνθρωπο και από το άτομο της ύλης ως το νεφέλωμα, ξετυλίγεται μπροστά μας. Είναι ο Ωρίων και η Ανδρομέδα, ο Βορράς και η Μεσημβρία, η Πηγή και ο Ωκεανός είναι ολόκληρο το μεγαλόπρεπα διατεταγμένο Σύμπαν μέσα στην υπέροχη τάξη των ουρανών και της γης όπου κάθε πλάσμα οδεύει στον προορισμό του.

Ένα θαύμα της Δημιουργίας
Όπως και το αστέρι έτσι και το πουλί καταθέλγει. Το να εισχωρήσει κανείς μέσα στα μυστικά αυτού του φτερωτού αριστουργήματος, είναι να ανακαλύψει μερικά από τα πιο εκπληκτικά θαυμάσια της φύσης. Τα μάτια των πουλιών διαθέτουν και τρίτο βλέφαρο που το ζώο το κινεί από μπρος πίσω σαν υαλοκαθαριστήρα όταν πετάει στη γαλάζια απεραντοσύνη. Η κουκουβάγια διερευνά τη βαθιά σκοτεινιά των δασών με μάτια δέκα φορές πιο ευαίσθητα από τα δικά μας. Τα σμαραγδένια μάτια της και το βελούδινο πέταγμά της την καθιστούν ένα από τους πιο αινιγματικούς άρχοντες της νύχτας. Το γεράκι έχει όραση τόσο διαπεραστική ώστε από δυο χιλιόμετρα διακρίνει έναν αρουραίο. Ο μικρός σπίνος των κήπων μας έχει τόσο δραστικό οργανισμό ώστε οι παλμοί της μικροσκοπικής του καρδιάς είναι της τάξης των 500 κατά λεπτό. Ενώ τα δικά μας κόκαλα είναι βαριά και πλήρη, των πουλιών είναι κενά και με ύλη σπογγώδη που αποθηκεύει αέρα επειδή στην ανατομία τους όλα απηχούν τον ίδιο σκοπό: το πέταγμα. Και στο πέταγμα η δεξιοτεχνία του πουλιού είναι καταπληκτική και τα κατορθώματά του ξεπερνούν τη φαντασία! Ένα γεράκι κυνηγάει ένα ορτύκι. Έξαφνα από ύψος ενός ή δύο μόλις μέτρων το ορτύκι αφήνεται να πέσει σαν πέτρα πάνω σε ένα θάμνο. Πριν το θύμα του- που πέφτει με ελεύθερη πτώση- καταφέρει να φτάσει στο θάμνο, το γεράκι έχει ορμήσει από κάτω και γυρίζοντας ανάποδα- ενώ ακόμα πετάει- το έχει αρπάξει και έχει ανυψωθεί κατακόρυφα χωρίς να κόψει ταχύτητα για να εξαφανιστεί στα σύννεφα.

Όλα τα ζωντανά όντα παρουσιάζουν σε περισσότερο ή λιγότερο ανεπτυγμένο βαθμό την ικανότητα να αναπαράγουν ή να αναγεννούν μερικά μέρη του σώματός τους, όταν αυτά τους αφαιρεθούν. Στον ταπεινό σαλίγκαρο η ικανότητα αυτή είναι αξιοθαύμαστη. Αν του κόψουν το κεφάλι ή τουλάχιστον το μεγαλύτερο κομμάτι του κεφαλιού το ζώο αναπαράγει το μέρος που του λείπει, με το ρύγχος, το στόμα και την τραχιά γλώσσα τα δυο ζεύγη κεραιών από το οποίο το ένα φέρνει τα μάτια και αυτή η αναγέννηση είναι βέβαια ένα από τα πιο συναρπαστικά φαινόμενα της φύσης, αν ληφθεί υπόψη η δομική πολυπλοκότητα των τμημάτων που λείπουν.

Αρμονία

Μέσα στο αδιαπέραστο σκοτάδι των θαλασσίων βυθών η πίεση του νερού φτάνει τους δύο τόνους σε κάθε τετραγωνικό εκατοστόμετρο. Και όμως εκεί ζει ένα πολύ εύθραυστο είδος σπόγγου που αποκαλείται «καλάθι της Αφροδίτης». Το μικρότερο κτύπημα θα μπορούσε να το κάνει να σπάσει. Αλλά ζει φυσικότατα μέσα σε αυτή τη φοβερή πίεση. Η πορώδης μάζα του περικλείει επακριβώς την ποσότητα νερού που απαιτείται προς εξισορρόπηση της εξωτερικής πίεσης. Αν αυτό το ζωικό φυτό μεταφερόταν άξαφνα στην επιφάνεια, θα πάθαινε διάρρηξη, αντίστροφα αν ένα ζώο της επιφάνειας βυθιζόταν απότομα στα βάθη της θάλασσας θα συνθλιβόταν.

Αν το μάτι του εντόμου αποτελεί ένα ασύλληπτο θαύμα, το φτερό της πεταλούδας, μια χίμαιρα χρωμάτων και σκιάσεων, είναι ένα αριστούργημα ευαισθησίας και λεπτότητας. Αποτελείται από μυριάδες μικροσκοπικά λέπια όλων των αποχρώσεων. Μικρές επιμήκεις οδοντωτές λεπίδες, σε μια αξιοθαύμαστη συμμετρία, φτιάχνουν ένα κόσμημα ποικιλμένο με ζαφείρια και σμαράγδια και ρουμπίνια. Αυτό το πολύτιμο μωσαϊκό, αυτή τη γωνιά του ουρανού, θαυμαστής ωραιότητας, καταστρέφουμε αλόγιστα, όταν συλλαμβάνουμε την πεταλούδα από τα φτερά για να την παρατηρήσουμε από κοντά. Και τότε μένουν προσκολλημένες στα βέβηλα δάχτυλά μας αυτές οι λεπτές βελούδινες σκόνες. Λαμπρά κομματάκια από θείες τοιχογραφίες.

Η γήινη σφαίρα μας εκσφενδονισμένη σαν τεράστια σβούρα μέσα στην απεραντοσύνη, τρέχει γύρω από τον ήλιο με ταχύτητα τριάντα χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο ή 106.000 χιλιομέτρων την ώρα ή 21/2 εκατομμυρίων χιλιομέτρων την ημέρα, δηλαδή με ταχύτητα περίπου πενήντα φορές μεγαλύτερη από βλήμα τηλεβόλου. Σκεφθήκατε ποτέ τι θα συνέβαινε, αν για οποιαδήποτε αιτία, ο πλανήτης μας έφευγε κάποια μέρα κατά την εφαπτόμενη της τροχιάς του μ' άλλα λόγια, αν με την τρομακτική αυτή ταχύτητα έχανε το δρόμο του γύρω από τον ήλιο; Τότε θα ορμούσαμε μέσα στο τεράστιο ψύχος των διαστρικών εκτάσεων. Το νερό θα γινόταν πάγος, τα αέρια υγρά και σε μερικές μέρες όλα τα ζωντανά όντα θα πάγωναν όπως τα προϊστορικά μαμούθ που βρίσκουμε θαμμένα στους πάγους της Σιβηρίας. Και η σφαίρα θα μετέφερε στο διάστημα το πανόραμα της πετρωμένης ανθρωπότητας, στις τελευταίες της εκφράσεις μίσους και αγάπης. Όμως από εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια ο κύκλος πραγματοποιείται σιωπηλά μέσα στην τέλεια ισορροπία της δημιουργίας.

Πανσπερμία

Αν ο ήλιος ήταν κούφιος, θα χρειάζονταν τουλάχιστο 1.250.000 σφαίρες του μεγέθους της γης για να το γεμίσουν. Αλλά ένα αστέρι του αστερισμού του Ηνιόχου έχει διάμετρο δύο χιλιάδες φορές μεγαλύτερη από τον ήλιο. Ένα αεροπλάνο που θα πέταγε με ταχύτητα 1000 χιλιομέτρων την ώρα, θα ήθελε 317 χρόνια για να διατρέξει τη διάμετρο αυτή, δηλαδή για να διασχίσει τον αστρικό αυτόν υπεργίγαντα απλά από τη μια άκρη ως την άλλη. Και παρά ταύτα το άστρο αυτό δεν φαίνεται παρά σαν ένα μικροσκοπικό αστεράκι 3ου μεγέθους, μόλις ορατό με γυμνό μάτι, ασήμαντο σταγονίδιο φωτός που πλανάται στον ωκεανό του Γαλαξία.

Ο Ήλιος και το σύνολο των απλανών άστρων που βλέπουμε και των πλανητών- όπως η γη- περιφέρονται μαζί με το γιγάντιο σπείρωμα που αποτελεί τον Γαλαξία μας, με ταχύτητα 270 χιλιομέτρων στο δευτερόλεπτο και απαιτούν 200 εκατομμύρια χρόνια για να συμπληρώσουν ένα γύρο. Η διάρκεια αυτής της περιφοράς γύρω από το γαλαξιακό κέντρο (περιφορά σπειροειδής) αποτελεί ένα κοσμικό έτος., ένα μόνο. Πού λοιπόν βρίσκεται ο άνθρωπος που καυχάται για τη δύναμή του; «χίλια έτη εν οφθαλμοίς σου ως η ημέρα η χθες, ήτις διήλθε»

Να ο κόσμος μας και ολόκληρος ο Γαλαξίας στον οποίον ανήκουμε, η απίστευτη αυτή πλήθυς ήλιων και πλανητών που φωτοβολούν στο στερέωμα και που συνολικά έχουν τόσο τεράστια μάζα που υπολογίζεται σε 100. δισεκατομμύρια φορές όσο είναι ο Ήλιος, δεν αποτελεί παρά ένα μαργαριτάρι στο βυθό της διαστημικής θάλασσας.. Αυτό το καταπληκτικό νέφος που φαίνεται να σχηματίζει το πλήθος των άστρων του Γαλαξία δεν είναι παρά ένας αδιόρατος φωσφορισμός που τρεμοσβήνει μέσα στα άδυτα του ουρανού, φευγαλέα σπίθα χαμένη μέσα στα δισεκατομμύρια των άλλων νεφελωμάτων όπου η μία συσσώρευση άστρων διαδέχεται άλλη και η απεραντοσύνη, άλλη απεραντοσύνη ακόμη πιο ασύλληπτη.

Έπειτα πιο πέρα, άλλα ακόμη αστρικά σύμπαντα, άλλοι ακόμη κόσμοι. Η μεγαλοσύνη αυτή μας περισφίγγει, μας συνθλίβει, όση και να είναι η δύναμή μας. Και όμως η σκέψη φτάνει διστακτικά ως το χάος αυτό. Τι μάθημα σοφίας και μετριοφροσύνης μας δίνει ο Θεός μέσα από τα άστρα.

Όσο για τη Γη, 1.300.000 φορές μικρότερη από τον Ήλιο, πόσο μικρή είναι μπρος στις εκπληκτικές μάζες από εκατομμύρια δισεκατομμυρίων τόνους που ορμούν με δαιμονιώδεις ταχύτητες μέσα στο απύθμενο κενό ξεπερνώντας κάθε νοητική σύλληψη.

«Σου είναι οι ουρανοί και Σου η γη» (ψαλμός πθ)

Αν ο τεχνικός πολιτισμός αποκτά στις μέρες μας αυξανόμενη σημασία, η αληθινή γνώση που ανυψώνει την ανθρώπινη καρδιά, αποκτά μια σημασία ακόμη μεγαλύτερη «διότι δεν θέλω ελπίσει επί το τόξον μου, ουδέ η ρομφαία μου θέλει με σώσει» (Ψαλμός μδ). Αν υπολογίσουμε μόνο στη δύναμή μας και συνεχίσουμε να μεγαλαυχούμε, η λεγόμενη «θριαμβευτική επαύριον της Επιστήμης» κινδυνεύει να καταστεί επαύριον αιματηρή.

Αξίζει να θαυμάζουμε τα καταπληκτικά επιτεύγματα της ανθρώπινης διάνοιας. Αξίζει να συμβάλουμε στην επιστημονική πρόοδο. Όμως ας μη κοιτούμε υποτιμητικά τη φύση. Όσο περισσότερο τη μελετούμε, τόσο περισσότερο μας συνέχει ο θαυμασμός για τα αριστουργήματα που μας παρουσιάζει. Και τόσο περισσότερο μας καταλαμβάνει το αίσθημα της ταπεινοφροσύνης μπρος στο ανεξιχνίαστο μυστήριο. Το μυστήριο αυτό δεν ανήκει στον άνθρωπο. Όπως δίνουμε στον Καίσαρα τα του Καίσαρος, έτσι πριν μιλήσουμε για τη Δημιουργία, ας αποδώσουμε στον Κύριο της την τιμή που οφείλεται στο όνομά Του και την αναγνώριση που οφείλεται στο έργο Του.

«Η ημέρα προς την ημέρα λαλεί λόγον και η νύχτα προς την νύχτα αναγγέλλει γνώση, Δεν είναι λαλιά ουδέ λόγος των οποίων η φωνή δεν ακούεται. Εις πάσαν την γη εξήλθε ο φθόγγος αυτών και μέχρι τα πέρατα της οικουμένης οι λόγοι αυτών (Ψαλμ. Ιθ)

Θεωρίες για την αρχή της ζωής.

Γενικά

Τα παρακάτω, θα είχαν μεγαλύτερη σημασία, αν η ζωή στη γη ήταν προϊόν τυφλής εξέλιξης. Επειδή όμως όλα τα στοιχεία δείχνουν, ότι μόνο ως προϊόν δημιουργίας μπορεί να υπάρξει η πολυπλοκότητα τής ζωής, η αξία τών παρακάτω θεωριών, είναι μόνο πληροφοριακή, και στοχεύει να δείξει ότι ως τώρα η επιστήμη έχει μεσάνυχτα για το πώς ξεκίνησε η ζωή.

Οι παρακάτω θεωρίες, προσπαθούν να βρουν με ποιο τρόπο θα μπορούσε να παραχθεί η ζωή από τυφλή σύμπτωση. Εάν όμως υπάρχει ένας Δημιουργός, η ζωή θα μπορούσε να προέλθει από οποιαδήποτε από αυτές, ή και από άλλη απρόβλεπτη πηγή. Ενδιαφέρον μάλιστα θα ήταν αν κάποια στιγμή επιβεβαιωνόταν πως η ζωή στη γη προήλθε από το διάστημα, και ότι υπάρχουν μορφές της σε άλλους πλανήτες. Τότε θα προκαλούσε λιγότερη απορία σε πολλούς πιστούς που απορούν, ο τεράστιος "ακατοίκητος" όγκος του σύμπαντος.

Επειδή γνωρίζουμε τον τρόπο που ο Θεός πολιτεύεται με τη δημιουργία του, θα τολμούσαμε να πούμε, ότι οι περισσότερες από τις παρακάτω θεωρίες, έχουν πραγματική αξία. Είναι σαφές στη Χριστιανική πίστη, ότι ο Θεός, χρησιμοποιεί τα ήδη υπάρχοντα, και θαυματουργεί μόνο για τα απολύτως αναγκαία.

Για παράδειγμα, ο Κύριος Ιησούς, όταν ανέστησε το Λάζαρο, ζήτησε πρώτα από τους άλλους να κυλήσουν την πέτρα, και μετά έκανε αυτό που οι άλλοι δεν μπορούσαν να κάνουν: "μια ανάσταση". Ενώ μπορούσε να εμφανίσει τροφή από το τίποτα, ζήτησε να του φέρουν το ψωμί και τα ψάρια, και μετά τα πολλαπλασίασε. Στο γάμο τής Κανά, ο Ιησούς Χριστός, ενώ μπορούσε να εμφανίσει κρασί από το πουθενά, προτίμησε να χρησιμοποιήσει ως πρώτη ύλη το νερό.

Έχοντας αυτά υπ’ όψιν, στην περίπτωση που μας ενδιαφέρει, φαίνεται πως πιθανότερο θα ήταν ο Θεός να χρησιμοποίησε τα ήδη υπάρχοντα για την επίτευξη τού σκοπού του. Δηλαδή:

Για το ξεκίνημα τής ζωής, θα μπορούσε να χρησιμοποίησε την ίδια τη σύσταση τού πλανήτη, και τους ήδη υπάρχοντες φυσικούς νόμους. Έτσι, οι θεωρίες για το ξεκίνημα τής ζωής, θα πρέπει να προσεχθούν με σοβαρότητα, επειδή ίσως αντανακλούν την επιλογή Εκείνου.

Ομοίως, θα ήταν αντίθετο στις συνήθειές Του, το να δημιουργεί εκ τού μηδενός ένα ένα τα εκατομμύρια διαφορετικά είδη ζωής. Πιθανότερο θα ήταν, να χρησιμοποίησε τον ήδη υπάρχοντα γεννετικό κώδικα κάποιας μορφής, για να την εξελίξει σε κάτι ανώτερο. Ως προς αυτό θα ήταν ενδιαφέρον αν αποδεικνυόταν κάποτε ότι ο ίδιος γενετικός κώδικας (ή παραλλαγές του), ρυθμίζει μορφές ζωής σε άλλους πλανήτες. Εδώ άλλωστε βρίσκεται και κάποιο φιλοσοφικό επιχείρημα κάποιων εξελικτών, που λένε:

΄΄Αν ο Θεός έφτιαξε κατ’ ευθείαν το κάθε ζώο, και όχι μέσω εξέλιξης, πρέπει να είναι απατεώνας. Δεν είναι συνεπές γι’ Αυτόν να τα έκανε κατ’ ευθείαν, και να μας άφησε να πιστεύουμε στην εξέλιξη, επειδή βλέπουμε σε όλα τα ζώα τον ίδιο γεννετικό κώδικα, με μικροδιαφορές από είδος σε είδος΄΄. (Ο άνθρωπος και ο χιμπατζής, έχουν τον ίδιο γεννετικό κώδικα κατά 98%).

Όσον αφορά τις προσπάθειες κάποιων επιστημόνων να δημιουργήσουν ζωή αναπαράγοντας κάποιες πιθανές συνθήκες τής πρώιμης γης, είναι σαφές, ότι αν γι’ αυτό χρειάζεται να επιστρατεύσουν τη νοημοσύνη τους, ακόμα και αν το κατάφερναν κάποτε, αυτό θα αποτελούσε απόδειξη ότι για την παραγωγή ζωής, χρειάζεται νοημοσύνη.

Αν δηλαδή ο κόσμος μας επιδέχεται την ανάπτυξη ζωής κάτω από ορισμένες συνθήκες όπως ήταν η γη πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, αυτό γίνεται, επειδή όλα αυτά ήταν προγραμματισμένα, και οι συνθήκες αυτές ήταν προεπιλεγμένες από έναν Δημιουργό.

Από τα πειράματα τών επιστημόνων αυτών λοιπόν, μένει να περιμένουμε, όχι να μας πουν πώς έγινε μόνη της η ζωή, αλλά ποια μέθοδο χρησιμοποίησε ο Θεός για να την δημιουργήσει από το μηδέν, ή να την εξελίξει.

Ας δούμε λοιπόν μία ενδεικτική "γκάμα" από αυτές τις θεωρίες, από σοβαρές ως γελοίες, (γιατί οι άθεοι, προκειμένου να αρνηθούν τον Θεό ως "ορθολογιστές", καταλήγουν σε ακραίες γελοιότητες).



Α. Θεωρίες τής διαστημικής προέλευσης τής ζωής

α. Πανσπερματική Θεωρία

Εμπνευστής: Svante Arrhenius. (Σουηδός χημικός).

Θεωρία: Υποστηρίζει ότι η ζωή δημιουργήθηκε σε κάποιο άλλο σημείο τού σύμπαντος, και μεταφέρθηκε στη γη, μαζί με τη μεσοαστρική σκόνη, ή ίσως κάποιο μετεωρίτη.

Σε μία πιο εξελιγμένη μορφή της, η θεωρία αυτή, προτείνει ότι η ζωή δημιουργήθηκε σε κάποιο κομήτη, και μεταφέρθηκε στη γη, όταν αυτός πέρασε απ’ αυτή.

Οι κομήτες περιέχουν στον πυρήνα τους οργανικές ενώσεις. Κάποτε, οι αντιδράσεις μεταξύ αυτών τών ενώσεων, παρήγαγαν θερμότητα, που έλυωσε τον πάγο στο εσωτερικό τού κομήτη. Το χημικό αυτό σύστημα, ήταν ιδεώδες περιβάλλον για την εμφάνιση τής ζωής.

Αρκετά προβιοτικά μόρια, όπως πολυσακχαρίτες, αμινοξέα, πορφυρίνες και οι δομικές ενώσεις τών νουκλεϊνικών οξέων είχαν συγκεντρωθεί στο λιωμένο πάγο, και η συγκέντρωσή τους θα ήταν οπωσδήποτε μεγαλύτερη από τη γη. Οι πρώτοι προκαρυωτικοί οργανισμοί (οι οποίοι δεν απαιτούσαν οξυγόνο για τη διατήρησή τους), αναπτύχθηκαν μέσα στην προβιοτική ΄΄σούπα΄΄ τού εσωτερικού τών κομητών.

Προβλήματα:

1) Η θεωρία αυτή, το μόνο που κάνει, είναι να μεταθέτει το πρόβλημα τής προέλευσης τής ζωής στο διάστημα, χωρίς όμως να εξηγεί επαρκώς πώς είναι δυνατόν να δημιουργήθηκε εκεί.

2) Η μικρού μήκους κύματος ακτινοβολία που υπάρχει στο χώρο, θα ήταν καταστρεπτική, και δεν θα επέτρεπε σε μικροοργανισμούς τής διαστημικής σκόνης να κάνουν τόσο μακρύ ταξίδι.

Απάντηση στο πρόβλημα 2:

Οι αστροφυσικοί Peter Weber και J Mayo Greinberg, σ’ ένα άρθρο τους στο περιοδικό Nature, αναφέρουν το εξής πείραμα: Για να διαπιστώσουν πόσο η ζωή θα διατηρείτο στο διάστημα, τοποθέτησαν σπόρια από Bakilus subtilis, ένα βακτήριο που συναντάτοι στα άχυρα, σ’ ένα θάλαμο κενού ύψους 30 εκατοστών, που ψυχόταν με ήλιο και ακτινοβολείτο με υπεριώδεις ακτίνες.

Συμπέρασμα: Τα περισσότερα σπόρια, θα είχαν διάρκεια ζωής μέχρι 2.500 έτη το πολύ, διάστημα πολύ μικρό για πανσπερμία. Αν όμως το σπόριο είχε συλληφθεί από σκοτεινό μοριακό νέφος, μία συγκέντρωση αερίων και σωματιδίων υψηλής πυκνότητος, θα το προστάτευε. Θα επιζούσε για εκατομμύρια χρόνια, ώστε να μπορεί να διανύσει το διάστημα μεταξύ δύο ηλιακών συστημάτων. Το πρόβλημα που παραμένει, είναι το πώς θα μπορούσε να επιβιώσει από την είσοδό του σε ένα νέο πλανήτη.



β. Θεωρία τής Κατευθυνόμενης Πανσπερμίας

Εμπνευστής: Fransis Crick

Θεωρία: Κάποιος εξελιγμένος πολιτισμός, έστειλε με κάποιο διαστημόπλοιο στη γη την πρώτη ζωή.

Προβλήματα:

1. Αν γίνεται αποδεκτό κάτι τέτοιο, γιατί να μη δεχθούμε την απλούστερη λύση τού Θεού;

2. Έχουμε πάλι μετάθεση τού προβλήματος σε κάποιον άλλο πλανήτη.



γ. Θεωρία τών αποβλήτων

Οργανισμοί και DNA που ρίχτηκαν στο διάστημα από εξωγήϊνα σκάφη μέσα σε απόβλητα, έπεσαν στη γη (και αλλού), προστατευμένα από τα απόβλητα, και εξελίχθηκαν. Μια θεωρία κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των UFO-μανών, (σαν την προηγούμενη). Μερικοί αρκεί να μη δεχθούν τον Θεό, και ξεστομίζουν κάθε είδους ανοησία.



Β. Θεωρίες περί τής Αυτόματης Γένεσης στην αλλαγή της χιλιετίας

Καθώς άλλαζε η χιλιετία και εισερχόταν ο 21ος αιώνας, οι επικρατέστερες θεωρίες ήταν οι εξής:



α. 1: Κοσμοθεωρία τού RNA.

Θεωρία: Τα καταλυτικά RΝΑ ή ριβόζυμα, έχουν την ικανότητα να κόβουν τμήματα τής ίδιας τους τής αλληλουχίας, και να συνενώνουν τμήματα RΝΑ μεταξύ τους. έτσι ο συνδυασμός τής καταλυτικής δράσης τού RΝΑ με την ικανότητά του ν’ αποτελεί πρότυπο για τη σύνθεση νέων μορίων, οδήγησε πολλούς επιστήμονες να υποθέσουν ότι στην πρωταρχική φάση ανάπτυξης τής ζωής, μόρια RΝΑ έπαιξαν ρόλο καταλύτη στη σύνθεση νέων μορίων RΝΑ, με βάση προϋπάρχοντα μονονουκλεοτίδια. Σε μια επόμενη φάση, μεμβρανικές δομές περιέβαλαν τα ιδιόμορφα αυτά νουκλεϊκά μόρια, και οι καταλυτικές τους ικανότητες διευρύνθηκαν, με αποτέλεσμα κάποιων πρωτογόνων κυτταρικών μορφών.

Επιτυχίες: Το 1996, ταυτοποιήθηκαν ορισμένα ριβόζυμα, που έχουν την ιδιότητα να συνενώνουν μικρά τμήματα RΝΑ, χωρίς να διασπούν τα μεγαλύτερα τμήματα. Ακόμα, τα μόρια αυτά, μπορούν να αντλούν ενέργεια από τριφωσφορικούς δεσμούς, ανάλογους με τους δεσμούς τού ΑΤΡ, με αποτέλεσμα τη θεαματική επιτάχυνση τών αντιδράσεων. (ερευνητές: Jack Szostak, και David Bartel).

Επίσης, ο Jim Ferris, (Rensselaer Polytechnic Institute, Troy, New York), πρόσθεσε ένα είδος θετικά φορτισμένης αργύλου που θεωρείται ότι υπήρχε σε μεγάλες ποσότητες στην πρωτογενή επιφάνεια τής Γης σε ένα διάλυμα αρνητικά φορτισμένων νουκλεοτιδίων αδενίνης, και συνέθεσε έτσι τμήματα RΝΑ με 10 - 15 νουκλεοτίδια (ή βάσεις, δηλαδή αδενίνη, ουρακίλη, γουανίνη, κυτοσίνη, ή A,U,G,C). Αν υπάρχουν διαθέσιμα νουκλεοτίδια στο περιβάλλον, η σύνθεση προχωρεί μέχρι τό στάδιο αλυσίδων 55 νουκλεοτιδίων.

Ήδη από το 1953 ο Stanley Miller, κατάφερε σε εργαστηριακό περιβάλλον όμοιο με αυτό που θεωρείται ότι είχε η γη κατά τη δημιουργία ζωής, τη δημιουργία αδενίνης και γουανίνης από μίγμα αμμωνίας μεθανίου, υδρογόνου και ατμών νερού.

Ο ίδιος το Καλοκαίρι τού 1995, στο Πανεπιστήμιο τής Καλιφόρνιας, προσθέτοντας στο μίγμα και Ουρία, πέτυχε τη σύνθεση και σημαντικής ποσότητας κυτοσίνης και ουρακίλης. Έτσι δημιουργήθηκαν τα απαραίτητα για τη ζωή δομικά στοιχεία τών νουκλεοζιδίων. (Πρόγονοι τών νουκλεοτιδίων).

Η συγκέντρωση ουρίας στο πρωτογενές υδατικό περιβάλλον τής γης, μπορεί να έφτασε στην απαιτούμενη τιμή, σε ρηχές κοιλότητες όπου το νερό εξατμιζόταν βαθμιαία. (Είναι η λεγόμενη drying legoon hypothesis).

Έτος: Δεκαετία τού 1980.

Προβλήματα:

1. Πολλοί επιστήμονες λένε ότι την εποχή εκείνη, δεν υπήρχε στη γη τόσο υδρογόνο για τη δημιουργία τής σύνθεσης τού Miller.

2. Σε εργαστηριακό επίπεδο, τα διαθέσιμα μονονουκλεοτίδια που επιτρέπουν την επιμήκυνηση τών μορίων RΝΑ, είναι τού ιδίου τύπου με αυτά που σήμερα περιέχουν τα κύτταρα, και διαθέτουν υψηλής ενεργείας τριφωσφορικούς δεσμούς, οι οποίοι εξασφαλίζουν την απαραίτητη ενέργεια. Τέτοιου τύπου όμως μόρια δεν ταυτοποιήθηκαν ποτέ σε πειράματα ανάλογα με αυτά τού Μίλερ. Και δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει το γεγονός ότι για να νοηθεί μηχανισμός εμφάνισης τής ζωής στις συνθήκες τού αρχέγονου πλανήτη, πρέπει όχι μόνο η απαιτούμενη για τις αντιδράσεις ενέργεια να προέρχεται από κάπου, αλλά και να συζευχθεί κατάλληλα με τις αντιδράσεις αυτές, γιατί αλλοιώς θα διαχεόταν στο περιβάλλον. (Θεός;)

3. Με βάση τους ρυθμούς μεταλλάξεων τών γονιδίων, οι επιστήμονες κατάληξαν στο συμπέρασμα ότι το λεγόμενο δένδρο τής ζωής, που απεικονίζει σχηματικά το πώς εξελίχθηκαν τα διάφορα είδη τών εμβίων όντων, πρέπει να αποτελείται από τρεις μόνο κύριους κλάδους αντί τών πέντε που περιείχε μέχρι τώρα. Χρησιμοποιώντας μια αντίστοιχη γενετική μέθοδο ανάλυσης, ο Woese καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αντιγραφή τού RΝΑ καθυστερημένο γεγονός στην εξέλιξη, και όχι η αφετηρία της. Και στους τρεις κύριους αυτούς κλάδους, δεν έχει διατηρηθεί το υποτιθέμενο κοινό πολύπλοκο σύστημα αντιγραφής τού RΝΑ ως τους σημερινούς θυγατρικούς οργανισμούς.



α. 2: Μία προσπάθεια εξήγησης τών προβλημάτων

Οι προηγούμενες θεωρίες, έλεγαν ότι διάφοροι τύποι μορίων RNA, συνεργάστηκαν μεταξύ τους για να σχηματίσουν πρωτεϊνες όπως στα ζωντανά κύταρα.

Η νέα θεωρία, υποστηρίζει ότι ο γενετικός κώδικας που συσχετίζει αλληλουχίες βάσεων σε συγκεκριμμένα αμινοξέα, είναι μία ενδογενής ιδιότητα τού RNA, και ότι ο ίδιος αυτός κώδικας έχει επιζήσει ως σήμερα.

O Anthony Mellersh, μικροβιολόγος τού Γενικού Νοσοκομείου Derby City, πιστεύει ότι και οι πρωτεϊνες και το RNA, δημιουργήθηκαν ταυτόχρονα. Η θεωρία του, υποδεικνύει ότι το RNA θα μπορούσε να υποστεί πτυχώσεις έτσι ώστε να σχηματισθούν υποδοχές στο μήκος τού μορίου του. Κάθε υποδοχή είναι σε θέση να παγιδέψει ένα μοναδικό αμινοξύ από την ΄΄αρχέγονη σούπα΄΄. Κατόπιν, τα αμινοξέα συνδέονται μεταξύ τους και σχηματίζουν μία πρωτεϊνη.

Κατά τον Mellersh, η ιδέα ότι το RNA μπορεί να σχηματίσει 20 διαφορετικές κοιλότητες για τα 20 διαφορετικά ανινοξέα που χρησιμοποιούνται στο σχηματισμό τών πρωτεϊνών, εμφανίστηκε στη δεκαετία τού 1950. Απορρίφθηκε όμως, επειδή δεν υπήρχαν βέβαιες ενδείξεις για την ορθότητά της. Μάλιστα ένας από τους αντιπάλους τής θεωρίας αυτής, ήταν ο Fransis Crick, που ανακάλυψε τη διπλή έλικα τού DNA.

Στα μέσα τής δεκαετίας τού 1980, ανακαλύφθηκε ότι το RNA μπορεί να παίξει ρόλο καταλύτη σε ορισμένες χημικές αντιδράσεις. Έτσι έγινε εμφανές ότι το μόριο αυτό έχει κι άλλες δυνατότητες εκτός από την αποθήκευση πληροφοριών.

Ο Mellersh, βασίστηκε στο γεγονός ότι τα νουκλεϊκά οξέα, μπορούν να προσκοληθούν σε στερεές επιφάνειες με τις βάσεις τους εκτεθειμένες. Διεπίστωσε, ότι οι κοιλότητες τού RNA ανοίγουν αν η μοριακή αλυσίδα πτυχωθεί σε κάθε τρίτο νουκλεοτίδιο. Αυτό το νέο σχήμα, μπορεί να μείνει σταθερό, αν το RNA έχει προσκοληθεί σε ένα στερεό σωματίδιο. Τότε, γύρω από κάθε υποδοχή, υπάρχουν τρεις βάσεις, και με το σχήμα που δημιουργούν, μπορεί να δεχθεί ένα και μόνο ένα αμινοξύ. Οι σχέσεις ανάμεσα στα 64 δυνατά κωδικόνια (= λέξεις αποτελούμενες από τριάδες βάσεων) που σχηματίζονται από τις υποδοχές και τα αμινοξέα που παγιδεύονται σε αυτές, είναι ίδιες όπως και στο γενετικό κώδικα. Η ταύτιση αυτή, επεκτείνεται ακόμα και στα κωδικόνια που δίνουν την εντολή έναρξης και λήξης μιας αλληλουχίας και στους πολλαπλούς κωδικούς που αντιστοιχούν σε μερικά αμινοξέα.

Το μοντέλο αυτό, εκτός από την επίλυση τού προβλήματος τής κότας και τού αυγού, (αμινοξέα ή πρωτεϊνες;) εξηγεί και πολλά άλλα, όπως: α. το πώς λειτουργούν τα κωδικόνια λήξης που δίνουν τέλος στην αλυσίδα, β. γιατί υπάρχουν κάποιες σταθερές ακολουθίες σε κάποια κωδικόνια, γ. για ποιο λόγο οι οργανισμοί έχουν μόνο αριστερόστροφα αμινοξέα. (Επειδή δεν ταιριάζουν στις πτυχώσεις).

Για να σχηματισθούν οι πεπτιδικοί δεσμοί που συνδέουν τα αμινοξέα μεταξύ τους, το μόριο τού RNA που έχει προσκολληθεί σε μία στερεή επιφάνεια, πρέπει να ενυδατώνεται εναλλάξ, ίσως από παλιρροϊκές κινήσεις που πραγματοποιούνται στην περίμετρο τής ΄΄αρχέγονης σούπας΄΄. Όταν ολοκληρωθεί η σειρά τών αμινοξέων, και ο σχηματισμός τού πρωτεϊνικού μορίου, η πρωτεϊνη απομακρύνεται από το RNA με διάχυση, ή εναλλακτικά μπορεί να ενωθεί με το σωματίδιο στο οποίο είναι προσκολλημένο το RNA.

Η δημιουργία τών πρώτων πρωτεϊνών, ήταν ένα πρωτεύον βήμα τής χημικής εξέλιξης, γιατί οι πρωτεϊνες έχουν μεγαλύτερες καταλυτικές δυνατότητες από μόρια όπως το RNA. Αν σχηματισθεί μία μικρή ποσότητα RNA, η οποία παράγει ένα ένζυμο που το βοηθά να παραχθεί πιο γρήγορα, τότε θα δημιουργηθούν περισσότερα αντίτυπα τού RNA, τα οποία θα παράγουν μεγαλύτερη ποσότητα τού ενζύμου. Έτσι το σύστημα θα αρχίσει να εξελίσσεται.

Στην περίπτωση αυτή, το RNA θα έχει μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης μέσω τής διάδοσής του σε επόμενες γενιές. Οι μεταλλάξεις τού RNA, θα επιτρέψουν το σχηματισμό νέων αλυσίδων αμινοξέων, οι οποίες θα σχηματίσουν νέα πρωτεϊνικά ένζυμα. Αυτά, με τη σειρά τους, μπορεί να επιτρέψουν το σχηματισμό νέων συνδυασμών μορίων, επιταχύνοντας έτσι την εξέλιξη.



β. Θεωρία τής Ενέργειας

Εμπνευστής: Carl Woese (Πανεπιστήμιο τού Ιλινόις), ειδικός στην εξελικτική βιολογία.

Θεωρία: Πρόσφατα, ο Γερμανός χημικός Gunter Wachtershauser, περιέγραψε έναν παρόμοιο μηχανισμό.

Σύμφωνα με αυτό το σχήμα, ο σίδηρος και το θείο που περιείχε το πρωταρχικό μίγμα, σχημάτισαν σιδηροπυρίτη. Στη συνέχεια, στη θετικά φορτισμένη επιφάνειά του προσκολλήθηκαν μικρού μεγέθους οργανικά μόρια με αρνητικά ηλεκτρικά φορτία τα οποία απορροφούσαν την ενέργεια που ελευθερωνόταν καθώς νέα άτομα σιδήρου και θείου αντιδρούσαν σχηματίζοντας μεγαλύτερες ποσότητες σιδηροπυρίτη. ΄Ετσι δημιουργήθηκαν όλο και μεγαλυτέρου μήκους οργανικά μόρια, η αρνητικά φορτισμένη επιφάνεια τών οποίων προσήλκυε όλο και μεγαλύτερη ποσότητα θετικά φορτισμένου σιδηροπυρίτη, και έτσι ο κύκλος συνεχιζόταν.

Αν θεωρήσουμε μάλιστα ότι ένα από τα αυξανόμενου μήκους οργανικά αυτά μόρια έφτασε σε κάποια δεδομένη στιγμή στην κατάλληλη σύσταση που του εξασφάλισε τη δυνατότητα να καταλύει την ίδια του τη σύνθεση, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ο κύκλος αυτός που είχε τη δυνατότητα να δεσμεύει ενέργεια εξελίχθηκε σταδιακά σε μορφές ζωής όπως αυτή που γνωρίζουμε σήμερα. Σε μια επόμενη μάλιστα φάση τής εξέλιξης, θα μπορούσαν να εμφανιστούν κύκλοι οργανικών μορίων που μπορούσαν να δεσμεύουν μόνοι τους την απαιτούμενη ενέργεια, οπότε ανεξαρτητοποιήθηκαν πλέον από την ανάγκη παρέμβασης τού ανόργανου ενεργειακού κύκλου.

Επιτυχίες: Τα ανωτέρω πειράματα.

Προβλήματα:

1. Έλλειψη αποδείξεων ότι πράγματι έγινε έτσι.

2. Πώς σχηματίστηκε η κυτταρική μεμβράνη;



γ. Θεωρία τών λιποσωμάτων

Εμπνευστής: David Deamer, βιοφυσικός τού Πανεπιστημίου τής Καλιφόρνιας (Santa Cruz).

Θεωρία: Κεντρική ιδέα της, ότι η ζωή βρίσκεται πάντοτε μέσα σε φυσικό πλαίσιο. Χρειάζεται λοιπόν κάποιο περίβλημα, όπως η κυτταρική μεμβράνη.

Το πλαίσιο αυτό, πρέπει να διαχωρίζει τη ζωή από τον εξωτερικό χώρο, να είναι αδιαπέραστο, αλλά ταυτόχρονα αρκετά διαπερατό για την σύλληψη τροφής, και την απόρριψη αποβλήτων. Πρέπει επίσης, να δεσμεύει ενέργεια από το περιβάλλον.

Η ιδιόμορφη διπολική μορφή τού νερού, κάνει το μόριό του, να συμπεριφέρεται σαν φοριτισμένο. Έτσι, αλληλεπιδρά με τα λιπίδια, σχηματίζοντας με τη φορτισμένη κεφαλή τους έναν ασθενή δεσμό, και δημιουργώντας δύο στιβάδες τους, με αντίθετη φορά μεταξύ τους. Και ενώ το νερό περνάει, ένα φορτισμένο μόριο, χρειάζεται πολλή ενέργεια.

Σε ένα περιβάλλον ρηχών λιμνών που αποξηράνθηκαν, θα μπορούσαν να εγκλωβιστούν στο λιπιδικό περίβλημα, ποσότητες βομορίων, (π.χ. DNA).

Πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια, η μεταφορά λιπιδίων από μετεωρίτες ήταν τόσο έντονη, που η ποσότητα τού οργανικού άνθρακα που μεταφέρθηκε από τους μετεωρίτες, κάλυψε την επιφάνεια τού πλανήτη με ένα στρώμα πάχους ακετών εκατοστών. Έτσι σχηματίστηκαν οι ρηχές αυτές λιμνούλες με λιπίδια.

Επιτυχίες:

1. Στο εργαστήριο, σε παρόμοια περιβλήματα, πέρασαν μέσα τους βομόρια (π.χ. DNA), μετά από μια φάση αποξήρανσης τού διαλύματος.

2. Πράγματι, σχηματίστηκαν εργαστηριακά, οι διπλοστιβάδες, άρα και λιποσώματα, όπως αν γινόταν από μετεωρίτη.

3. Από συγκεκριμμένα μόρια οργανικού άνθρακα μετεωριτών, (όπως οι πολυκυκλικοί), σχηματίστηκαν εξαγωνικοί σχηματισμοί, με ιδιότητες αντίστοιχες με αυτές τής χλωροφύλλης, να ελευθερώνουν ένα ηλεκτρόνιο στο φως. Έτσι, θα ήταν δυνατόν να εξασφαλίσουν ενέργεια σε ένα πρωτόγονο κύτταρο, πιθανότητα που αναμένεται να διερευνηθεί πειραματικά. Αυτό που ήδη πραγματοποιήθηκε, είναι η ενσωμάτωση αρωματικών υδρογονανθράκων σε λιποσώματα.

4. Σχηματίστηκαν μεμβράνες με 10 - 14 ατόμων άνθρακα στα λιπίδιά τους. (Στα σύγχρονα κύταρα, υπάρχουν 16 - 18, και σπανίως 14). Στα λιποσώματα που παρασκευάστηκαν, σχηματίστηκε RNA στο εσωερικό τους.



δ. Θεωρία τής πολυπλοκότητας.

Εμπνευστής: Stuart Kaufman θεωρητικός βιολόγος.

Θεωρία: Η εμφάνιση τής ζωής, δεν είναι κάτι τυχαίο, αλλά κάτι που υποχρεωτικά θα συνέβαινε στον πλανήτη μας στις συνθήκες που επικρατούσαν τότε.

Δεν είναι απαραίτητη η ύπαρξη μη περιοδικών στοιχείων, όπως το DNA και το RΝΑ. Στη βάση τής θεωρίας τής πολυπλοκότητας, όταν ένα σύστημα φράσει σε ένα κρίσιμο επίπεδο πολυπλοκότητας, τότε αυτόματα δημιουργεί ένα συγκεκριμμένο βαθμό σύνθετης τάξης. Έτσι λοιπόν, το πρωτόγονο μίγμα αμινοξέων λιπιδίων και νουκλεοτιδίων, σε κάποια στιγμή μετατράπηκε σε ολοκληρωμένο σύστημα, που αποτέλεσε μια αυτο- αναπαραγόμενη μορφή τάξης η οποία έχει χαρακτηριστικά ζωντανού συστήματος.

Πριν την ύπαρξη γονιδίων, υπήρχε μια πλειάδα αυτοκαταλυτικών δομών οι οποίες υφίσταντο ήδη την επίδραση τής φυσικής επιλογής, με αποτέλεσμα να έχουμε κάποιας μορφής ζωντανά συστήματα που διέθεταν την ικανότητα να εξελίσσονται με τέτοιο τρόπο ώστε να προσαρμόζονται στις συνθήκες τού περιβάλλοντος.

Επιτυχίες: Ο ερευνητής αυτός, πραγματοποίησε μια επίδειξη τής θεωρίας του, μέσω ενός προτύπου τού πρωταρχικού μίγματος, που δημιούργησε με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή. Απέδειξε έτσι, ότι όταν μια ομάδα απλών οργανικών μορίων με στοιχειώδεις καταλυτικές ικανότητες φθάσει σε ένα κρίσιμο επίπεδο διαφοροποίησης, αυτόματα δημιουργείται μια συνεργατικότητα σε μοριακό επίπεδο. Αποτέλεσμα τής εξέλιξης αυτής, είναι ότι η ομάδα αναπαράγεται και τείνει να σχηματίσει ακόμα πιο σύνθετες μορφές. Αυτή η κατάσταση, μπορεί να χαρακτηριστεί σαν μια μορφή ζωής. Επιπλέον μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να συμβεί όχι μόνο πάνω σε έναν πλανήτη, αλλά και στο πλαίσιο ενός μεσογαλαξιακού νέφους σκόνης.

Προβλήματα: Δεν υπάρχει κανένα πειραματικό αποτέλεσμα που να στηρίζει αυτή τη θεωρία.



ε. Χημικός κινητήρας.

Θεωρία: Σύνθεση πρωτεϊνών και νουκλεϊκών οξέων, (DNA και RNA), σε συνθήκες τού αρχέγονου πλανήτη.

Πρόκειται για μια αντίδραση τής κλασικής πειραματικής διάταξης τού Μίλλερ, που με αντιδρώντα τη φορμαλδεϋδη, το υδροκυάνιο και την αμμωνία, οδηγεί στο σχηματισμό κυανυδρίνης, και α-αμινονιτριλίου, που είναι πρόδρομος τών αμινοξέων, και εμπλέκεται ίσως στην έναρξη τής διαδικασίας, που οδηγεί στη σύζευξη αμινοξέων, και τη σύνθεση τών πρωτεϊνών. Η αντίδραση είναι ισορροπημένη: Παράγεται 0,1% αμινονιτριλίου, και 99,9% κυανιδρίνης.

Μετά από χρόνια πειραματισμών, η ομάδα αυτή, ανακάλυψε ότι η παρουσία φορμόλης, οδηγεί στο γρήγορο μετασχηματισμό τών ιχνών α-αμινονιτριλίου σε α-αμιναμίδη, που είναι σχεδόν ένα αμινοξύ.

Όταν στη θέση τής φορμόλης χρησιμοποίησαν διοξείδιο τού άνθρακα, (αέριο που υπήρχε πολύ στην αρχέγονη γη), σε λίγες ώρες, όλο σχεδόν το α-αμινονιτρίλιο και η κυανιδρύνη, μετατράπηκαν σε υδαντοϊκά οξέα, που όμως είναι μια ΄΄δεσμευμένη΄΄ μορφή αμινοξέων, με εξαιρετική χημική σταθερότητα.

Με την παρέμβαση ενός διατομικού αερίου τού πλανήτη, δημιουργήθηκαν αλυσίδες αμινοξέων, (δηλαδή πρωτεϊνικών δομών), από το υδαντοϊκό οξύ.

Το υδαντοϊκό οξύ, μετατράπηκε σε ένα ενδιάμεσο μόριο, που αντέδρασε με τα ελεύθερα αμινοξέα τού διαλύματος, και μέσω μιας αλυσιδωτής αντίδρασης, σχημάτισε πεπτίδια. Ο ρόλος τού ενδιαμέσου μορίου, είναι η μεταφορά ενεργείας.

Εμπνευστής: Γάλλος χημικός Auguste Commeyras που εργάζεται στο Πανεπιστήμιο τού Μοντπελιέρ.

Επιτυχίες: Εκτός από τα παραπάνω, Συντέθηκαν από άλλες ερευνητικές ομάδες οι βάσεις: αδενίνη, γουανίνη, κυτοσίνη, θυμίνη και ουρακίλη, που είναι τα δομικά στοιχεία τών νουκλοζιδίων, (προδρόμων τών νουκλεοτιδίων).

Προβλήματα: 1. Γεωχημικά δεδομένα, δείχνουν ότι οι ποσότητες τής αμμωνίας που σχηματίζονταν στους ωκεανούς ήταν εξαιρετικά μικρές, πράγμα που δημιουργεί σοβαρές αμφιβολίες για το ρόλο της σαν πρόδρομης ένωσης τής σημαντικής αυτής αντίδρασης.

2. Κανείς ακόμα δεν κατόρθωσε να συνενώσει το σάκχαρο με τη βάση, και να συνθέσει το νουκλεοζίδιο.

3. Για την αναπαραγωγή τών ζωντανών οργανισμών, χρειάζεται η παρέμβαση τών νουκλεϊκών οξέων, τα οποία αποτελούν τη μοριακή βάση τού γενετικού κώδικα, που καθοδηγεί τη βιοσύνθεση τών πρωτεϊνών. Για τη σύνθεση τών πρωτεϊνών όμως, χρειάζονται τα νουκλεϊκά οξέα! Τι έγινε πρώτο λοιπόν; Η κότα ή το αυγό;

Το πρόβλημα αυτό θα ξεπερνιόταν, αν λυνόταν το 2ο πρόβλημα, επειδή τότε θα είχαμε και τις πρωτεϊνες και τα νουκλεϊκά οξέα, στο ίδιο μικροπεριβάλλον.

4. Πώς σχηματίστηκε η κυτταρική μεμβράνη;



Γ. Άλλες Θεωρίες για την αυτόματη γένεση τής ζωής

Από ηφαίστεια

Οι ουσίες που συμμετέχουν στις χημικές αντιδράσεις που συντελούνται σε μια έκρηξη ηφαιστείου, είναι υδρογόνο, άνθρακας, άζωτο, οξυγόνο και θείο, δηλαδή τα βασικά βιοστοιχεία που αποτελούν το 95% τής ζωντανής ύλης. Η ανάλυση τών δειγμάτων τών ηφαιστείων, δείχνει την παρουσία αμινοξέων, και πολλών οργανικών ενώσεων. Οι ενώσεις αυτές, δεν είναι δυνατόν να διείσδυσαν αργότερα, αλλά δημιουργήθηκαν μέσα στο ηφαίστειο.

Οι υψηλές θερμοκρασίες και πιέσεις που επικρατούν εκεί πριν την έκρηξη, δημιουργούν κρουστικά και υπερηχητικά κύματα, συχνές αστραπές και άλλα χημικά φαινόμενα, που δημιουργούν χημικές αντιδράσεις.

Από τις βάσεις τής ζωής, (που αποτελείται από 28 ενώσεις), οι 15, (πρωτεϊνικά οξέα και ένα νουκλεϊνικό οξύ), ανακαλύφθηκαν στις ηφαιστειακές εκπομπές.



Όπως μπορείτε να δείτε από τις ανωτέρω θεωρίες, η επιστήμη κάθε άλλο παρά έχει εκτοπίσει τον Θεό. Σε κάθε περίπτωση, η αναγκαιότητα για έναν Δημιουργό της ζωής, προβάλλει επιτακτικά. (Όπου δεν προβάλλει επιτακτικά η αναγκαιότητα για ηχηρό γέλιο...)



Βιβλιογραφία:

Περιοδικό Περισκόπιο της Επιστήμης: Νο 46. σελ. 44 - 46. Νο 62. σελ. 63 - 68. Νο 202. σελ. 52 - 54.

Είναι αξιόπιστες οι βιογραφίες για τον Ιησού;

Η απόδειξη των αυτοπτών μαρτύρων



(Το άρθρο που ακολουθεί αποτελεί το Α' κεφάλαιο του πολύ γνωστού βιβλίου ,"The case for Christ", γραμμένο από τον κορυφαίο δημοσιογράφο Lee Strobel και μεταφρασμένο στα ελληνικά από τη Δρ Γιούλικα Κ. Masry)

φφφφ Όταν πρωτοσυνάντησα το δειλό και χαμηλών τόνων Leo Carter, ήταν ένας εβδομηντάχρονος βετεράνος της φτωχότερης γειτονιάς του Chicago. Η μαρτυρία του είχε βάλει στη φυλακή τρεις δολοφόνους. Και ο ίδιος είχε ακόμη σφηνωμένη στο κρανίο του μια σφαίρα σαν θλιβερό αναμνηστικό δώρο της τρομερής περιπέτειας που ξεκίνησε όταν εκείνος είδε με τα μάτια του τον Elijah Baptist να σκοτώνει έναν μπακάλη της γειτονιάς.

Ο Leo Carter και μια φίλη του, η Leslie Scott, παίζανε μπάσκετ όταν είδαν τον Elijah, ο οποίος ήταν τότε ένας δεκαεξάχρονος εγκληματίας με 33 συλλήψεις στο ποινικό του μητρώο, να σκοτώνει τον Sam Blue έξω απ' το μαγαζί του.

Ο Leo ήξερε τον μπακάλη από παιδί. «Όταν δεν είχαμε να φάμε, εκείνος μας έδινε κάτι», μου εξήγησε με ήρεμη φωνή. Και συνέχισε: «Έτσι, όταν πήγα στο νοσοκομείο και μου είπαν ότι ήταν νεκρός, ήξερα ότι έπρεπε να πάω να καταθέσω γι' αυτό που είδα».

Η μαρτυρία των αυτοπτών μαρτύρων είναι πολύ δυνατή. Μια απ' τις πιο δραματικές στιγμές σε μια δίκη είναι όταν ένας αυτόπτης μάρτυρας περιγράφει με λεπτομέρειες το έγκλημα που είδε και μετά δείχνει με αυτοπεποίθηση τον κατηγορούμενο τον οποίο αναγνωρίζει ως το δράστη. Ο Elijah Baptist ήξερε ότι ο μόνος τρόπος να αποφύγει τη φυλακή ήταν να αποτρέψει με οποιοδήποτε τρόπο τον Leo Carter και την Leslie Scott να κάνουν ακριβώς αυτό.

Έτσι, ο Εlijah και δύο απ' τους φίλους του βγήκαν στο κυνήγι. Σύντομα βρήκαν τον Leo και την Leslie που περπατούσαν στο δρόμο μαζί με τον αδελφό του Leo, τον Henry, και με την απειλή όπλου τους έσυραν και τους τρεις σε μια σκοτεινή προκυμαία εκεί κοντά όπου φορτώνονταν και ξεφορτώνονταν εμπορεύματα.

«Σε συμπαθώ», είπε στον Leo ο ξάδερφος του Εlijah, «αλλά πρέπει να το κάνω αυτό». Και μ' αυτά τα λόγια τού έβαλε ένα όπλο ανάμεσα στα μάτια και πάτησε τη σκανδάλη.

Το όπλο εκπυρσοκρότησε και η σφαίρα, με ελαφρά γωνιώδη απόκλιση, εισχώρησε στο μέτωπο του Leo, τον τύφλωσε απ' το ένα μάτι και σφηνώθηκε στο κεφάλι του. Όταν ο Leo έπεσε στο έδαφος, ακούστηκε κι ένας άλλος πυροβολισμός και αυτή τη φορά η σφαίρα σφηνώθηκε στο σώμα του Leo σε απόσταση πέντε εκατοστών από τη σπονδυλική του στήλη.

Καθώς ο Leo παρακολουθούσε τα συμβαίνοντα απ' τη θέση στην οποία βρισκόταν -ξαπλωμένος στο έδαφος-, είδε τον αδελφό του που έκλαιγε με αναφυλλητά καθώς και τη φίλη του να εκτελούνται ανελέητα σχεδόν εξ επαφής. Όταν ο Εlijah και η συμμορία του έφυγαν, ο Leo σύρθηκε σ' ένα ασφαλές μέρος.

Κατά κάποιον τρόπο και τελείως απροσδόκητα ο Leo δεν πέθανε. Η σφαίρα, η οποία ήταν πολύ επικίνδυνο να αφαιρεθεί, παρέμεινε σφηνωμένη στο κεφάλι του. Παρά τους φρικτούς πονοκεφάλους του, που τα δυνατότερα φάρμακα δεν μπορούσαν να ανακουφίσουν, ο Leo κατέληξε να είναι ο μόνος αυτόπτης μάρτυρας στη δίκη του Elijah Baptist για τη δολοφονία του μαγαζάτορα Sam Blue. Οι ένορκοι πίστεψαν τον Leo και ο Εlijah καταδικάστηκε σε φυλάκιση ογδόντα χρόνων.

Και πάλι ο Leo ήταν ο μόνος αυτόπτης μάρτυρας στη δίκη κατά του Εlijah και των συντρόφων του για τη δολοφονία του αδελφού του Leo και της φίλης του. Για μια ακόμη φορά ο λόγος του Leo ήταν αρκετός να καταδικάσει τους τρεις κακοποιούς σε φυλάκιση εφόρου ζωής.

Ο Leo Carter είναι ένας απ' τους ήρωές μου. Υπηρέτησε τη δικαιοσύνη, παρόλο που το πλήρωσε ακριβά. Όταν σκέπτομαι τη μαρτυρία των αυτοπτών μαρτύρων, ακόμη και σήμερα -δέκα χρόνια αργότερα-, μου έρχεται στο νου η φυσιογνωμία του[1].



ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΚΡΙΝΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

Πράγματι, η μαρτυρία των αυτοπτών μαρτύρων μπορεί να είναι αποφασιστική και πειστική. Όταν ένας μάρτυρας είχε κάθε ευκαιρία να παρατηρήσει ένα έγκλημα, όταν δεν υπάρχουν άλλα ελατήρια για τη μαρτυρία του, όταν ο μάρτυρας είναι αξιόπιστος και δίκαιος, η στιγμή κατά την οποία εκείνος δείχνει με το δάχτυλο τον εγκληματία στο δικαστήριο μπορεί να είναι κρίσιμη για την καταδίκη του κατηγορουμένου σε φυλάκιση ή και κάτι χειρότερο.

Και η μαρτυρία των αυτοπτών μαρτύρων είναι εξίσου αποφασιστική για την έρευνα ιστορικών θεμάτων, ακόμη και για το θέμα αν ο Ιησούς είναι ο μοναδικός Υιός του Θεού.

Τι μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων όμως έχουμε για την υπόθεση Ιησούς Χριστός; Έχουμε μαρτυρίες από κανέναν ο οποίος ήρθε σε επικοινωνία απευθείας με τον Ιησού, άκουσε τη διδασκαλία Του, είδε τα θαύματά Του, το θάνατό Του, ίσως και κάποια Του εμφάνισή μετά την υποτιθέμενη Ανάστασή Του; Έχουμε άραγε τίποτε αναφορές από "δημοσιογράφους" του 1ου αιώνα, οι οποίοι να πήραν συνέντευξη από τους αυτόπτες μάρτυρες και να κατέγραψαν πιστά εκείνο που διαπίστωσαν ότι είναι αληθινό; Και ένα εξίσου σπουδαίο ερώτημα: πόσο θ' άντεχαν αυτές οι μαρτυρίες στις εξονυχιστικές εξετάσεις των σκεπτικιστών;

Ήξερα ότι, όπως η μαρτυρία του Leo Carter εξασφάλισε με οριστικό τρόπο την καταδίκη τριών βάναυσων εγκληματιών, μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων από την ομίχλη του παρελθόντος μπορούσαν να βοηθήσουν να λυθεί το σπουδαιότερο απ' όλα τα πνευματικά θέματα. Για να πάρω αδιάσειστες απαντήσεις, κανόνισα μία συνέντευξη με το διεθνώς γνωστό επιστήμονα ο οποίος κυριολεκτικά έγραψε το βιβλίο επάνω σ' αυτό το ερώτημα: τον Δρα Craig Blomberg, συγγραφέα του έργου The Historical Reliability of the Gospels (Η ιστορική αξιοπιστία των ευαγγελίων).

Ήξερα ότι ο Βlomberg ήταν ευφυέστατος. Μάλιστα, ακόμη κι η εμφάνισή του ταίριαζε με τη στερεότυπη εικόνα αυτού του χαρακτηρισμού. Ψηλός -ένα κι ενενήντα- και αδύνατος, με κοντά, σπαστά, καστανά μαλλιά, ατημέλητα χτενισμένα προς τα μπρος, φουντωτή γενειάδα και χοντρά γυαλιά χωρίς σκελετό, έδειχνε σαν κάποιος που θα πρέπει να ήταν αριστούχος στο σχολείο (και ήταν), βραβευμένος εθνικός επιστήμονας (και ήταν) και διακεκριμένος απόφοιτος από μία από τις καλύτερες Θεολογικές Σχολές της χώρας (και ήταν -από τη Θεολογική Σχολή Trinity Evangelical).

Αλλά εγώ ήθελα κάποιον που να είναι κάτι περισσότερο από απλά ευφυής και μορφωμένος. Έψαχνα για έναν ειδικό ο οποίος δεν θα άφηνε τις λεπτές διαφορές να περάσουν απαρατήρητες ή που δεν θα απέκρουε επιφανειακά τις κριτικές κατά των χριστιανικών πηγών. Ήθελα κάποιον με ακεραιότητα, κάποιον ο οποίος να έχει έρθει αντιμέτωπος με τους πιο δυνατούς επικριτές της χριστιανικής πίστης και ο οποίος να μιλά με κύρος, αλλά χωρίς εκείνες τις γενικεύσεις που μάλλον θολώνουν παρά φωτίζουν τα καίρια σημεία.

Είχα ακούσει ότι ο Blomberg ήταν ακριβώς εκείνο που ζητούσα και πήρα το αεροπλάνο για το Denver, διερωτώμενος αν θα ανταποκρινόταν στη φήμη του. Πρέπει να παραδεχτώ ότι είχα ορισμένες επιφυλάξεις, ιδίως όταν η έρευνά μου γύρω απ' το πρόσωπό του έβγαλε στη φόρα το μη κολακευτικό γεγονός που εκείνος μάλλον θα προτιμούσε να είχε παραμείνει μυστικό: ο Blomberg ακόμη πιστεύει ότι η ομάδα των Chicago Cubs, των αγαπημένων του παιδικών ηρώων, θα κερδίσει το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα στα χρόνια του!

Πραγματικά, αυτό αρκούσε να με κάνει ν' αμφιβάλω για την ικανότητά του να κρίνει!



Η ΠΡΩΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Ο Δρ CRAIG BLOMBERG

O Craig Blomberg θεωρείται παγκοσμίως ως μία από τις αυθεντίες στην Αμερική στις βιογραφίες για τον Ιησού, που δεν είναι άλλες από τα τέσσερα ευαγγέλια. Πήρε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο Aberdeen της Σκωτίας και αργότερα εργάστηκε σε ανώτερη θέση στο ερευνητικό τμήμα του Tyndale House1* στο Πανεπιστήμιο του Cambridge στην Αγγλία ως μέλος μιας εκλεκτής ομάδας διεθνών επιστημόνων, η οποία παρήγαγε μια σειρά φημισμένων βιβλίων για τον Ιησού. Για τα τελευταία δέκα και περισσότερα χρόνια είναι καθηγητής της Καινής Διαθήκης στο πολύ γνωστό Denver Seminary.

Τα βιβλία του Βlomberg περιλαμβάνουν τα εξής: Jesus and the Gospels (Ο Ιησούς και τα ευαγγέλια), Interpreting the Parables (Η ερμηνεία των παραβολών), How Wide the Divide? (Πόσο μεγάλο είναι το χώρισμα;) και σχόλια στο ευαγγέλιο του Ματθαίου και την Α' προς Κορινθίους επιστολή. Επίσης, συνέβαλε στην επιμέλεια του 6ου Τόμου του Gospel Perspectives (Απόψεις των ευαγγελίων), ο οποίος πραγματεύεται εκτενώς τα θαύματα του Ιησού, και συνεργάστηκε στη συγγραφή του Introduction to Biblical Interpretation (Εισαγωγή στη Βιβλική ερμηνεία). Έγραψε κεφάλαια σχετικά με την ιστορικότητα των ευαγγελίων στο βιβλίο Reasonable Faith (Λογική πίστη) και το βραβευμένο Jesus under Fire (Ο Ιησούς στο εδώλιο). Είναι μέλος επιστημονικών συνδέσμων όπως της Society for the Study of the New Testament (Εταιρείας Μελέτης της Καινής Διαθήκης), της Society of Biblical Literature (Εταιρείας Βιβλικής Βιβλιογραφίας) και του Institute for Biblical Research (Ινστιτούτου Βιβλικής Έρευνας).

Όπως το περίμενα, το γραφείο του είχε περισσότερα από τον αναμενόμενο αριθμό επιστημονικών βιβλίων στα ράφια (ακόμη και η γραβάτα που φορούσε ο ίδιος είχε βιβλία σχεδιασμένα επάνω!)


Ωστόσο, γρήγορα παρατήρησα ότι στους τοίχους του γραφείου του δεν κυριαρχούσαν οι σκονισμένοι τόμοι παλιών ιστορικών βιβλίων, αλλά οι ζωγραφιές των μικρών κοριτσιών του. Τις παράξενες και φανταχτερές απεικονίσεις τους ζώων, σπιτιών και λουλουδιών δεν τις είχε απλά και τυχαία κρεμάσει -λες κι αυτό ήταν κάτι που είχε σκεφτεί να το κάνει εκ των υστέρων-, αλλά προφανώς τις θεωρούσε πολύτιμες, γιατί τις είχε προσεκτικά καδράρει, προσθέτοντας μάλιστα και πασπαρτού. Έφεραν τις υπογραφές της Elizabeth και της Rachel. Σίγουρα, σκέφτηκα, αυτός ο άνθρωπος δεν έχει μόνο μυαλό αλλά και καρδιά.

Ο Βlomberg μιλά με την ακρίβεια μαθηματικού (ναι, είχε διδάξει και μαθηματικά τα πρώτα χρόνια της καριέρας του) και ζυγίζει καλά την κάθε του λέξη, προφανώς γιατί δεν θέλει να αγνοήσει ούτε μία ασήμαντη λεπτομέρεια που απαιτείται για την απόδειξη. Ακριβώς αυτό που ήθελα δηλαδή!

Καθώς εγκαταστάθηκε σε μια ψηλή πολυθρόνα γραφείου με το φλιτζάνι του καφέ στο χέρι του, κάθισα κι εγώ με το ζεστό μου καφέ που ήταν ό,τι έπρεπε για το παγερό κλίμα του Colorado. Επειδή διαισθάνθηκα ότι ο Βlomberg ήταν απ' τους τύπους που θέλει να φτάσει γρήγορα στην ουσία, αποφάσισα ν' αρχίσω τη συνέντευξή μου με ερωτήσεις που πήγαιναν κατ' ευθείαν στο ψητό.



ΑΥΤΟΠΤΕΣ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

«Πείτε μου ένα πράγμα», είπα με μια δόση πρόκλησης στη φωνή μου. «Είναι ποτέ δυνατόν να είναι κανείς ένα ευφυές και ορθολογιστικά σκεπτόμενο άτομο και να πιστεύει ότι τα τέσσερα ευαγγέλια γράφτηκαν από κείνους που τα ονόματά τους αναγράφονται σ' αυτά;»

Ο Βlomberg έβαλε το φλιτζάνι του στην άκρη του γραφείου του και με κοίταξε έντονα. «Η απάντηση είναι ναι», είπε με απόλυτη πεποίθηση.

Κάθισε προς τα πίσω και συνέχισε: «Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι, με την αυστηρή έννοια του όρου, τα ευαγγέλια είναι ανώνυμα. Αλλά η ομόφωνη μαρτυρία της πρώτης εκκλησίας ήταν ότι ο Ματθαίος, γνωστός επίσης και ως Λευί, ο τελώνης και μαθητής του Ιησού, ήταν ο συγγραφέας του πρώτου ευαγγελίου της Καινής Διαθήκης. ο Ιωάννης Μάρκος, ένας σύντροφος του Πέτρου, ήταν ο συγγραφέας του ευαγγελίου που το λέμε το κατά Μάρκον. ο Λουκάς, ο αγαπητός γιατρός του Παύλου, έγραψε το κατά Λουκάν ευαγγέλιο και τις Πράξεις των Αποστόλων».

«Πόσο ομόφωνη είναι η γνώμη ότι αυτοί ήταν πράγματι οι συγγραφείς;» ρώτησα.

«Δεν υπάρχουν κάποιοι που να τους συναγωνίζονται γι' αυτό τον τίτλο», είπε. «Προφανώς το θέμα δεν αμφισβητήθηκε».

Παρόλα αυτά, εγώ ήθελα να τεστάρω αυτήν την υπόθεση ακόμη περισσότερο. «Με συγχωρείτε για το σκεπτικισμό μου», είπα, «αλλά υπάρχει κανείς που θα είχε συμφέρον να πει ψέματα και να ισχυριστεί ότι αυτοί οι άνθρωποι πράγματι έγραψαν τα ευαγγέλια, ενώ στην ουσία δεν τα έγραψαν;»

Ο Blomberg κούνησε το κεφάλι του αρνητικά και είπε μ' ένα χαμόγελο που μόλις άρχιζε να διαγράφεται στα χείλη του: «Μάλλον όχι. Μην ξεχνάτε ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν ήταν πιθανοί υποψήφιοι γι' αυτό το έργο. Ο Μάρκος και ο Λουκάς δεν ήταν καν μεταξύ των δώδεκα μαθητών. Ο Ματθαίος ήταν αλλά, ως τέως μισητός τελώνης, θα ήταν το πιο αχρείο πρόσωπο μετά τον Ιούδα τον Ισκαριώτη, ο οποίος πρόδωσε τον Ιησού!»

«Τώρα, συγκρίνετε και αντιπαραβάλετε αυτό μ' εκείνο που συνέβη όταν πολύ αργότερα γράφτηκαν τα απόκρυφα ευαγγέλια. Διάλεξαν για συγγραφείς τα ονόματα πολύ γνωστών προσωπικοτήτων -τον Φίλιππο, τον Πέτρο, την Μαρία, τον Ιάκωβο. Τα ονόματα αυτά ήταν πολύ πιο αξιοσέβαστα από του Ματθαίου, του Λουκά και του Ιωάννη. Έτσι, για ν' απαντήσω στο ερώτημά σας, δεν θα υπήρχε κανείς λόγος ν' αποδώσουν τη συγγραφή τους στα τρία αυτά λιγότερο αξιοσέβαστα άτομα, αν αυτό δεν ήταν αληθινό».

Αυτό ακουγόταν λογικό, αλλά επίσης τον βόλευε, γιατί δεν περιλάμβανε σ' αυτούς έναν από τους συγγραφείς των ευαγγελίων. «Και για τον Ιωάννη τι θα λέγατε;», ρώτησα. «Ήταν πολύ γνωστός. Μάλιστα, δεν ήταν απλά ένας από τους δώδεκα μαθητές, αλλά ένας από τους τρεις κοντινότερους του Ιησού -μαζί με τον Ιάκωβο και τον Πέτρο».

«Ναι, ο Ιωάννης είναι η μόνη εξαίρεση», παραδέχτηκε ο Βlomberg μ' ένα νεύμα. «Και είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το ευαγγέλιο του Ιωάννη είναι το μόνο για το οποίο υπάρχουν αμφισβητήσεις ως προς την πατρότητα».

«Τι ακριβώς αμφισβητείται;» είπα.

«Δεν αμφισβητείται το όνομα του Ιωάννη -ήταν όντως ο Ιωάννης που το έγραψε», απάντησε ο Βlomberg. «To θέμα είναι αν ήταν ο απόστολος Ιωάννης που το έγραψε ή κάποιος άλλος Ιωάννης».

«Γιατί, βλέπετε, η μαρτυρία ενός χριστιανού συγγραφέα που τον έλεγαν Παπία, γύρω στο 125 μ.Χ., αναφέρεται στον απόστολο Ιωάννη και στον πρεσβύτερο Ιωάννη και δεν προκύπτει από το περιεχόμενο του κειμένου αν μιλά για το ίδιο πρόσωπο από δύο διαφορετικές σκοπιές ή για δύο διαφορετικά πρόσωπα. Αλλά, εκτός απ' αυτή την εξαίρεση, η υπόλοιπη μαρτυρία της εκκλησίας των πρώτων χριστιανικών χρόνων είναι ομόφωνη ότι ήταν ο Ιωάννης ο απόστολος, ο γιος του Ζεβεδαίου, που έγραψε το ευαγγέλιο».

«Και εσείς», ρώτησα, σε μια προσπάθεια να τον κάνω να πάρει θέση ακόμη πιο αποφασιστικά, «είστε πεπεισμένος ότι αυτός ήταν που το έγραψε;»

«Ναι, πιστεύω ότι το μεγαλύτερο υλικό του ευαγγελίου -σημαντικά μεγαλύτερο- είναι του μαθητή Ιωάννη», απάντησε. Ωστόσο, αν διαβάσετε το κείμενο προσεκτικά, μπορείτε να βρείτε κάποιες ενδείξεις ότι τα τελευταία του τμήματα μπορεί να έχουν οριστικοποιηθεί από κάποιον άλλον, ο οποίος έκανε την επιμέλεια. Προσωπικά δεν έχω πρόβλημα μ' αυτό, γιατί κάποιος που ήταν πολύ κοντά με τον Ιωάννη μπορεί να είχε αναλάβει κάτι τέτοιο, φορμάροντας τα τελευταία εδάφια και ενδεχομένως ενοποιώντας και το ύφος σε ολόκληρο το κείμενο».

«Αλλά, όπως και να 'χει το πράγμα», συνέχισε, «το ευαγγέλιο αναμφισβήτητα βασίζεται σε υλικό μαρτυρίας αυτόπτη μάρτυρα, όπως ακριβώς και τα άλλα τρία ευαγγέλια».



ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΑ ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ

Παρόλο που εκτιμούσα βαθύτατα τα μέχρι στιγμής σχόλια του Βlomberg, δεν ήμουν ακόμη έτοιμος ν' αφήσω το θέμα και να προχωρήσω σε άλλα. Το ερώτημα ποιος έγραψε τα ευαγγέλια είναι εξαιρετικά σημαντικό και ήθελα συγκεκριμένες λεπτομέρειες -ονόματα, χρονολογίες, παραπομπές. Τέλειωσα τον καφέ μου και ακούμπησα το φλιτζάνι στο γραφείο του. Κρατώντας το στυλό στο χέρι μου, ετοιμάστηκα να σκάψω πιο βαθιά.

«Ας πάμε πάλι στον Μάρκο, τον Ματθαίο και τον Λουκά», είπα. «Τι συγκεκριμένη απόδειξη έχετε ότι αυτοί έγραψαν τα ευαγγέλια;» ρώτησα.


Ο Βlomberg έκλινε το σώμα του λίγο προς τα μπρος και είπε: «Η αρχαιότερη, και ίσως και σημαντικότερη, μαρτυρία προέρχεται από τον Παπία, ο οποίος γύρω στο 125 μ.Χ. βεβαίωσε πολύ συγκεκριμένα ότι ο Μάρκος είχε καταγράψει τις παρατηρήσεις του Πέτρου ως αυτόπτη μάρτυρα με πολλή προσοχή και ακρίβεια. Μάλιστα, είπε ότι ο Μάρκος δεν έκανε κανένα λάθος και δεν περιέλαβε στην αφήγησή του τίποτε που δεν ήταν αληθινό. Επίσης, ο Παπίας είπε ότι και ο Ματθαίος είχε διατηρήσει την αυθεντική διδασκαλία του Ιησού».

«Στη συνέχεια, ο Ειρηναίος, ο οποίος έγραψε γύρω στο 180 μ.Χ., επιβεβαίωσε την κλασική άποψη για την ταυτότητα των συγγραφέων. Μάλιστα, νάτην -», είπε κατεβάζοντας ένα βιβλίο που το άνοιξε και διάβασε τα λόγια του ίδιου του Ειρηναίου:

«Ο μεν Ματθαίος λοιπόν κυκλοφόρησε γραπτό ευαγγέλιο μεταξύ των εβραίων στη δική τους γλώσσα, καθώς ο Πέτρος και ο Παύλος κήρυτταν το ευαγγέλιο στη Ρώμη και θεμελίωναν εκεί την εκκλησία. Μετά το θάνατό τους, ο Μάρκος, ο μαθητής και ερμηνευτής του Πέτρου, μας παρέδωσε κι εκείνος γραπτώς τα όσα κήρυττε ο Πέτρος. Και ο Λουκάς, ο ακόλουθος του Παύλου, κατέγραψε σε βιβλίο το ευαγγέλιο το οποίο κήρυττε εκείνος. Έπειτα ο Ιωάννης, ο μαθητής του Κυρίου, εκείνος ο οποίος είχε γείρει και στο στήθος Του, εξέδωσε και αυτός ευαγγέλιο, ενώ διέμενε στην Έφεσο της Ασίας»2*[2].

«ΟΚ, να το διευκρινίσω λίγο αυτό», είπα σηκώνοντας το κεφάλι μου απ' τις σημειώσεις που κρατούσα. «Αν μπορούμε να εμπιστευτούμε την πληροφορία ότι τα ευαγγέλια γράφτηκαν από τους μαθητές Ματθαίο και Ιωάννη, από τον Μάρκο που ήταν ο σύντροφος του Πέτρου και από τον Λουκά τον ιστορικό, το σύντροφο του Παύλου και κάτι σαν "δημοσιογράφο" του 1ου αιώνα, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι τα γεγονότα που αναφέρουν βασίζονται σε μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων -άμεσες ή έμμεσες».

Καθώς μιλούσα, ο Βlomberg κοσκίνιζε με το νου του τα λόγια μου και όταν τέλειωσα, έγνεψε καταφατικά.

«Ακριβώς», είπε ζωηρά.



ΑΡΧΑΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ

Υπήρχαν ακόμη κάποιες προβληματικές πλευρές των ευαγγελίων που χρειαζόταν να διευκρινίσω. Συγκεκριμένα, ήθελα να καταλάβω καλύτερα το είδος του φιλολογικού τους ύφους.

«Όταν πηγαίνω στα βιβλιοπωλεία και κοιτάζω το τμήμα με τις βιογραφίες», είπα, «δεν βλέπω το ίδιο είδος γραψίματος που βλέπω στα ευαγγέλια. Όταν κάποιος γράφει μία βιογραφία σήμερα, μπαίνει πλήρως μέσα στην προσωπική ζωή του ανθρώπου. Αλλά, κοιτάξτε τον Μάρκο -δεν μιλάει καθόλου για τη γέννηση του Ιησού ή για τα πρώτα νεανικά Του χρόνια μετά την ενηλικίωσή Του. Εστιάζει την προσοχή του σε μια περίοδο τριών μόνο χρόνων και αφιερώνει το μισό ευαγγέλιο στα γεγονότα που οδήγησαν και κορυφώθηκαν στην τελευταία εβδομάδα της ζωής του Ιησού. Πώς το εξηγείτε αυτό;»

Ο Blomberg σήκωσε τα δύο του δάχτυλα προς τα πάνω και είπε: «Υπάρχουν δύο αιτίες: η μία είναι φιλολογική και η άλλη θεολογική».

«Η φιλολογική αιτία είναι ότι βασικά έτσι έγραφαν τις βιογραφίες την αρχαία εποχή. Δεν είχαν την αίσθηση, όπως την έχουμε εμείς σήμερα, ότι είναι σημαντικό να αφιερώνουν το ίδιο ενδιαφέρον σε όλες τις περιόδους της ζωής του ατόμου ή ότι ήταν απαραίτητο να αφηγηθούν μια ιστορία με την αυστηρά χρονολογική σειρά των γεγονότων ή ακόμη και να παραθέσουν τα λεγόμενα τρίτων κατά λέξη -αρκεί να μην αλλοιωνόταν η ουσία εκείνου που ειπώθηκε. Τα αρχαία ελληνικά και τα εβραϊκά δεν είχαν καν το σημείο στίξης των εισαγωγικών».

«Ο μόνος λόγος που νόμιζαν ότι άξιζε τον κόπο να καταγραφεί η ιστορία ήταν επειδή μπορούσε κανείς να μάθει κάποια μαθήματα από τα αναφερόμενα και περιγραφόμενα πρόσωπα. Γι' αυτό, ο βιογράφος ήθελε ν' ασχοληθεί εκτενώς μ' εκείνα τα τμήματα της ζωής του ατόμου που ήταν παραδειγματικά, επεξηγηματικά, μπορούσαν να βοηθήσουν άλλους ανθρώπους και έδιναν νόημα σε μία περίοδο της ιστορίας».

«Και η θεολογική αιτία;» ρώτησα.

«Η θεολογική αιτία είναι η συνέπεια αυτού που μόλις ανέφερα. Οι χριστιανοί πιστεύουν πως, όσο θαυμάσιες κι αν είναι η ζωή και η διδασκαλία του Ιησού, θα ήταν άνευ σημασίας αν δεν ήταν ιστορικά ακριβές ότι ο Χριστός πέθανε και αναστήθηκε από τους νεκρούς και ότι αυτό ήταν εκείνο που χάρισε τη λύτρωση ή συγχώρηση στον κάθε άνθρωπο για την αμαρτία του».

«Έτσι, ο Μάρκος ιδιαίτερα, ως συγγραφέας κατά πάσαν πιθανότητα του πρώτου ευαγγελίου, αφιερώνει τη μισή περίπου αφήγηση σε γεγονότα τα οποία οδήγησαν στην τελευταία εβδομάδα της ζωής του Ιησού -περιλαμβάνοντάς την-, όταν δηλαδή κορυφώθηκε η ιστορία Του με το θάνατο και την Ανάστασή Του».

«Λαμβανομένης υπόψη της σπουδαιότητας της Σταύρωσης», συμπέρανε, «αυτό είναι κάτι το απόλυτα θεμιτό στην αρχαία φιλολογία».



ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ Q

Πέρα από τα τέσσερα ευαγγέλια, οι επιστήμονες συχνά αναφέρονται σε μια πηγή γνωστή ως Q, το πρώτο γράμμα της γερμανικής λέξης Quelle, που θα πει «πηγή»[3]. Επειδή υπάρχουν ομοιότητες στη γλώσσα και το περιεχόμενο, γενικά πιστεύεται ότι ο Ματθαίος και ο Λουκάς άντλησαν από το παλαιότερο ευαγγέλιο του Μάρκου, όταν έγραφαν τα δικά τους. Επίσης, έχει υποστηριχτεί από τους επιστήμονες ότι ο Ματθαίος και ο Λουκάς περιέλαβαν και κάποιο υλικό προερχόμενο από τη μυστηριώδη Q, κάτι που δεν υπάρχει στον Μάρκο.

«Τι ακριβώς είναι η Q;» ρώτησα.

«Τίποτε παραπάνω από μία υπόθεση», απάντησε και άρχισε να γέρνει το σώμα του προς τη ράχη της καρέκλας, για να καθίσει αναπαυτικότερα. «Εκτός λίγων εξαιρέσεων, πρόκειται απλά για λόγια ή διδασκαλίες του Ιησού τα οποία μπορεί κάποτε να αποτελούσαν ένα ανεξάρτητο και ξεχωριστό κείμενο».

«Γιατί, βλέπετε, ήταν συνηθισμένο στη φιλολογία να συλλέγουν τα ρητά αξιοσέβαστων δασκάλων, κάτι όπως εμείς σήμερα συλλέγουμε τα καλύτερα τραγούδια κάποιου τραγουδιστή και τα βάζουμε σε άλμπουμ. Κάτι τέτοιο μπορεί να ήταν και η Q. Τουλάχιστον αυτή είναι η θεωρία».

Αλλά αν η Q υπήρχε πριν από τον Ματθαίο και τον Λουκά, θα αποτελούσε αρχαίο ιστορικό υλικό για τον Ιησού. Ίσως, σκέφτηκα, να μπορέσω μέσω αυτής να φωτίσω κάποια πράγματα για την προσωπικότητα του Ιησού.

Οπότε είπα: «Να σας ρωτήσω κάτι. Αν απομονώσουμε το υλικό της Q, τι εικόνα παίρνουμε για τον Ιησού;»

Ο Blomberg χάιδεψε τη γενειάδα του και κοίταξε μια στιγμή προς το ταβάνι, καθώς σκεφτόταν την ερώτηση. «Θα πρέπει να μην ξεχνάμε ότι η Q ήταν μία συλλογή ρητών και συνεπώς δεν έχει αφηγηματικό περιεχόμενο, το οποίο θα μας έδινε μια πληρέστερη εικόνα για τον Ιησού», απάντησε μιλώντας αργά και διαλέγοντας την κάθε του λέξη με πολλή προσοχή και φροντίδα.

«Παρόλα αυτά, θα βρείτε εκεί τον Ιησού να ισχυρίζεται, για παράδειγμα, ότι είναι η προσωποποίηση της σοφίας, ότι είναι Εκείνος διά του οποίου ο Θεός θα κρίνει όλη την ανθρωπότητα -αν Τον δέχονται και Τον ομολογούν ή αν Τον απορρίπτουν. Ένα σπουδαίο επιστημονικό βιβλίο ανέφερε τελευταία ότι, αν απομονώσεις όλα τα ρητά της Q, σχηματίζεις την ίδια εικόνα για τον Ιησού -σαν κάποιον ο οποίος έκανε τολμηρούς ισχυρισμούς για τον εαυτό Του- μ' εκείνη που προκύπτει γενικότερα και απ' τα ευαγγέλια».

Σ' αυτό το σημείο ήθελα να σπρώξω τον Blomberg να κάνει ένα βήμα παραπέρα και ρώτησα: «Παρουσιάζεται εκεί ως εργαζόμενος θαύματα;»

«Και πάλι», είπε, «θα πρέπει να μην ξεχνάμε ότι δεν θα βρίσκατε εκεί πολλές αφηγήσεις θαυμάτων, γιατί αυτές βρίσκονται συνήθως στα αφηγηματικά κείμενα, ενώ η Q είναι πρωτίστως μία συλλογή ρητών».

Σταμάτησε και άπλωσε το χέρι του στο γραφείο να φτάσει μία δερματόδετη Αγία Γραφή και να ξεφυλλίσει τις παλιωμένες απ' τη χρήση σελίδες της.

«Αλλά, για παράδειγμα, ο Λουκάς (ζ' 18-23) και ο Ματθαίος (ια' 2-6) λένε ότι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής έστειλε τους αγγελιοφόρους του να ρωτήσουν τον Ιησού αν Αυτός ήταν πραγματικά ο Χριστός, ο Μεσσίας τον οποίο περίμεναν. Ο Ιησούς βασικά απάντησε και είπε: «Πες του να λάβει υπόψη του τα θαύματά μου. Πες του τι έχετε δει -οι τυφλοί βρίσκουν την όρασή τους, οι κουφοί ακούν, οι κουτσοί περπατούν, οι φτωχοί ακούνε να τους κηρύττονται τα "καλά νέα"».

«Έτσι», συμπέρανε ο Blomberg, «ακόμη και στην Q υπάρχει καθαρά η συνειδητοποίηση της διακονίας των θαυμάτων του Ιησού».

Η αναφορά του Blomberg στον Ματθαίο μού έφερε στο νου μια άλλη ερώτηση σχετικά με το πώς γράφτηκαν τα ευαγγέλια. «Γιατί», ρώτησα, «ο Ματθαίος -που υποτίθεται ότι ήταν αυτόπτης μάρτυρας του Ιησού- να συμπεριλάβει στο ευαγγέλιό του ένα τμήμα του ευαγγελίου που είχε γράψει ο Μάρκος, ο οποίος, όπως όλοι συμφωνούν, δεν ήταν αυτόπτης μάρτυρας; Αν το ευαγγέλιο του Ματθαίου γράφτηκε πραγματικά από έναν αυτόπτη μάρτυρα, θα περίμενε κανείς να είναι βασισμένο αποκλειστικά στις δικές του παρατηρήσεις».

Ο Blomberg χαμογέλασε. «Αυτό θα είχε νόημα μόνο αν ο Μάρκος πράγματι βάσιζε την αφήγησή του στις αναμνήσεις του αυτόπτη μάρτυρα Πέτρου», είπε. «Όπως είπατε και μόνος σας πριν, ο Πέτρος ήταν απ' τους κοντυνότερους του Ιησού και είχε το προνόμιο να δει και ν' ακούσει πράγματα που οι άλλοι μαθητές δεν είχαν. Οπότε, θα είχε νόημα για τον Ματθαίο -παρόλο που ήταν κι ο ίδιος αυτόπτης μάρτυρας- να βασιστεί στην απόδοση των γεγονότων από τον Πέτρο, όπως μας αναμεταδόθηκε από τον Μάρκο».

Τότε σκέφτηκα με το νου μου, "Αυτό πραγματικά είναι σωστό". Μάλιστα, άρχισε να γεννιέται μέσα μου η σκέψη μιας αναλογίας από την εποχή που ήμουν ανταποκριτής εφημερίδας. Θυμήθηκα μια φορά που ήμουνα μαζί με πολλούς άλλους δημοσιογράφους και είχαμε στριμώξει τον περιβόητο πολιτικό "πατριάρχη" του Chicago, το δήμαρχο Richard J. Daley, για να τον βομβαρδίσουμε με ερωτήσεις σχετικά μ' ένα σκάνδαλο στους κόλπους της αστυνομίας. Μας έδωσε κάποιες απαντήσεις και μετά έφυγε με τη λιμουζίνα του.

Παρόλο που ήμουν αυτόπτης μάρτυρας του τι είχε συμβεί, πήγα αμέσως σ' ένα δημοσιογράφο της ραδιοφωνίας που βρισκόταν πιο κοντά στο δήμαρχο απ' ό,τι εγώ και του ζήτησα να μου βάλει ν' ακούσω τη δική του κασέτα για το τι είπε ο Daley. Μ' αυτόν τον τρόπο θα μπορούσα να βεβαιωθώ ότι είχα σημειώσει σωστά τα λεγόμενά του.

Αυτό, συλλογίστηκα, θα έκανε και ο Ματθαίος με τον Μάρκο, παρόλο που ο Ματθαίος είχε τις δικές του αναμνήσεις ως μαθητής του Ιησού που ήταν. Η επιθυμία του να είναι ακριβής τον έκανε να βασιστεί σε κάποιο υλικό που ερχόταν απευθείας από το στενό περιβάλλον του Ιησού.



Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ

Όντας ικανοποιημένος από τις πρώτες απαντήσεις του Βlomberg αναφορικά με τα τρία πρώτα ευαγγέλια, τα λεγόμενα συνοπτικά -που σημαίνει ότι συμπίπτουν στην επισκόπηση των γεγονότων-, επειδή το διάγραμμα και οι συσχετίσεις τους είναι παρεμφερείς[4], στράφηκα στη συνέχεια στο ευαγγέλιο του Ιωάννη. Όποιος διαβάσει και τα τέσσερα ευαγγέλια, θα αναγνωρίσει αμέσως ότι υπάρχουν προφανείς διαφορές μεταξύ των συνοπτικών ευαγγελίων και του ευαγγελίου του Ιωάννη. Ήθελα λοιπόν να ξέρω αν αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν μεταξύ τους αντιφάσεις, οι οποίες δεν είναι δυνατόν να συμβιβαστούν.

«Θα μπορούσατε να μου εξηγήσετε τις διαφορές μεταξύ των συνοπτικών ευαγγελίων και του ευαγγελίου του Ιωάννη;» ρώτησα τον Blomberg.

Ανασήκωσε τα φρύδια του και αναφώνησε: «Τεράστιο ζήτημα! Ελπίζω να γράψω ένα βιβλίο πάνω σ' αυτό το θέμα».

Αφού τον διαβεβαίωσα ότι ενδιαφερόμουν μόνο για τα βασικά σημεία του θέματος και όχι για μια διεξοδική ανάλυση, κάθισε αναπαυτικότερα στην καρέκλα του.

«Είναι πραγματικά αλήθεια ότι ο Ιωάννης έχει περισσότερες διαφορές παρά ομοιότητες με τα συνοπτικά ευαγγέλια», άρχισε. «Μόνο ένας μικρός αριθμός των κύριων ιστοριών, οι οποίες εμφανίζονται στα άλλα τρία ευαγγέλια, ξανακάνουν την εμφάνισή τους στον Ιωάννη, παρόλο που αυτό αλλάζει σημαντικά όταν ερχόμαστε στην τελευταία εβδομάδα της ζωής του Ιησού. Απ' αυτό το σημείο κι έπειτα οι παραλληλισμοί είναι πολύ περισσότεροι».

«Επίσης, φαίνεται να υπάρχει και μεγάλη διαφορά στο ύφος των κειμένων. Στον Ιωάννη ο Ιησούς εμφανίζεται να χρησιμοποιεί μια διαφορετική ορολογία, να μιλάει με μακρόπνοα κηρύγματα και να αναπτύσσει μια υψηλότερη Χριστολογία -δηλαδή, μια Χριστολογία με περισσότερο άμεσους και τολμηρούς ισχυρισμούς ότι Εκείνος και ο Πατέρας είναι ένα, ότι είναι Θεός, ότι είναι η Οδός, η Αλήθεια, η Ζωή και η Ανάσταση, η Ζωή».

«Πού οφείλονται οι διαφορές;» ρώτησα.

«Για πολλά χρόνια κυριαρχούσε η πεποίθηση ότι ο Ιωάννης ήξερε όλα όσα είχαν γράψει ο Ματθαίος, ο Μάρκος και ο Λουκάς και δεν έβλεπε το λόγο να τα επαναλάβει. γι' αυτό και αποφάσισε συνειδητά μόνο να τα συμπληρώσει. Τώρα τελευταία όμως υποστηρίζεται ότι ο Ιωάννης είναι εν πολλοίς ανεξάρτητος από τους ευαγγελιστές των τριών άλλων ευαγγελίων, πράγμα που θα εξηγούσε όχι μόνο τη διαφορετική επιλογή υλικού, που θα συμπεριλαμβανόταν στα ευαγγέλια, αλλά και τη διαφορετική οπτική γωνία από την οποία είδαν τον Ιησού».



ΟΙ ΤΟΛΜΗΡΟΤΕΡΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ

«Στον Ιωάννη υπάρχουν ορισμένα ιδιάζοντα θεολογικά χαρακτηριστικά», παρατήρησα.

«Καμιά αμφιβολία γι' αυτό», είπε. «Αλλά πρέπει αυτά να τα λέμε αντιφάσεις; Νομίζω πως όχι. κι αυτό για τον εξής λόγο: σχεδόν για κάθε κύριο ή ιδιαίτερο θέμα στον Ιωάννη μπορούμε να βρούμε παραλληλισμούς στον Ματθαίο, Μάρκο και Λουκά, έστω κι αν δεν είναι πολλοί».

Αυτό ήταν ένας τολμηρός ισχυρισμός εκ μέρους του Blomberg και αμέσως αποφάσισα να τον τεστάρω με το να θέσω τη σημαντικότερη ίσως απ' όλες τις ερωτήσεις αναφορικά με τις διαφορές μεταξύ των συνοπτικών ευαγγελίων και του ευαγγελίου του Ιωάννη.

«Ο Ιωάννης κάνει ορισμένους πολύ ευθείς ισχυρισμούς για το ότι ο Ιησούς είναι Θεός που μερικοί τους αποδίδουν στο γεγονός ότι έγραψε αργότερα απ' τους άλλους και άρχισε να ωραιοποιεί τα πράγματα», είπα. «Μπορείτε να βρείτε αυτό το θέμα της θεότητας του Ιησού στα συνοπτικά ευαγγέλια;»

«Ναι, μπορώ», είπε. «Είναι λιγότερο εμφανές αλλά υπάρχει. Θυμηθείτε την εξιστόρηση για τον Ιησού, ο οποίος περπατά πάνω στο νερό, όπως αναφέρεται στον Ματθαίο (ιδ' 22-33) και στον Μάρκο (στ' 45-52). Στο σημείο που οι μαθητές Τον βλέπουν και φοβούνται ότι πρόκειται για φάντασμα, το ελληνικό κείμενο λέει ότι ο Ιησούς τους απαντά με τα λόγια: «Θαρσείτε, εγώ είμαι»3*. Οι δύο τελευταίες αυτές λέξεις είναι ολόιδιες μ' εκείνο που λέει ο Ιησούς στον Ιωάννη (η' 58), όταν θεμελιώνει τη θεϊκή Του ιδιότητα. «Αληθώς, αληθώς σας λέγω, πριν γείνη ο Αβραάμ εγώ είμαι». Στην Έξοδο (γ' 14) ήταν με τα ίδια αυτά λόγια που ο Θεός φανερώθηκε στον Μωυσή στη φλεγόμενη αλλά μη καιόμενη βάτο. «Εγώ ειμί ο Ων»4*. Ο Ιησούς λοιπόν αποκαλύπτεται ως Εκείνος ο οποίος έχει την ίδια θεϊκή δύναμη επάνω στις δυνάμεις της φύσης όπως και ο Θεός της Παλαιάς Διαθήκης, ο Γιαχβέ».
Έγνεψα καταφατικά το κεφάλι μου και είπα, «Αυτό είναι ένα παράδειγμα. Έχετε και κανένα άλλο;»

«Ναι, θα μπορούσα να συνεχίσω κατά τον ίδιο τρόπο», απάντησε ο Blomberg. «Για παράδειγμα, ο πιο συνηθισμένος τρόπος με τον οποίο ο Ιησούς αποκαλεί τον εαυτό Του στα τρία πρώτα ευαγγέλια είναι "ο Υιός του Ανθρώπου" ».

Σήκωσα το χέρι μου να τον σταματήσω. «Σταθείτε», του είπα. Βάζοντας το χέρι μου στην τσάντα μου έβγαλα ένα βιβλίο και το ξεφύλλισα μέχρι που έφτασα στην παραπομπή που ήθελα. «Η Karen Armstrong, η τέως καλόγρια που έγραψε το μπεστσέλλερ A History of God (Μία ιστορία του Θεού), λέει ότι φαίνεται πως ο τίτλος ο Υιός του Ανθρώπου "απλά τόνιζε την αδυναμία και θνητότητα της ανθρώπινης φύσης" οπότε, με το να τον χρησιμοποιεί ο Ιησούς, το μόνο που κάνει είναι να τονίζει ότι "Εκείνος ήταν ένα εύθραυστο ανθρώπινο ον που μια μέρα θα υπέφερε και θα πέθαινε"[5]. Αν αυτό είναι αλήθεια, δεν μοιάζει και πολύ για ισχυρισμός θεότητας εκ μέρους του Ιησού», είπα.

Η έκφραση του προσώπου του Blomberg έγινε στριφνή και είπε: «Κοιτάξτε, αντίθετα προς τη λαϊκή εντύπωση, η έκφραση "ο Υιός του Ανθρώπου" δεν αναφέρεται πρωτίστως στην ανθρώπινη φύση του Ιησού. Είναι μια απευθείας αναφορά στον Δανιήλ (ζ' 13-14)».

Με αυτά τα λόγια άνοιξε την Παλαιά Διαθήκη και διάβασε τα εξής από την προφητεία του Δανιήλ:

Είδον εν οράμασι νυκτός, και ιδού, ως Υιός ανθρώπου ήρχετο μετά των νεφελών του ουρανού, και έφθασεν έως του Παλαιού των ημερών, και εισήγαγον αυτόν ενώπιον αυτού. Και εις αυτόν εδόθη η εξουσία, και η δόξα, και η βασιλεία, δια να λατρεύωσιν αυτόν πάντες οι λαοί, τα έθνη, και αι γλώσσαι? η εξουσία αυτού είναι εξουσία αιώνιος, ήτις δεν θέλει παρέλθει, και η βασιλεία αυτού, ήτις δεν θέλει φθαρή.

Ο Blomberg έκλεισε τη Γραφή και συνέχισε: «Δείτε λοιπόν τι κάνει ο Ιησούς με το να χρησιμοποιεί τον όρο "ο Υιός του ανθρώπου" χαρακτηρίζοντας τον εαυτό Του. Αυτός είναι κάποιος ο οποίος πλησιάζει τον Ίδιο το Θεό στην αίθουσα του Θρόνου και στον οποίο δίνεται παγκόσμια εξουσία και κυριαρχία. Αυτό κάνει τον τίτλο "ο Υιός του Ανθρώπου" έναν τίτλο μεγάλης ανάτασης και όχι απλής ανθρώπινης ύπαρξης».

Αργότερα, βρήκα ένα σχόλιο από έναν άλλο επιστήμονα, από τον οποίο θα έπαιρνα επίσης συνέντευξη γι' αυτό το βιβλίο, τον William Lane Craig, που έκανε κι αυτός μια παρόμοια παρατήρηση:

Το "ο Υιός του Ανθρώπου" συχνά θεωρείται ότι δηλώνει την ανθρώπινη φύση του Ιησού, όπως ακριβώς και το "ο Υιός του Θεού" δηλώνει τη θεϊκή. Το αντίθετο όμως αληθεύει. Ο "Υιός του Ανθρώπου" ήταν μία θεϊκή φυσιογνωμία στο Βιβλίο του προφήτη Δανιήλ στην Παλαιά Διαθήκη. Θα ερχόταν στο τέλος του κόσμου να κρίνει την ανθρωπότητα και θα βασίλευε για πάντα. Έτσι, το να αυτοχαρακτηρίζεται ο Ιησούς "ο Υιός του Ανθρώπου", ήταν στην πραγματικότητα ένας ισχυρισμός για τη θεότητά Του[6].



Και ο Blomberg συνέχισε: «Επίσης, στα συνοπτικά ευαγγέλια ο Ιησούς ισχυρίζεται ότι συγχωρεί αμαρτίες και αυτό είναι κάτι που μόνο ο Θεός μπορεί να κάνει. Λέει ότι, όποιος Τον ομολογεί εμπρός στους ανθρώπους, θα τον ομολογήσει κι Εκείνος ενώπιον του ουράνιου Πατέρα5*. Η τελική κρίση λοιπόν εξαρτάται από την απάντηση που θα δώσει κανείς σε- ποιον; Στον Ιησού ως απλό ανθρώπινο ον; Όχι, αυτό θα ήταν ένας πολύ αλαζονικός ισχυρισμός. H τελική κρίση εξαρτάται από την απάντηση που θα δώσει ο άνθρωπος στον Ιησού ως Θεό.

«Όπως βλέπετε, υπάρχει ένα σωρό υλικό στα συνοπτικά ευαγγέλια για το θέμα της θεότητας του Ιησού. Στο ευαγγέλιο του Ιωάννη αυτό γίνεται απλά πιο εμφανές».



Ο ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΩΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΩΝ

Γράφοντας το τελευταίο ευαγγέλιο, ο Ιωάννης είχε το πλεονέκτημα να έχει περισσότερο χρόνο να σκεφτεί τα θεολογικά θέματα. Οπότε, ρώτησα τον Blomberg: «Το γεγονός ότι ο Ιωάννης έγραφε με μια περισσότερο θεολογική προδιάθεση δεν σημαίνει ότι το ιστορικό υλικό του μπορεί να έχει "μολυνθεί" και συνεπώς να μην είναι αξιόπιστο;»

«Δεν πιστεύω ότι ο Ιωάννης είναι πιο "θεολογικός"», αντέταξε ο Blomberg. «Απλά υπογραμμίζει ένα διαφορετικό πυρήνα θεολογικών επιχειρημάτων. Ο Ματθαίος, ο Μάρκος και ο Λουκάς έχουν όλοι πολύ συγκεκριμένες θεολογικές οπτικές γωνίες, τις οποίες θέλουν να φέρουν στο φως: ο Λουκάς είναι ο θεολόγος των κοινωνικών προβληματισμών και των φτωχών. ο Ματθαίος ο θεολόγος ο οποίος προσπαθεί να καταλάβει τη σχέση χριστιανισμού και ιουδαϊσμού. ο Μάρκος ο θεολόγος που παρουσιάζει τον Ιησού ως τον "Δούλο του Θεού", ο οποίος υποφέρει. Μπορούμε να κάνουμε ένα μακρύ κατάλογο με τις διαφορετικές θεολογικές αποκλίσεις των ευαγγελιστών των συνοπτικών ευαγγελίων Ματθαίου, Μάρκου και Λουκά».

Διέκοψα γιατί νόμισα ότι ο Blomberg δεν καταλάβαινε το ευρύτερο θέμα του ερωτήματός μου. «ΟΚ, αλλά αυτά τα "θεολογικά" κίνητρα δεν αμφισβητούν την ικανότητα και προθυμία των ευαγγελιστών να αναφέρουν τι συνέβη με ιστορική ακρίβεια;» ρώτησα. «Δεν είναι πιθανό η θεολογική τους σκοπιμότητα να τους ωθεί να χρωματίζουν και να διαστρεβλώνουν την ιστορία την οποία καταγράφουν;»

«Πραγματικά, αυτό σίγουρα σημαίνει ότι, όπως και με κάθε ιδεολογικό κείμενο, πρέπει να θεωρήσουμε ότι κάτι τέτοιο είναι πιθανό», παραδέχτηκε. «Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν προσωπικό συμφέρον να διαστρεβλώσουν την ιστορία, προκειμένου να εξυπηρετήσουν τους δικούς τους ιδεολογικούς σκοπούς. Το δυστύχημα είναι ότι οι άνθρωποι πιστεύουν πως αυτό είναι κάτι που συμβαίνει πάντοτε, πράγμα που είναι λάθος».

«Στον αρχαίο κόσμο η ιδέα να γράφει κανείς την ιστορία αντικειμενικά και χωρίς πάθος, απλά και μόνο για να εξιστορήσει γεγονότα, αλλά χωρίς να έχει κανένα ιδεολογικό σκοπό, ήταν κάτι το άγνωστο. Κανείς δεν έγραφε ιστορία, αν δεν υπήρχε κάποιο μάθημα που η ιστορία μπορούσε να διδάξει».

Χαμογέλασα. «Υποθέτω ότι θα μπορούσε κανείς να πει πως αυτό κάνει τα πάντα ύποπτα», παρατήρησα.

«Ναι, κατά κάποιον τρόπο τα κάνει», απάντησε. «Αλλά, αν μπορούμε να αναπλάσουμε ακριβή ιστορία από όλων των ειδών τις άλλες αρχαίες πηγές, θα πρέπει να μπορούμε να το κάνουμε και για τα ευαγγέλια, παρόλο που και αυτά είναι ιδεολογικά κείμενα».

Ο Blomberg σκέφτηκε για λίγο ψάχνοντας με το νου του να βρει κάποιον κατάλληλο παραλληλισμό προκειμένου να με κάνει να καταλάβω καλύτερα. Τέλος είπε: «Να ένα σύγχρονο παράδειγμα από την εμπειρία της ιουδαϊκής κοινότητας, που θα μπορούσε να ρίξει φως σ' εκείνο που εννοώ».

«Μερικοί άνθρωποι, συνήθως για αντισημιτικούς λόγους, αρνούνται ή υποτιμούν τη φρίκη του Ολοκαυτώματος. Εβραίοι επιστήμονες όμως ήταν εκείνοι που ίδρυσαν μουσεία, έγραψαν βιβλία, διατήρησαν κειμήλια και κατέγραψαν τη μαρτυρία αυτοπτών μαρτύρων σχετικά με το Ολοκαύτωμα».

«Προβαίνοντας σ' αυτές τις ενέργειες, εκείνοι βέβαια είχαν έναν πολύ ιδεολογικό σκοπό -δηλαδή, να εξασφαλίσουν ότι δεν θα ξαναγίνουν ποτέ τέτοιες φρικαλεότητες-, αλλά ήταν συγχρόνως και εξαιρετικά αξιόπιστοι και αντικειμενικοί στην καταγραφή τους της ιστορικής αλήθειας».

«Παρόμοια, και ο χριστιανισμός βασιζόταν σε ορισμένους ιστορικούς ισχυρισμούς ότι ο Θεός μπήκε με μοναδικό τρόπο στο χώρο και στην ιστορία στο Πρόσωπο του Ιησού του Ναζαρηνού, οπότε η ίδια αυτή ιδεολογία, που οι χριστιανοί προσπαθούσαν να προωθήσουν, απαιτούσε όσο το δυνατόν προσεκτικότερη ιστορική έρευνα».

Αφησε τον παραλληλισμό του να αιωρείται για λίγο στο κενό μέχρι να τον χωνέψω. Έπειτα, γυρνώντας και κοιτάζοντάς με κατά πρόσωπο, ρώτησε: «Καταλαβαίνετε τι εννοώ;»

Κούνησα το κεφάλι μου καταφατικά.



ΚΑΥΤΑ ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Αλλο είναι να λέμε ότι τα ευαγγέλια βασίζονται σε άμεσες και έμμεσες μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων και άλλο ότι αυτές οι πληροφορίες διατηρήθηκαν αναλλοίωτες μέχρι να καταγραφούν κάποια χρόνια αργότερα. Ήξερα ότι αυτό είναι ένα πολύ αμφισβητούμενο ζήτημα και ήθελα να φέρω αυτή την πρόκληση στον Blomberg όσο πιο ευθέως γινόταν.

Πήρα και πάλι στα χέρια μου το δημοφιλές βιβλίο της Armstrong, A History of God (Mία ιστορία του Θεού) και είπα: «Ακούστε και κάτι άλλο που έγραψε».

Ξέρουμε πολύ λίγα πράγματα για τον Ιησού. Η πρώτη πλήρης αναφορά για τη ζωή Του ήταν το κατά Μάρκον ευαγγέλιο, το οποίο όμως δεν γράφτηκε νωρίτερα από το 70 μ.Χ., δηλαδή κάπου σαράντα χρόνια μετά το θάνατό Του. Μέχρι τότε, όμως, τα ιστορικά γεγονότα είχαν επικαλυφθεί με μυθικά στοιχεία τα οποία καθρέφτιζαν τη σημασία που είχε ο Ιησούς για τους οπαδούς Του. Αυτό είναι εκείνο που κυρίως μάς μεταφέρει το ευαγγέλιο του Μάρκου. Όχι ένα αξιόπιστο πορτρέτο[7].

Πέταξα το βιβλίο μες στην τσάντα μου, που ήταν ακόμη ανοιχτή, γύρισα προς το μέρος του Βlomberg και συνέχισα: «Μερικοί επιστήμονες λένε ότι τα ευαγγέλια γράφτηκαν τόσο πολύ αργότερα από τα γεγονότα που στο μεταξύ είχαν δημιουργηθεί μύθοι, οι οποίοι αλλοίωσαν αυτό που τελικά καταγράφτηκε, έτσι ώστε ο Ιησούς να μετατραπεί από σοφός δάσκαλος, που ήταν στην πραγματικότητα, σε Υιό του Θεού. Είναι αυτό μία λογική θεωρία ή υπάρχουν ικανά αποδεικτικά στοιχεία για ότι τα ευαγγέλια γράφτηκαν νωρίτερα, πριν οι μύθοι αλλοιώσουν εκείνο το οποίο τελικά γράφτηκε;»

Τα μάτια του Βlomberg στένεψαν στις κόχες τους και η φωνή του πήρε έναν τόνο σκληράδας σαν το διαμάντι. «Εδώ υπάρχουν δύο διαφορετικά θέματα», είπε, «και πρέπει να προσέξουμε να τα κρατήσουμε χωριστά. Ναι, πιστεύω ότι υπάρχουν ικανά αποδεικτικά στοιχεία για το ότι τα ευαγγέλια γράφτηκαν σύντομα μετά τα γεγονότα. Αλλά, και αν δεν υπήρχαν, το επιχείρημα της Armstrong δεν ισχύει έτσι κι αλλιώς».

«Γιατί αυτό;» ρώτησα.

«Η κλασική επιστημονικά δεκτή χρονολογία, ακόμη και στους κύκλους των φιλελεύθερων διανοούμενων, είναι ότι το ευαγγέλιο του Μάρκου γράφτηκε το 70 μ.Χ., του Ματθαίου και του Λουκά τη δεκαετία του 80 και του Ιωάννη τη δεκαετία του 90. Αλλά, προσέξτε, αυτές οι χρονολογίες είναι μέσα στα πλαίσια που οι αυτόπτες μάρτυρες της ζωής του Ιησού ήταν ακόμη εν ζωή, περιλαμβανομένων και των εναντίων αυτοπτών μαρτύρων, οι οποίοι θα μπορούσαν να δράσουν διορθωτικά, αν προωθούνταν ψευδείς διδασκαλίες για τον Ιησού».

«Συνεπώς, αυτές οι όχι και τόσο κοντά στα γεγονότα χρονολογίες των ευαγγελίων, σε τελευταία ανάλυση δεν είναι και τόσο μακρινές. Μπορούμε μάλιστα να κάνουμε έναν πολύ ενδιαφέροντα παραλληλισμό».

«Οι δύο αρχαιότερες βιογραφίες για τον Μέγα Αλέξανδρο γράφτηκαν από τον Αρριανό και τον Πλούταρχο περισσότερο από 400 χρόνια μετά το θάνατο του Mεγάλου Αλεξάνδρου, το 323 π.Χ. Ωστόσο, οι ιστορικοί τις θεωρούν ως γενικά αξιόπιστες. Και, ναι, μυθικό υλικό πράγματι έκανε την εμφάνισή του με τον καιρό, αλλά αυτό συνέβη κατά τους αιώνες μετά απ' αυτούς τους δύο συγγραφείς».

«Με άλλα λόγια, τα πρώτα 500 χρόνια διατήρησαν την ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου εν πολλοίς αναλλοίωτη. Μυθικό υλικό άρχισε να συγκεντρώνεται κατά τη διάρκεια των επόμενων 500 ετών. Έτσι, αν τα ευαγγέλια γράφτηκαν 60 ή 30 χρόνια μετά το θάνατο του Ιησού, σε σύγκριση με αυτό που συνέβη με τον Μέγα Αλέξανδρο, ο αριθμός των ετών είναι αμελητέος. Είναι σχεδόν αδιάφορος».

Μπορούσα να καταλάβω αυτό που έλεγε ο Blomberg. Συγχρόνως όμως είχα και κάποιες επιφυλάξεις. Εμένα ενστικτωδώς μου φαινόταν ολοφάνερο ότι, όσο μικρότερο το χρονικό διάστημα μεταξύ ενός γεγονότος και της καταγραφής του, τόσο λιγότερες οι πιθανότητες να επηρεαστεί από μύθους ή λαθεμένες αναμνήσεις.

«Επιτρέψτε μου να παραδεχτώ το επιχείρημά σας για τώρα, αλλά ας ξαναγυρίσουμε στις χρονολογίες των ευαγγελίων», είπα. «Είπατε πως πιστεύετε ότι γράφτηκαν νωρίτερα από τις χρονολογίες στις οποίες αναφερθήκατε».

«Ναι, νωρίτερα», επιβεβαίωσε. Και αυτό ενισχύεται αν κοιτάξουμε τις Πράξεις των Αποστόλων που γράφτηκαν από τον Λουκά. Οι Πράξεις τελειώνουν προφανώς χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί -ο Παύλος είναι η κεντρική προσωπικότητα του Βιβλίου και βρίσκεται υπό κατ' οίκον κράτηση στη Ρώμη. Με αυτό τελειώνει το Βιβλίο κάπως απότομα. Τι συμβαίνει στον Παύλο; Δεν μας το λένε οι Πράξεις, προφανώς επειδή το Βιβλίο γράφτηκε πριν θανατωθεί ο Παύλος».

Καθώς συνέχιζε, η ένταση του Blomberg αυξανόταν. «Αυτό σημαίνει ότι οι Πράξεις δεν μπορεί να χρονολογηθούν αργότερα από το 62 μ.Χ. Έχοντας θεμελιώσει αυτό, μπορούμε να πάμε πίσω στο χρόνο αρχίζοντας από κείνη τη χρονολογία. Αφού οι Πράξεις είναι το δεύτερο τμήμα ενός έργου που αποτελείται από δύο μέρη, ξέρουμε ότι το πρώτο τμήμα -το ευαγγέλιο του Λουκά- πρέπει να είχε γραφτεί νωρίτερα. Και αφού ο Λουκάς περιλαμβάνει και τμήματα των ευαγγελίων του Μάρκου, αυτό σημαίνει ότι το ευαγγέλιο του Μάρκου πρέπει να έχει γραφτεί ακόμη πιο νωρίς».

«Αν δώσουμε πες ένα χρόνο μεταξύ αυτών, θα πρέπει να καταλήξουμε ότι το ευαγγέλιο του Μάρκου γράφτηκε γύρω στο 60 μ.Χ. ή στο τέλος της δεκαετίας του 50. Αν ο Ιησούς θανατώθηκε το 30 ή το 33 μ.Χ., μιλάμε για ένα μεσοδιάστημα το πολύ 30 χρόνων».

Κάθισε βαθιά στην καρέκλα του μ' ένα ύφος θριάμβου. «Μιλώντας ιστορικά», είπε, «και ιδιαίτερα σε σύγκριση με τον Μέγα Αλέξανδρο, αυτό είναι κάτι σαν ειδήσεις-αστραπή!»

Πραγματικά, αυτό ήταν εντυπωσιακό και μίκραινε το κενό μεταξύ των γεγονότων στη ζωή του Ιησού και της συγγραφής των ευαγγελίων σε σημείο που ήταν πια αμελητέο, σύμφωνα με τα ιστορικά κριτήρια. Ωστόσο, ένιωθα ότι ήθελα να τον πιέσω λίγο επάνω σ' αυτό. Ο στόχος μου ήταν να γυρίσω το ρολόι πίσω, όσο περισσότερο γίνεται, για να εντοπίσω τις πιο πρώιμες πληροφορίες σχετικά με τον Ιησού.



ΓΥΡΝΩΝΤΑΣ ΤΟ ΡΟΛΟΪ ΠΙΣΩ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ

Σηκώθηκα επάνω και έκανα μια βόλτα προς τη βιβλιοθήκη. «Για να δούμε αν μπορούμε να γυρίσουμε το ρολόι ακόμη πιο πίσω», είπα στρεφόμενος προς τον Blomberg. Ποια είναι η νωρίτερη χρονολογία που μπορούμε να προσδιορίσουμε για τα θεμελιώδη πιστεύω στο λυτρωτικό έργο και την Ανάσταση του Ιησού, καθώς και στη μοναδική σχέση Του με τον Θεό;» ρώτησα.

«Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα Βιβλία της Καινής Διαθήκης δεν είναι με χρονολογική σειρά», άρχισε. Τα ευαγγέλια γράφτηκαν μετά από όλες σχεδόν τις επιστολές του Παύλου, η διακονία της καταγραφής των οποίων έγινε στα τέλη της δεκαετίας του 40. Οι περισσότερες από τις κυριότερες επιστολές του Παύλου κυκλοφόρησαν τη δεκαετία του 50. Για να βρει κανείς τις πιο πρώιμες πληροφορίες, πάει στις επιστολές του Παύλου και μετά ρωτάει, "Μήπως υπάρχουν και πρωιμότερες πηγές, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν στα ευαγγέλια;"»

«Και», τον παρακίνησα, «υπάρχουν;»

«Βρίσκουμε ότι ο Παύλος ενσωμάτωσε μερικά πιστεύω, ομολογίες πίστης και ύμνους από την πρώτη χριστιανική εκκλησία. Αυτά ανατρέχουν πολύ παλιά, στην πρώτη εμφάνιση της εκκλησίας λίγο μετά την Ανάσταση».

«Τα πιο γνωστά πιστεύω περιλαμβάνονται στην προς Φιλιππησίους επιστολή (β' 6-11), η οποία αναφέρει ότι ο Ιησούς είναι "ίσα με τον Θεόν", και στην προς Κολασσαείς επιστολή (α' 15-20), η οποία αναφέρεται στον Ιησού ως "εικόνα του Θεού του αοράτου" διά του οποίου "εκτίσθησαν τα πάντα" και δια του οποίου ο Θεός ευδόκησε να "συνδιαλλάξη τα πάντα προς εαυτόν", "ειρηνοποιήσας διά του αίματος του σταυρού αυτού"».

«Αυτά είναι σίγουρα σημαντικά για να μας εξηγήσουν τι πίστευαν ακράδαντα οι πρώτοι χριστιανοί για τον Ιησού. Αλλά ίσως το πιο σπουδαίο πιστεύω αναφορικά με τον ιστορικό Ιησού βρίσκεται στην Α' προς Κορινθίους επιστολή (ιε' 3-8), όπου ο Παύλος χρησιμοποιεί μια τεχνική γλώσσα, για να δείξει ότι περνούσε αυτή την προφορική παράδοση σε μια σχετικά τυποποιημένη μορφή».

Ο Blomberg βρήκε το σημείο αυτό στη Γραφή του και μου το διάβασε:

Διότι παρέδωκα εις εσάς εν πρώτοις εκείνο, το οποίον και παρέλαβον, ότι ο Χριστός απέθανε δια τας αμαρτίας ημών κατά τας γραφάς. και ότι ετάφη, και ότι ανέστη την τρίτην ημέραν, κατά τας γραφάς. και ότι εφάνη εις τον Κηφάν, έπειτα εις τους δώδεκα. μετά ταύτα εφάνη εις πεντακοσίους και επέκεινα αδελφούς δια μιάς, εκ των οποίων οι πλειότεροι μένουσιν έως τώρα, τινές δε και εκοιμήθησαν. έπειτα εφάνη εις τον Ιάκωβον, έπειτα εις πάντας τους αποστόλους[8].



«Και εδώ είναι το θέμα», είπε ο Blomberg. «Αν η Σταύρωση έγινε το 30 μ.Χ., η μεταστροφή του Παύλου έγινε περίπου το 32. Αμέσως μετά, ο Παύλος οδηγήθηκε στη Δαμασκό, όπου συναντήθηκε με ένα χριστιανό ονομαζόμενο Ανανία και με μερικούς άλλους οπαδούς. Η πρώτη του συνάντηση με τους αποστόλους στην Ιερουσαλήμ θα έγινε γύρω στο 35 μ.Χ. Κάποια στιγμή εκείνη την εποχή δόθηκε στον Παύλο αυτό το πιστεύω, το οποίο είχε ήδη σχηματιστεί και χρησιμοποιείτο από την πρώτη χριστιανική εκκλησία».

«Τώρα, σ' αυτό το πιστεύω έχετε όλα τα γεγονότα-κλειδιά αναφορικά με το θάνατο του Ιησού για τις αμαρτίες μας, συν έναν αναλυτικό κατάλογο εκείνων στους οποίους εμφανίστηκε στην αναστημένη μορφή Του -και όλα αυτά ανάγονται στα πρώτα δύο με πέντε χρόνια από τα γεγονότα αυτά καθαυτά!»

«Δεν πρόκειται λοιπόν για μεταγενέστερη μυθολογία που δημιουργήθηκε σαράντα ή και περισσότερα χρόνια αργότερα, όπως ισχυρίζεται η Armstrong. Ένα πολύ καλό επιχείρημα μπορεί να θεμελιωθεί στον ισχυρισμό ότι η χριστιανική πίστη στην Ανάσταση, παρόλο που δεν είχε ακόμη καταγραφεί, ανάγεται στο διάστημα μιας διετίας από το γεγονός της Ανάστασης».

«Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό», είπε με φωνή κάπως υψωμένη για έμφαση. «Οπότε, δεν συγκρίνετε πια τα 30 ή 60 χρόνια με τα 500, τα οπoία θεωρούνται γενικώς αποδεκτά για άλλα γεγονότα -συγκρίνετε μόνο δύο χρόνια!»

Δεν μπορούσα να αρνηθώ τη σπουδαιότητα αυτής της απόδειξης. Σίγουρα, ήταν μια απόδειξη που αποδυνάμωνε την κριτική ότι η Ανάσταση (την οποία οι χριστιανοί επικαλούνται ως την κορωνίδα της επιβεβαίωσης της θεότητας του Ιησού) ήταν απλά μια μυθολογική έννοια, που δημιουργήθηκε με την πάροδο πολλών χρόνων, κατά τη διάρκεια των οποίων οι θρύλοι αλλοίωσαν τις μαρτυρίες των αυτοπτών μαρτύρων για τη ζωή του Ιησού. Για μένα, αυτό ήταν πολύ σημαντικό, διότι, την εποχή που συγκαταλεγόμουν στους σκεπτικιστές, αυτή ήταν η μεγαλύτερη αντίρρησή μου κατά του χριστιανισμού.

Στηρίχτηκα στη βιβλιοθήκη. Είχαμε καλύψει πολλή ύλη και η διακήρυξη αυτή του Blomberg, η οποία συνιστούσε το αποκορύφωμα των απαντήσεών του, μού φάνηκε καλό σημείο να σταματήσω.



ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ

Ήταν αργά το απόγευμα. Μιλούσαμε για ώρα χωρίς ούτε ένα διάλειμμα. Ωστόσο, δεν ήθελα να σταματήσω τη συνέντευξή μας χωρίς να υποβάλω τις μαρτυρίες των αυτοπτών μαρτύρων στον ίδιο τύπο τεστ στον οποίο θα τις υπέβαλλε κι ένας δικηγόρος ή δημοσιογράφος. Ήθελα να ξέρω: θα άντεχαν σ' αυτή την εξέταση ή θα έβγαιναν στην καλύτερη περίπτωση αμφίβολες και στη χειρότερη αναξιόπιστες;

Αφού, λοιπόν, ήδη υπήρχε το βασικό υλικό, είπα στον Blomberg να κάνουμε ένα διάλειμμα και να σηκωθεί να περπατήσει λίγο, για να ξεμουδιάσει, πριν ξανακαθίσουμε και οι δύο και ξαναρχίσουμε τη συζήτηση.



Σκέψεις

Ερωτήσεις για εμβάθυνση ή συμμελέτη

1. Πώς έχει επηρεαστεί η γνώμη σας από τη μαρτυρία ενός αυτόπτη μάρτυρα σε κάποιο γεγονός; Ποιοι είναι μερικοί από τους παράγοντες που συνήθως χρησιμοποιείτε για να αξιολογήσετε αν η ιστορία κάποιου είναι ειλικρινής και ακριβής; Πώς νομίζετε ότι θα άντεχαν τα ευαγγέλια αν τα υποβάλατε σε τέτοια εξέταση;

2. Πιστεύετε ότι τα ευαγγέλια μπορούν να έχουν ένα θεολογικό στόχο και συγχρόνως να είναι αξιόπιστα σχετικά με ό,τι αναφέρουν; Γιατί ναι ή γιατί όχι; Βρίσκετε ότι ο παραλληλισμός που κάνει ο Blomberg με το Ολοκαύτωμα βοηθάει να σκεφτεί κανείς καλά αυτό το ζήτημα;

3. Πώς και γιατί η περιγραφή που δίνει ο Blomberg για τις πρώιμες πληροφορίες που υπάρχουν αναφορικά με τον Ιησού επηρεάζουν τη γνώμη σας για την αξιοπιστία των ευαγγελίων;



Για περαιτέρω αποδείξεις

Πρόσθετη βιβλιογραφία επί του θέματος



• Barnett, Paul, Is the New Testament History (Αποτελεί η Καινή Διαθήκη ιστορία;), Ann Arbor, Mich.: Vine, 1986.

• Barnett, Paul, Jesus and the Logic of History (Ο Ιησούς και η λογική της ιστορίας), Grand Rapids: Eerdmans, 1997.

• Blomberg, Craig, The Historical Reliability of the Gospels (Η ιστορική αξιοπιστία των ευαγγελίων), Downers Grove, Ill.: InterVarsity Press, 1987.

• Bruce, F. F., The New Testament Documents: Are They Reliable? (Τα κείμενα της Καινής Διαθήκης: Είναι άραγε αξιόπιστα;), Grand Rapids, Eerdmans, 1960. {Ας σημειωθεί ότι το βιβλίο αυτό έχει μεταφραστεί και στα ελληνικά με τον ίδιο τίτλο από την Γωγώ Καρκανίδου και εκδοθεί στην Αθήνα από τις εκδόσεις ΠΕΡΓΑΜΟΣ, 1η έκδ. 1987, 3η έκδ. 2000}.

• France, R. T., The Evidence for Jesus (H aπόδειξη για τον Ιησού), Downers Grove, Ill.: InterVarsity Press, 1986.


--------------------------------------------------------------------------------

1* Γνωστή Θεολογική Σχολή στην Αγγλία (Σ.τ.μ.).

2* Η απόδοση του κειμένου του Ειρηναίου στη σύγχρονη ελληνική έγινε από τη μεταφράστρια με πρωτοβουλία της προς διευκόλυνση των αναγνωστών. Το πρωτότυπο του κειμένου του Ειρηναίου έχει ως εξής: «Ο μεν δη Ματθαίος εν τοις Εβραίοις τη ιδία διαλέκτω αυτών, και Γραφήν εξήνεγκεν Ευαγγελίου, του Πέτρου και του Παύλου εν Ρώμη ευαγγελιζομένων, και θεμελιούντων την Εκκλησίαν. Μετά δε την τούτων έξοδον, Μάρκος ο μαθητής και ερμηνευτής Πέτρου, και αυτός τα υπό Πέτρου κηρυσσόμενα εγγράφως ημίν παραδέδωκε. Και Λουκάς δε ο ακόλουθος Παύλου, το υπ' εκείνου κηρυσσόμενον Ευαγγέλιον εν βιβλίω κατέθετο. Έπειτα Ιωάννης ο μαθητής του Κυρίου, ο και επί το στήθος αυτού αναπεσών, και αυτός εξέδωκε το Ευαγγέλιον, εν Εφέσω της Ασίας διατρίβων» (Ειρηναίος, Έλεγχος και ανατροπή της ψευδωνύμου γνώσεως, Βιβλίο Γ΄, Ι, 1, Βιβλιοθήκη Ελλήνων Πατέρων και Εκκλησιαστικών Συγγραφέων, έκδ. Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήναι, 1955, τόμος 5ος, σελ. 143) (Σ.τ.μ.).

3* Όλες οι παραπομπές στην Αγία Γραφή είναι από τη μετάφραση του Νεόφυτου Βάμβα (Βιβλική Εταιρεία) (Σ.τ.μ.).

4* Στο εβραϊκό πρωτότυπο της Παλαιάς Διαθήκης η φράση αυτή αποδίδεται ως "εχιέ ασέρ αχιέ" που θα πει κυριολεκτικά " είμαι αυτός ο οποίος είμαι" (Σ.τ.μ.).

5* Ματθ. ι' 32, Μάρκ. η' 38, Λουκ. θ' 26 (Σ.τ.μ.).



--------------------------------------------------------------------------------

[1] Lee Strobel, Youth' s Testimony Convicts Killers, but Death Stays Near (Η μαρτυρία νέου καταδικάζει τους δολοφόνους, αλλά ο θάνατος δεν απομακρύνεται), Chicago Tribune, 25 Οκτ. 1976.

[2] Irenaeus (Ειρηναίος), Adversus haereses (Έλεγχος και ανατροπή της ψευδωνύμου γνώσεως), Γ΄, Ι, 1.

[3] Arthur G. Patzia, The Making of the New Testament (Πώς σχηματίστηκε η Καινή Διαθήκη), Downers Grove, Ill.: InterVarsity Press, 1995, σελ. 164. {Aς σημειωθεί ότι το βιβλίο αυτό έχει μεταφραστεί και στα ελληνικά με τον ίδιο τίτλο από τον Γιώργο Λυχνό και εκδοθεί στην Αθήνα από τις εκδόσεις ΠΕΡΓΑΜΟΣ το 1999}.

[4] Ό.π., σελ. 49.

[5] Karen Armstrong, A History of God (Μία ιστορία του Θεού), New York: Ballantine/Epiphany, 1993, σελ. 82.

[6] William Lane Craig, The Son Rises: Historical Evidence for the Resurrection of Jesus (Ο Υιός ανασταίνεται: Ιστορική απόδειξη για την Ανάσταση του Ιησού), Chicago: Moody Press, 1981, σελ. 140.

[7] Armstrong, A History of God (Μία ιστορία του Θεού), ό.π., σελ. 79.

[8] Α΄ Κοριν. ιε΄ 3-7.

Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΙΒΛΟΥ

Του καθηγητή των Μαθηματικών
Hans Rohrbach

Στη φιλοσοφία των φυσικών επιστημών, γίνηκε, εδώ και 40 χρόνια τώρα, σαν συνέπεια των νέων γνώσεων που προστέθηκαν, μια σημαντική αλλαγή. Η αντίληψη δηλαδή για την πραγματικότητα γύρω μας έχει αλλάξει ριζικά. Όλες οι μεταφυσικές και φιλοσοφικές αντιλήψεις που βασίζονταν στην επιστημονική θεώρηση του κόσμου του 19ου αιώνα, έχουν ξεπεραστεί, καθώς και η κοσμοθεωρία που ίσχυε τότε.

Ο μεγάλος γερμανός φυσικός Pascual Jordan ονόμασε το θεμελιώδες νόημα της αλλαγής αυτής αρκετά καθαρά και χαρακτηριστικά με τον όρο «διπλή άρνηση».(1) Γράφει: Είναι πιο ξεκάθαρη η τοποθέτηση της σημερινής κατάστασης των πραγμάτων, εάν αρκεστούμε απλά στο να εκφράσουμε την άρνηση ως εξής: Οι βασικές θέσεις της υλιστικής φιλοσοφίας έχουν αναιρεθεί επιστημονικά από τις νέες ανακαλύψεις. Αυτό αποτελεί γεγονός ιστορικο-θεωρητικής τάξης, του οποίου η σημασία και το βάρος δεν μπορεί να μειωθεί με το ότι πολλοί θεωρούν πως ο υλισμός των φυσικών επιστημών έτσι ή αλλιώς έχει αναιρεθεί λόγου χάρη μέσω κάποιας εκλαϊκευμένης φιλοσοφίας ή ολοκληρωτικής βιολογίας, ή απλώς εξαιτίας της άρνησης της προέλευσης του ανθρώπου από τον πίθηκο ή μέσω του πνευματισμού ή της αστρολογίας. Η αλήθεια είναι πως μέχρι τον δικό μας αιώνα, όλα τα αποτελέσματα, στα οποία είχαν καταλήξει οι φυσικές επιστήμες, υποστήριζαν την υλιστική και αιτιοκρατική άποψη της φύσης και μόνο στον καιρό μας δόθηκαν τελικά βαθύτερες γνώσεις. Οι νέες γνώσεις αρνούνται την παλιά θεώρηση της φύσης, η οποία καθεαυτή - παρ' όλες τις φιλοσοφικές αιτιολογίες, αν και τόσο διορατικές σαν αυτές του Καντ - αρνιόταν τον Θεό. Αν προβάλουμε αυτή τη διπλή άρνηση, δεν κάνουμε άλλο, παρά να έχουμε δείξει το αποφασιστικό στοιχείο της σημερινής κατάστασης χωρίς να πούμε παραπάνω από εκείνο που και ένας απροκατάληπτος αθεϊστής (εφόσον γνωρίζει τις θετικές επιστήμες σήμερα και τις καταλαβαίνει) πρέπει να αναγνωρίζει ότι δηλαδή η αθεΐα του που γύρω από το 1900 ακόμα φαινόταν να υποστηρίζεται από τις φυσικές επιστήμες δεν είναι παρά μια αυθαίρετη πίστη.

«Έτσι ο χριστιανός σήμερα δεν μπορεί μεν με βάση τις γνώσεις στις οποίες έφθασε η νεότερη φυσική να δώσει την απόδειξη πως η πίστη του είναι αλήθεια αλλά τουλάχιστον μπορεί να κερδίσει την επιβεβαίωση πως σε αυτόν τον τομέα τίποτε δεν στέκεται αντίθετα στην πίστη του. Και μόνο μια ιδεαλιστική θρησκευτική υπερηφάνεια θα μπορούσε αυτό να το θεωρήσει σαν μια ασήμαντη επιβεβαίωση σ΄ένα αιώνα, όπου η ευρωπαϊκή αθεΐα, που προερχόταν από τον επιστημονικό υλισμό, οδήγησε την Ευρώπη σε τόσο βαθύ σκοτάδι

Με αυτά τα λόγια ο καθηγητής Jordan σκιαγραφεί πολύ καθαρά, ποια μεγάλη σημασία έχουν τα σημερινά δεδομένα και η αλλαγή στη σκέψη της φυσικής που σχετίζεται με αυτά, για τον άνθρωπο που ζητάει σήμερα τον Θεό. Το γεγονός της «διπλής άρνησης» ξαναδίνει σε κάθε άνθρωπο την ελευθερία της εκλογής, την οποία δεν κατέχει, όταν η σκέψη του εξακολουθεί να βρίσκεται κλεισμένη στην αιτιοκρατική θεώρηση των νεότερων χρόνων. Τώρα πλέον μπορεί με την ελεύθερη βούληση που του δίνει η «διπλή άρνηση» των φυσικών επιστημών να πει στο Θεό το «Ναι» του ή το «Όχι» του. Αυτή η προσωπική του εκλογή μέσω της Επιστήμης δεν μπορεί ούτε να καταρριφθεί αλλά ούτε και να επιβεβαιωθεί. Εκείνος που κάνει την εκλογή του βρίσκεται μποστά στον Θεό, είτε το γνωρίζει είτε όχι, θέλοντας να το καταλάβει ή όχι. Θα έπρεπε να είναι ανοιχτός προς τη φωνή του Θεού, η οποία τον προσκαλεί με διάφορους τρόπους. Όποιος έκανε την εκλογή να ζήσει με τον Θεό μπορεί να πειραματιστεί την ευχάριστη επιβεβαίωση πως οι σύγχρονες γνώσεις της Φυσικής καθόλου δεν εμποδίζουν την πίστη του. Και θέλω τούτο να το δείξω πάνω στο συγκεκριμένο θέμα. Τα βιβλικά θαύματα, σε σύγκριση με τις σύγχρονες Φυσικές Επιστήμες δηλαδή πώς μπορεί κανείς να καταλάβει την επιβεβαίωση αυτή για την οποία μιλάει ο Jordan αφού στο μεταξύ σε άλλο μέρος έχω κάνει ήδη την προσπάθεια να αναλύσω γενικά το περιεχόμενο και τη σημασία αυτών των νέων γνώσεων.

(1) Η διπλή άρνηση αναφέρεται στο γεγονός ότι οι επιστήμες των νεώτερων χρόνων ασκούνταν από ανθρώπους που πίστευαν στον Θεό. Όμως κάτω από την επίδραση της φυσιοκρατικής φιλοσοφίας του 19ου αιώνα οι επιστήμονες άρχισαν να αρνούνται τον Θεό και να προσπαθούν να εξηγήσουν τη φύση με βάση την αιτιοκρατία Η ΄΄διπλή άρνηση΄΄ είναι η άρνηση της άρνησης του Θεού.


Τα θαύματα
Πού βρίσκεται άραγε το πρόβλημα στις εξιστορήσεις των θαυμάτων στη Βίβλο; Για να το καταλάβουμε αυτό πρέπει πρώτα απ' όλα να πούμε κάτι για τον άνθρωπο, που διαβάζει τα θαύματα αυτά. Όποιος δεν πιστεύει στον Θεό έτσι ή αλλιώς δεν δείχνει ενδιαφέρον για τα θαύματα στη Βίβλο και οι γνώσεις του για τα φυσικά φαινόμενα, αν έχει τέτοιες γνώ­σεις, μάλλον θα τον ενισχύσουν στην άποψη, πώς σ' αυτές τις εξιστορήσεις δεν έχει να κά­νει με τίποτα άλλο, παρά με παραμύθια, με θρησκευτικούς μύθους, με πρωτόγονα όνειρα ή ίσως και με απάτη.
Όποιος, αντιθέτως, πιστεύει στον Θεό, μάλιστα σ' αυτόν τον Θεό, για τον οποίο μας μιλάει ηΑγία Γραφή, τον παντοδύναμο Δημιουργό των ουρανών και της γης, τον Πατέρα του Ιησού Χριστού, αυτόν μάλλον, δεν θα τον νοιάζει, τι λένε οι Φυσικές Επιστήμες. Αυτός ξέρει, πως για τον Θεό τίποτα δεν είναι αδύνα­το. Ο Θεός είναι Κύριος πάνω και από τους νόμους της Φύσης! Ένας τέτοιος άνθρωπος πιστεύει στα θαύματα, όπως μας τα έχει παρα­δώσει η Βίβλος, χωρίς να δίνει σημασία, τι ισχυρίζεται μια οποιαδήποτε επιστήμη εναντίον τους ή πόσο δυνατά και λογικά επιχειρήματα μπορούν να διατυπωθούν εναντίον των εξιστο­ρήσεων αυτών. Σ' αυτές τις δύο ακραίες δυνατότητες δεν υπάρχουν επομένως προβλήματα.
Αλλά, ανάμεσα στις δύο δυνατότητες, της απιστίας και της παιδικής πίστης, υπάρχουν πολλές αποχρώσεις. Υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να πιστεύουν αλλά νομίζουν πως δεν μπορούν να πιστέψουν, μέχρις ότου έχουν τέλει­α σιγουριά ότι πραγματικά έτσι είναι, όπως λέγεται. Φοβούνται, μήπως απογοητευτούν, όταν πιστέψουν. Θέλουν πρώτα αποδείξεις και δεν καταλαβαίνουν, πως η πίστη τους, έτσι πια δεν είναι πίστη. Έπειτα υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι νομίζουν πως πιστεύουν αλλά στην πραγματικότητα αμφιβάλλουν για πολλά, προ­παντός για τα θαύματα. Παρηγορούνται, συνή­θως λέγοντας πως δεν είναι και τόσο σπου­δαίο, να πιστέψουν ορισμένα γεγονότα. Το σπουδαιότερο είναι -λένε- πως πιστεύουν, στον Θεό, και γι' αυτό όλα είναι εντάξει. Αλλά, πιστεύει στον Θεό, πραγματικά εκείνος, που δεν Τον εμπιστεύεται για ορισμένα πράγματα; Και πάλι υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι πι­στεύουν ειλικρινά και θέτουν σαν σκοπό στη ζωή τους να ακολουθήσουν τον Ιησού, οι οποίοι όμως σε διάφορα σημεία αμφιβάλλουν και έτσι αρχίζουν να αμφισβητούν το περιεχό­μενο και τις διακηρύξεις της χριστιανικής πί­στης.
Είμαι βέβαιος, πως το μεγαλύτερο ποσο­στό των ανθρώπων, ανήκει σε μια από τις εν­διάμεσες κατηγορίες αυτές. Είναι, καθώς νομί­ζω, όχι τέλεια άπιστοι, αλλά ούτε και έχουν την παιδική, δυνατή πίστη, που δεν μπορεί πια τί­ποτα να τραντάξει. Δεν μπορούν να αντιμετω­πίσουν τις αμφιβολίες, που έρχονται από καιρό σε καιρό και με τις οποίες η σκέψη πολεμάει την πίστη και προσπαθεί να τη νικήσει. Καθέ­νας ας εξετάσει τον εαυτό του. Μήπως είναι έτσι, όταν κάποιος μας ρωτήσει: «Πιστεύεις ειλικρινά, πως αυτό το γεγονός έλαβε χώρα έτσι ακριβώς;» εμείς που νομίζουμε πως πιστεύου­με, αρχίζουμε να τρομάζουμε; Εδώ, νομίζω, βρίσκεται το πραγματικό πρόβλημα του θέμα­τός μας: Πιστεύουμε μεν, αλλά φοβόμαστε να καλοσκεφτούμε αυτό που πιστεύουμε, επειδή -έτσι νομίζουμε- είναι αδύνατο αυτό που απαι­τείται από την πίστη μας.
Πιστεύεις πραγματικά, για παράδειγμα, πως ο Μωυσής χώρισε την Ερυθρά Θάλασσα και οι Ισραηλίτες πέρασαν από κει μέσα χωρίς να βραχούν; Πιστεύεις, πως πραγματικά με τη ρά­βδο του μπόρεσε να βγάλει νερό από το βρά­χο μέσα στην έρημο; Πιστεύεις πως ο Ιησούς του Ναυή μπόρεσε να πει στον ήλιο: «`Ηλιε, στάσου, στη Γαβαών, και έτσι έγινε; Ασφαλώς, εάν ο Ιησούς του Ναυή ζούσε σε νεότερη εποχή και με πίστη ζητούσε, η ημέρα να μακρύνει, ώστε να μπορέσει να νικήσει τη μάχη μέχρι τέ­λους, τότε δεν θα έλεγε: «`Ηλιε, στάσου», αλλά Γη, στάσου». Ο Ιησούς του Ναυή όμως δεν ήξερε τότε, πως δεν γύριζε ο ήλιος γύρω από τη γη, αλλά η γη γύρω από τον εαυτό της και γύρω από τον ήλιο. Αλλά, πιστεύεις πως σήμε­ρα θα είχε κανείς τέτοια πίστη να πει: «Γη, στά­σου» για να μεγαλώσει μια μέρα, για χάρη του έργου του Θεoύ; Πιστεύεις, πως τα κοράκια έφερναν στον Ηλία τροφή στον ποταμό Χερίθ; Πως το λάδι στη στάμνα της χήρας στα Σαρεπτά δεv τέλειωνε; Πως ο Ηλίας ξανάφερε τον γιό της, στη ζωή;
Πιστεύεις στα θαύματα της Καινής Διαθή­ς, τα οποία έκανε ο Χριστός; ότι περπάτησε πάνω στη θάλασσα; ότι έδωσε σε 5.000 ανθρώ­πους να χορτάσουν, μόνο με λίγα ψάρια και ψω­μί; ότι ησύχασε την τρικυμία; ότι ανάστησε νε:κρούς; ότι φώναξε το Λάζαρο να βγει από τον τάφο, παρ' όλο που βρισκόταν κιόλας τέσσερις μέρες μέσα εκεί και το σώμα του πια είχε αρχίσει να σαπίζει; Τα πιστεύεις όλα αυτά, έτσι όπως μας τα περιγράφει η Γραφή, ή μήπως στο βάθος της καρδιάς σου κρατάς την αμφιβολία, μην τυχόν δεν ήταν έτσι, όπως τα ξέρεις;
Και αν προχωρήσουμε από τα θαύματα του Ιησού στο ίδιο το πρόσωπό Του, τότε, πιστεύεις στην υπερφυσική Του γέννηση; Πως η Μαρία συνέλαβε από το Άγιο Πνεύμα; Πιστεύεις στη Μεταμόρφωσή Του επάνω στο όρος Θαβώρ; Πι­στεύεις στην Ανάστασή Του, πως δηλαδή ανα­στήθηκε από έναν κλειστό τάφο; ότι μπορούσε να περνάει μέσα από κλειστές πόρτες, που οι μαθητές Του είχαν κλειδώσει από το φόβο τους για τους Ιουδαίους; Πιστεύεις στην Ανά­ληψή Του προς τον ουρανό; Ή πιστεύεις μόνο θεωρητικά, γιατί έχεις τη γνώμη, πως αυτό ανή­κει στα δόγματα της χριστιανικής πίστης, και σαν καλός Χριστιανός θα έπρεπε κι' εσύ να τα πιστεύεις;
Ήθελα με όλα αυτά να δείξω, τι περιέχει ο προβληματισμός αυτός. Το ερώτημα στα βιβλι­κά θαύματα είναι το εξής: Μπορούμε να τα πι­στεύουμε, έτσι όπως μας τα περιγράφει η Γρα­φή ή επιτρέπεται να αμφιβάλλουμε; Πολλοί αντιδρούν με διάφορους τρόπους στο ερώτημα αυτό. Γι' αυτό θέλω τώρα να αναφερθώ στους διάφορους τρόπους αντίδραοης, προτού πω τη δική μου γνώμη. Υπάρχουν δυο δυνατότη­τες να λάβει κανείς θέση μπροστά στα θαύματα -βεβαίως αν θέλει να λάβει θέση- όταν δεν τα πιστεύει.
Η μια δυνατότητα είναι να διαγράψει όλα τα θαύματα από τη Βίβλο, επειδή είναι σκάνδα­λο και υποθέτουν πράγματα, που είναι αδύνατο να έχουν συμβεί έτσι. Προπαντός βασίζονται οι οπαδοί αυτής της σκέψης σε δήθεν αντιφάσεις που εμφανίζονται όταν κανείς συγκρίνει τις περικοπές διαφόρων Ευαγγελίων. Επικαλούν­ται τη λογοτεχνική κριτική, την έρευνα των πηγων και άλλες συγκρίσεις. Λένε, πως και σε άλλες θρησκείες υπάρχουν θαύματα, πως π.χ. στο Βουδδισμό, ένας μαθητής του Βούδδα περπάτησε πάνω στα νερά και όταν η πίστη του άρχισε να κλονίζεται, βυθίστηκε. Αυτό το πήραν -λένε- από την Βίβλο, και αποδόθηκε στον Πέ­τρο επειδή δήθεν οι μαθητές του Χριστού δεν ήθελαν ο Δάσκαλός τους να φανεί κατώτερος σε θαυματουργίες μπροστά σε άλλους ιδρυτές θρησκειών, οι οποίοι έζησαν πιο πριν. Αυτό ισχύει και για τους μύθους της Κοσμογονίας. Και εκεί επίσης ψάχνουν στις θρησκείες των Βαβυλωνίων, των Αιγυπτίων και άλλων γειτονι­κών λαών, και ανακαλύπτουν κοινά στοιχεία. Ασφαλώς -έτσι συμπεραίνουν- όλα αυτά μπήκαν αργότερα στη Βίβλο. Δεν αποτελούν, υποστηρίζουν, την πραγματική μαρτυρία της Βί­βλου, ούτε καν έχουν σχέση με τα (πραγματικά) λόγια του Θεού. Προπαντός πολλά θαυματουρ­γικά φαινόμενα σχετικά με το πρόσωπο του Ιη­σου, λένε πως προστέθηκαν αργότερα, μετά από το θάνατό Του, από τους μαθητές και την πρώ­τη Εκκλησία. Αυτή η άποψη δεν σταματάει ούτε μπροστά στο μεγαλύτερο των θαυμάτων που ξέρουμε: την Ανάσταση του Ιησού Χριστού. Και αυτό επίσης, κατά τη γνώμη τους δεν επιτρέπεται να το δεχτεί η ανθρώπινη λογική. Οι αφηγή­σεις γύρω από τον αδειανό τάφο περιέχουν πολλές ασυμφωνίες. Στον ένα Ευαγγελιστή αναφέρονται δύο άγγελοι στον τάφο, στον άλ­λον ένας, στον τρίτο μόνο ένας άγγελος πιο έξω. Ο ένας αναφέρει ορισμένες γυναίκες, ο άλλος άλλες που πήγαν στον τάφο και τον βρή­καν αδειανό. Επειδή υπάρχει διαφορά στις περιγραφές αυτές, δεν μπορεί να τις θεωρήσει κανείς -λένε- σαν ιστορικά αποδεικτικά στοι­χεία ή σαν αξιόπιστες πηγές. Οι ίδιοι οι μαθη­τές, δήθεν, υποστηρίζουν αυτή την άποψη, επειδή ούτε αυτοί πίστευαν τις ειδήσεις για την ανάσταση και έλεγαν πως οι γυναίκες τους διη­γήθηκαν παραμύθια. Γι' αυτόν τον λόγο, νομί­ζουν πως οι διηγήσεις αυτές δεν είναι ιστορικές περιγραφές αλλά μύθοι. Πάντως, κατά την άπο­ψη αυτή, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί το γεγο­νός, πως κάτι συνέβηκε, το οποίο έκανε τους φοβισμένους και σκορπισμένους προς όλες τις κατευθύνσεις μαθητές να γίνουν οι θαρραλέοι απόστολοι και οι δημόσιοι ομολογητές. Κάποια αλλαγή έλαβε χώρα, την οποία δεν μπορεί να εξηγήσει κανείς με φυσικό τρόπο. Και έτσι λέ­γεται πως οι μαθητές κάπως έλαβαν την πεποί­θηση, πως ο Ιησούς ζει. Από πού; δέν παίζει κανένα ρόλο. Ή όπως πολλοί εξηγούν, ο Ιη­σούς «αναστήθηκε» μέσα στη συνείδησή τους. Όλα αυτά μεν μπορεί να είναι όμορφα διατυπω­μένα, αλλά δεν έχουν βάση. Και αυτό που έχει σπουδαιότερη σημασία σε όλες τις ερμηνείες αυτές είναι η ιδέα, πως το σώμα του Ιησού έμεινε στον τάφο, όπως το σώμα κάθε κανονικού ανθρώπου. Το πολύ πολύ η ψυχή Του να μεταφέρθηκε σε κάποιον τόπο, εκεί που οι ψυ­χές μας θα μεταφερθούν, αν ζήσουμε στη γη σαν καλοί άνθρωποι. Αυτή, λοιπόν, είναι η μια δυνατότητα, δηλαδή να εξαλείψει κανείς τα θαύματα από τις Γραφές και να βρει δικαιολο­γία με τέτοιες ιδέες τις οποίες σκιαγράφησα ως εδώ.
Μια άλλη δυνατότητα είναι να δεχτεί κα­νείς τα θαύματα, αλλά να τους δώσει άλλη εξή­γηση. Αυτό γίνεται με διάφορους τρόπους, δη­λαδή εξηγώντας τά συμβολικά, αλληγορικά, σαν παραβολές και όχι σαν πραγματικά γεγονότα. Το περπάτημα του Ιησού πάνω στα νερά της θάλασσας, π.χ. λέγεται πως συμβολίζει στην Αγία Γραφή το σκοτάδι, και το γεγονός ότι ο Ιησούς περπάτησε πάνω στα νερά, σημαίνει πως έθεσε κάτω από τα πόδια του τις δυνάμεις του σκότους. Η καθησύχαση της τρικυμίας ση­μαίνει πως ο Χριστός είναι ο Κύριος των στοιχείων. Ο χορτασμός των 5.000 σημαίνει πως μπορει να καλύψει κάθε έλλειψη τροφίμων. Τα θεραπευτικά θαύματα του Ιησού συμβολίζουν την κυριαρχία Του πάνω στην αρρώστεια. Θαύμα­τα αναστάσεων σημαίνουν πως ο Ιησούς είναι Κύριος του θανάτου. Αυτήν την κυριαρχία του Χριστού πάνω σέ κάθε τι στον κόσμο θέλουν να μας δείξουν συμβολικά οι διηγήσεις αυτές για τα θαύματα. Αλλά, στην πραγματικότητα -λένε- τίποτα από αυτά δεν έγινε.
Μια άλλη προσπάθεια να δώσει εξήγηση κα­νείς στις περιγραφές των θαυμάτων είναι η ψυ­χολογική ροπή. Δίνεται μεγαλύτερη προσοχή στην άλλη πλευρά, όπως δηλαδή στο φόβο των μαθητών στη βάρκα την ώρα της τρικυμίας, βγάζοντας το συμπέρασμα: Δεν χρειάζεται να φοβόμαστε όταν ο Ιησούς είναι μαζί μας. Ο Ιη­σούς μάς δίνει την εσωτερική ειρήνη. Ή το γε­γονός του χορτασμού των 5.000 χαρακτηρίζεται π.χ. σαν μαζική παραίσθηση. Οι άνθρωποι, δή­θεν, τόσο μαγεύτηκαν τότε από τα λόγια του Ιησού, ώστε δεν ένιωσαν το αίσθημα της πεί­νας. Έτσι και στα θαύματα θεραπείας, που πο­λύ ή λίγο βρίσκονται ψυχολογικοί παράγοντες στη μέση, η ζωτική ορμή ξυπνάει- πρόκειται για υποβολή ή ακόμα και ύπνωση.

Μια τρίτη προσπάθεια εξήγησης είναι η εξης: Τα θαύματα εξηγούνται σαν γεγονότα τα οποία την εποχή εκείνη θεωρούνταν θαύματα. Υπενθυμίζεται, πως στις λίμνες της Παλαιστί­νης, οι οποίες βρίσκονται χαμηλά, οι άνεμοι μπορούν να εμφανιστούν και να εξαφανιστουν με την ίδια ταχύτητα. Η καθησύχαση της τρικυ­μίας ήταν ένα τέτοιο φυσικό φαινόμενο, στο οποίο ο Ιησούς τη σωστή στιγμή άπλωσε το χέ­ρι Του προς τον άνεμο. Στην περίπτωση του Μωυση, όταν εκείνος έβγαλε νερό χτυπώντας την πέτρα, υπενθυμίζεται, πως στους βράχους της ερήμου πολλές φορές βρίσκονται φλέβες νερού, oι οποίες μπορούν να σπάσουν όταν κα­νείς χτυπήσει με δύναμη. 'Ετσι έγινε και στην περίπτωση αυτή. Στο χορτασμό των 5.000 λέγε­ται, πως κάτω από την επιρροή του κηρύγματος του Ιησού, το παράδειγμα του παιδιού, να δώ­σει τα ψωμιά και τα ψάρια του στους μαθητές , ήταν τόσο μεταδοτικό, ώστε καθένας που είχε κάτι φαγώσιμο μαζί του, το έβγαλε και το έδωσε, στους διπλανούς του, ώστε όλοι να χορτάσουν. Στα θαύματα των αναστάσεων δεν επρόκειτο για πραγματικά πεθαμένους, αλλά μόνο για φαι­νομενικά. Αυτά είναι λίγα παραδείγματα, πως φτάνει κανείς να κρατήσει τα θαύματα μεν αλ­λά να τα εξηγήσει με φυσικό τρόπο.


Ασφαλώς, οι προσπάθειες που ανέφερα στην αρχή, να διαγράψει κανείς τα θαύματα από τη Βίβλο, βασίζονται σε καθαρά επιστημο­νικη εργασία. Αλλά αυτή η εργασία δεν αγγίζει τα θαύματα καθόλου- αστοχεί στο σπουδαιότερο.­ Οι προσπάθειες που ανέφερα έπειτα, να κρατήσει, δηλαδή, τα θαύματα κανείς, δίνοντάς τους όμως άλλη εξήγηση, προσφέρουν μεν δυνατότητες εξήγησης (μερικές αδύνατες, άλλες καλές και ορισμένες πολύ καλές) μόνο που δεν εξαντλούν τα θαύματα τελείως. Υπάρχουν βε­βαίως πολλά συμβολικά στοιχεία στα θαύματα. Κάθε θαύμα είναι σπουδαίο για μας, όχι μόνο σαν γεγονός της εποχής εκείνης, αλλά και σαν συνεχής μαρτυρία για μας σήμερα, επειδή η εξουσία του Χριστού παραδειγματικά εμφανίζε­ται στα θαύματα της εποχής εκείνης. Αλλά, όπως είπα, αυτές οι εξηγήσεις δεν εξαντλούν σε βάθος τα θαύματα.


Η προσωπική μου άποψη

Και τώρα η προσωπική μου άποψη για τα θαύματα, σύμφωνα με τη σημερινή επιστημο­νική βάση. Πρέπει κατ' αρχήν να πω ξεκάθαρα και χωρίς παρανόηση: Προσωπικά πιστεύω και υποστηρίζω τα θαύματα, τα οποία η Αγία Γρα­φή μάς περιγράφει και όπως μας τα περιγράφει. Ως επιστήμονας, που είμαι, μπορώ να πιστέψω ότι τα θαύματα αυτά έλαβαν χώρα και μάλιστα με τον τρόπο που αναφέρουν οι Γρα­φές.

Δεν θέλω με τούτο να πω πως η πίστη μου βασίζεται πάνω σ' αυτά, ή πως το θεωρώ σπου­δαίο να πιστεύω και στα θαύματα αυτά, όπως μας παραδόθηκαν. Δεν χρειάζεται στήριγμα η πίστη μας. Ακόμα και σαν πειραζόμενος άνθρωπος, σαν άνθρωπος που βρίσκεται μέσα στη μάχη της πίστης, πρέπει να ομολογήσω, πως είμαι ευγνώμων για κάθε απάντηση στην προσευχή μου και για κάθε βοήθεια από τον Θεό σε δύσκολες στιγμές. 'Ηρθα στην πίστη με όλες τις αμφιβολίες, και έπειτα, σιγά - σιγά, άρ­χισα να κερδίζω τη γνώση ότι μπορώ ακόμα και σαν επιστήμονας να πιστεύω σ' αυτά και σε άλ­λα θαύματα. Καθένας μπορεί να καταλάβει την κατάστασή μου, όταν σαν επιστήμονας, μάλι­στα μαθηματικός, ο οποίος έχει συνηθίσει να βγάζει συμπεράσματα μόνο μέσω της λογικής και να βασίζει κάθε τι σε αποδείξεις προτού το αναγνωρίσει, όταν ένας τέτοιος άνθρωπος έρ­θει στην πίστη, πρέπει να λογοδοτήσει στον εαυτό του: Mπoρώ να το συμβιβάσω αυτό με την επιστημονική μου τιμιότητα και ευθύτητα; Δεν πρέπει να κάνω διαχωρισμό, δηλαδή από το ένα μέρος τον επιστημονικό τομέα και από τον άλλο τον προσωπικό τομέα της πίστης; Αλ­λά, ακριβώς ένας τέτοιος διαχωρισμός είναι που φέρνει τόσες δυσκολίες σε έναν άνθρωπο που ζητάει ειλικρινά, επειδή είναι ανυπόφορο να ζει κανείς κατά τέτοιο τρόπο, δηλαδή κάθε Κυριακή στην εκκλησία να πιστεύει και να υπο­στηρίζει κάτι, που τις υπόλοιπες ημέρες δεν μπορεί να παραδεχθεί στο επιστημονικό του έργο. Γι' αυτό το λόγο άρχισα να μελετώ την Αγία Γραφή. Μίλησα με ιεροκήρυκες και με επιστήμονες. Σκέφτηκα, προσευχήθηκα, παρα­καλώντας τον Θεό να μου χαρίσει γνώση και να μου πάρει τις αμφιβολίες. Μέσω της πίστης ήμουν σίγουρος, πως η γνήσια επιστημονική γνώση δεν μπορεί να αμφισβητεί τη θεία απο­κάλυψη ώστε σήμερα μπορώ να πω: Και οι δυο δρόμοι της γνώσης, τόσο η επιστημονική έρευ­να όσο και η Θεία αποκάλυψη συνυπάρχουν και μόνο μαζί μάς ανοίγουν ολόκληρη την πραγματικότητα­. Κανένα από τα πράγματα που μας δόθηκαν μέσω των Γραφών δεν προσκρούουν σε νόμους της Φύσης.
Πώς μπορεί να το πει κανείς αυτό με βάση τη σημερινή μας γνώση; Θέλω πρώτα να ρω­τήσω: Γιατί μέχρι σήμερα δεν ήταν δυνατό αυ­τό; Γιατί υπήρχε πάντοτε σκάνδαλο γύρω από τις διηγήσεις των θαυμάτων; Η απάντηση βρί­σκεται εδώ: Όπως είπα και στην αρχή, μεγαλώ­σαμε με την παλιά σκέψη της Φυσικής, η οποία κυριαρχούσε στις Φυσικές Επιστήμες μέχρι και τον αιώνα μας. Ο προσδιορισμός καθενός φυ­σικού φαινομένου καθώς και ο υπολογισμός του εκ των προτέρων ήταν ιδέα, η οποία σχετι­ζόταν γενικά με τη σκέψη της Φυσικής. Έτσι, όπως π.χ. κανείς μπορούσε να υπολογίσει επί χιλιάδες χρόνια προς το μέλλον ή προς το πα­ρελθόν μια έκλειψη ηλίου ή σελήνης, έτσι επι­κρατούσε η γνώμη, πως με βάση την κλασική Φυσική θα βρισκόμαστε κάποτε σε θέση να προϋπολογίσουμε κάθε φαινόμενο, όταν θα εί­χε βρεθεί η ονομαζόμενη «παγκόσμια εξίσω­ση». Όποιος δέχεται μια τέτοια αιτιοκρατική αρχή, δηλαδή του προσδιορισμένου, φυσικού συμβάντος, τότε φυσικά, θαύματα γι' αυτόν δεν είναι τίποτε άλλο παρά διάσπαοη των φυσι­κών νόμων, κάτι το επιστημονικά αδύνατο. Οι φυσικοί νόμοι θεωρούνταν αιώνιοι, αμετάβλη­τοι, αμετακίνητοι. Δεν θα υπήρχε δυνατότητα για εξαιρέσεις- και όταν κάποιος διηγόταν πως γνώρισε μια τέτοια εξαίρεση, τότε αυτό θα μπορούσε να είναι απάτη ή φαντασία ή και ανοησία. Διάσπαση των φυσικών νόμων θα είχε σαν αποτέλεσμα την ανατροπή ολόκληρης της φυσικής νομοτέλειας. Επειδή όταν ένας επιστήμονας επιτρέψει σε νόμο να έχει κάποια εξαίρεση, η οποία δεν μπορεί να ελεγχθεί, τό­τε προς τι ο νόμος; Έτσι πάντοτε υπάρχει η δυνατότητα της εξαίρεσης, ώστε κάθε επιστη­μονική εργασία να είναι περιττή. Γι' αυτό το λόγο, ένας επιστήμονας, που πιστεύει στον προσδιορισμό του γεγονότος, δεν μπορεί να πιστεύει σε θαύματα.
Στο μεταξύ η Φυσική Επιστήμη εγκατέλει­ψε αυτή την παλιά σκέψη και δέχτηκε μια και­νούργια. Αυτή τη νέα σκέψη δεν τη δέχτηκε ανεξέταστα, επειδή δήθεν κάποτε χόρτασε την παλιά, και τώρα για καινοτομία ή αστειότητα σκέφτηκε κάτι καινούργιο. Όχι! Την καινούργια αυτή σκέψη oι φυσικοί οπωσδήποτε έπρεπε να τη δεχτούν, έστω και ενάντια στη θέλησή τους. 'Ηταν υποχρεωμένοι προς χάρη της επι­στημονικής τους εργασίας να το κάνουν, επει­δή δεν θα μπορούσαν αλλιώς να κατανοήσουν τα συμβάντα του ατομικού - του πιο μικρού δηλαδή - τομέα. Οι φυσικοί νόμοι, στο βά­θος, δεν είναι τέλεια προσδιορισμένοι. Στις πρώτες αρχές κάθε φυσικού γεγονότος υπάρ­χουν ανυπολόγιστες δυνατότητες αντίδρασης, στις οποίες δεν μπορούμε να επιδράσουμε.
Παρ' όλα αυτά, μολονότι τα βασικά γεγονό­τα είναι κατ' ουσίαν απροσδιόριστα, τα γεγονό­τα που συμβαίνουν στον μακροσκοπικό τομέα φαίνονται προσδιορισμένα και αιτιολογημένα, ώστε να μπορούμε να βασίζουμε όλες τις τεχνι­κές εφαρμογές πάνω σ' αυτά. Το ότι, παρά την απροσδιοριστία, το γεγονός μάς παρουσιάζεται προσδιοριζόμενο στον μακροσκοπικό τομέα οφείλεται στο ότι είναι μεγάλος ο αριθμός των σωματιδίων που λαμβάνουν μέρος σε αυτό. Κατά το νόμο των μεγάλων αριθμών, συμπυκνώ­νονται τα μεμονωμένα συμβάντα του μικρόκο­σμου σε ένα ορισμένο γεγονός στον μακρόκο­σμο. Οι νόμοι του μακρόκοσμου πρέπει να θεω­ρούνται σαν οριακές περιπτώσεις των φυσικών νόμων του μικρόκοσμου.


Αν θέλει κανείς σχετικά με την επιστημονι­κή ορολογία να ταξινομήσει ένα θαυματουργικό φαινόμενο, τότε θα πρέπει να το χαρακτηρίσει ένα «στατιστικά σπάνιο φαινόμενο». Κάθε δήλωση περί φυσικών φαινομένων μπορούμε να κάνουμε μόνο βάσει πιθανολογικών αναφο­ρών, δηλαδή μπορούμε μόνο για γεγονότα να πούμε κάτι, τα οποία έλαβαν χώρα πολλές φο­ρές. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε πολύ σπάνια γεγονότα. Δεν μπορούμε να τα προσδιορί­σουμε νομοτελειακά, ακριβώς επειδή είναι σπάνια.
Αυτό είναι κάτι που αξίζει να το κρατήσου­με στη μνήμη μας: Λόγω της βαθύτερης γνώσης που έχουμε σήμερα για τα φυσικά φαινόμενα, από επιστημονικής πλευράς δεν μπορούμε να αποκλείσουμε τη δυνατότητα του θαύματος. Επιστημονικά ένα Θαύμα δεν είναι παρά ένα πολύ απίθανο, στατιστικά σπάνιο, αλλά όχι αδύ­νατο φαινόμενο. Αυτή όμως είναι μια πολύ μο­νόπλευρη περιγραφή, είναι η άποψη που προσφέρει η Επιστήμη σ' αυτόν που βλέπει τη δυνα­τότητα ενός Θαύματος. Ο επιστήμονας στον επιστημονικό του τομέα, βέβαια, ποτέ δεν μιλάει για θαύματα.
Όταν τώρα εκφράζω τη θέση μου μπρο­στα στα βιβλικά θαύματα, δεν μιλάω μόνο σαν επιστήμονας, αλλά και σαν πιστός Χριστιανός. Αυτό σημαίνει, πως πέρα από τον υλικό κόσμο, ο οποίος ανοίγεται στην σκέψη μας με τους τρόπους και τις μεθόδους της έρευνας, ανα­γνωρίζω και την αόρατη πραγματικότητα του Θεού η οποία ανοίγεται μέσω της πίστης. Μόνο αυτή η αναγνώριση, η οποία όπως και η πίστη είναι μια πράξη ελεύθερης προσωπικής εκλο­γής, μας δίνει τη δυνατότητα να ολοκληρώσου­με τη μονόπλευρη περιγραφή του θαύματος, όπως είπαμε πάρα πάνω. Ένα θαύμα στον το­μέα του υλικού κόσμου, λαμβάνει μεν χώρα μέ­σα σ' αυτόν τον τομέα, δεν μπορεί όμως να εξη­γηθεί μόνο μέσω αυτού. Πρέπει να θεωρήσουμε το θαύμα σαν μια αποκάλυψη από την αόρατη πραγματικότητα του Θεού, μέσα στον υλικό κό­σμο. Γι' αυτό, είναι αναγκαίο, για τη σωστή στάση απέναντι των θαυμάτων, νά προσέξει κα­νείς τέσσερα στοιχεία. Έτσι φτάνω στο κύριο μέρος, μιλώντας μόνο για τέτοια θαύματα, τα οποία είναι σημεία θείας αποκάλυψης. Τα τέσ­σερα αυτά στοιχεία είναι τα εξής:
Πρώτο: Πρέπει να ξέρω, ότι είναι ο Θεός που κάνει τα θαύματα. Δεν έχουν σχέση αυτά με ένα είδος μαγείας• είναι πράξεις του Θεού. Δεν είναι ο Μωυσής που κάνει τα θαύματα αυτά ούτε ο Ιησούς του Ναυή ούτε ο Ηλίας, αλλά πάντοτε και μόνο ο Θεός που κάνει τα θαύματα μέσω του Μωυσή, του Ιησού του Ναυή, του Ηλία. Δεν πρέπει να θεωρούμε τον άνθρωπο μέσω του οποίου γίνονται θαύματα, σαν θαυμα­τουργό, αλλά μόνο σαν όργανο στα χέρια του Θεού. Ας θυμηθούμε πως ο Ιησούς πριν από κάθε θαύμα προσευχόταν. Πόσες φορές μας περιγράφεται, πως έστρεφε το βλέμμα προς τα πάνω. Και στην ανάσταση του Λαζάρου, διαβά­ζουμε πως ο Χριστός ευχαριστεί πριν ακόμα κά­νει το θαύμα: «Πατέρα, σ' ευχαριστώ που με άκουσες». Και έπειτα φωνάζει: «Λάζαρε, βγες έξω». Ο Θεός κάνει θαύματα, αν του το ζητήσει κανείς.

Δεύτερο: Πρέπει να έχω την πεποίθηση πως ο Θεός μπορεί να κάνει θαύματα, δηλαδή πρέπει να πάρω την παντοδυναμία του Θεού στα σοβαρά, όχι μόνο να την αναφέρω. Θα έπρεπε να πιστεύω πως ο Θεός μπορεί να κάνει θαύματα, και αν ακόμα δεν μας μιλούσε η Αγία Γραφή για θαύματα. Και αν σήμερα δεν πιστεύουμε, πως ο Θεός μπορεί να κάνει θαύμα­τα ή αν νομίζουμε, πως χρειάζονται γι' αυτό ειδικές ανθρώπινες ικανότητες, τότε φταίμε οι ίδιοι, που σήμερα δεν πειραματιζόμαστε τα θαύ­ματα. Ο Θεός είναι έτοιμος να κάνει θαύματα, και σήμερα. Τα κάνει μέσω ανθρώπων που πιστεύουν, πως Εκείνος μπορεί. Είναι μάλιστα έτοιμοι να Τον παρακαλέσουν.

Τρίτο: Πρέπει να αντιλαμβάνομαι τα θαύμα­τα σαν αποκάλυψη του Θεού. Γνωρίζουμε πολ­λά θαύματα: Ας σκεφτούμε π.χ. το θαύμα της δημιουργίας. Είναι αποκαλύψεις του Θεού. Δεν θέλω όμως να μπω πιο βαθιά στο θέμα αυτό. Σκέφτομαι, πάντως, πιο πολύ τα θαύματα της Βιβλου και προπαντός τα θαύματα που έγιναν δια του Ιησού. Είναι ειδικές αποκαλύψεις του Θεού της δύναμης, της δόξας Του.
Το θαύμα της ανάστασης του Λαζάρου δεν στοιχειοθετεί­ται μόνο από το γεγονός ότι βγήκε ο Λάζαρας πραγματικά από τον τάφο. Το θαύμα πρέπει να παρατηρηθεί πιο βαθιά. Θέλω να διευκρινίσω τι θέλω να δείξω με τα στοιχεία που ανέφερα ως εδώ. Ότι είναι ο Θεός, που κάνει τα θαύματα, πρέπει να Τον εμπιστευόμαστε και ότι τα θαυματα είναι αποκαλύψεις της δύναμής Του. Ο Ιησούς φώναξε: «Λάζαρε, βγες έξω». Τον φώναξε με το όνομά του. Αυτό έχει μεγάλη ση­μασία. Αν δεν φώναζε το όνομα αυτό, τότε όλοι οι πεθαμένοι θα βγαίναν έξω.

Τέταρτο: Πρέπει να ξέρω πως ο Θεός κάνει τα θαύματά Του δια της φυσικής οδού. Εφ' όσον λαμβάνουν χώρα στον υλικό κόσμο, γίνον­ται τα θαύματα αυτά μέσα στα πλαίσια της φυ­σικής νομιμότητας, την οποίαν έβαλε ο ίδιος ο Θεός μέσα στη Δημιουργία. Κανένα από τα θαύ­ματα αυτά δεν στρέφεται ενάντια στους νό­μους αυτούς. Υπάρχουν όμως και θαύματα που ξεπερνούν τη νομιμότητα αυτή, π.χ. η δημιουρ­γία του κόσμου και τα θαύματα γύρω από το πρόσωπο του Ιησού. Στο τέταρτο αυτό στοιχείο θέλω να δείξω πως η ιδέα, ότι ένα θαύμα αποτε­λεί παράβαση των φυσικών νόμων, είναι εσφαλ­μένη. Αυτό που θέλω να περιγράψω στο τελευ­ταίο τούτο στοιχείο είναι πως τα θαύματα, έτσι όπως μας περιγράφονται στην Αγία Γραφή, έχουν δυνατότητα να συμβούν, δηλαδή είναι έπιστημονικώς πιθανά.
Θέλω να μη προσφέρω την κακή εντύπωση, πως τάχα προσπαθώ να δώσω εξηγήσεις για θαύματα. Δεν μπορώ μα ούτε θέλω να εξηγήσω τα θαύματα. Δεν ξέρω, πώς ο Θεός έκανε τα θαύματα στην πραγματικότητα. Το μόνο που ξέ­ρω, με βάση τις Γραφές, είναι ότι τα έκανε, και μπορώ να δώσω μια τέτοια εξήγηση, που δεν αντιφάσκει με τη γνώση των νόμων της Φύσης. Η εξήγηση αυτή είναι μια από τις πολλές. Αυτό δεν προσφέρει στήριγμα στην πίστη μας, επει­δή η πίστη είναι η προϋπόθεση για να αναγνωρί­σω, όπως είδαμε, τη δυνατότητα των θαυμά­των. Γι' αυτό μένει, καθώς και πριν, στην προσωπική εκλογή του καθενός, αν θέλει να πι­στεψει σε θαύματα ή όχι. Αλλά η εκλογή είναι μόνο τότε πια ελεύθερη, όταν γνωρίσει κανείς ότι η παλιά επιστημονική επιχειρηματολογία, η οποία στρέφεται ενάντια στη δυνατότητα ενός θαύματος, δεν είναι πια βάσιμη.


Η καταληπτή δυνατότητα των θαυμάτων

Κατά πόσον είναι δυνατόν να θεωρηθούν καταληπτά τα θαύματα σήμερα; Αυτό έχει σχέ­ση με το γεγονός, ότι σήμερα έχουμε μια τε­λείως διαφορετική αντίληψη για την ύλη, μπρο­στά στην παλιά αντίληψη της μηχανιστικής - αιτιοκρατικής εποχής. Η ύλη, όπως τώρα δεχόμα­στε, ισοδυναμεί με ενέργεια. Αλλά δεν ξέρου­με τι είναι ενέργεια, τι είναι π.χ. ο ηλεκτρισμός. ξέρουμε μόνο πώς ενεργεί και τι μπορούμε να κάνουμε μ' αυτόν, χωρίς να μπορούμε να περι­γράψουμε τη φύση του. Ένα τεμάχιο ύλης -και το σώμα μας είναι ένα μέρος ύλης- πρέπει να το θεωρήσουμε σαν μια μεγάλη συρροή πολ­λών στοιχειωδών σωματιδίων. Μόνο μέσω της πολύ γρήγορης αλλά τακτικής κίνησης αυτών των σωματιδίων προέρχεται αυτή η οπτική αίσ­θηση της ύλης. Τώρα, μπορεί να αντιτάξει κα­νείς, ότι τουλάχιστον αυτά τα μικρά τεμάχια, τα στοιχειώδη σωματίδια, από τα οποία αποτελούν­ται τα άτομα, τα μόρια, η ύλη γενικά, είναι κάτι το υλικό. Αλλά αυτό δεν είναι έτσι. Ακόμα κι αυτά τα σωματίδια που ισοδυναμούν με ενέρ­γεια, μπορεί να τα παρομοιάσει κανείς με τα­λαντώσεις. Όμως, πρέπει να έχει κανείς υπ' όψη του, ότι τέτοια παρομοίωση μόνο κατά μέρος αντιστοιχεί στην πραγματικότητα. Αν θεωρήσουμε την ενέργεια σε μορφή ταλαντώσεων, τότε δεν επιτρέπεται να νομίσουμε ότι υπάρχει μέσο το οποίον ταλαντεύεται, όπως π.χ. ο αέ­ρας στα ηχητικά κύματα ή το νερό στα υδάτινα κύματα. Πρέπει να μιλάμε για κύματα χωρίς να υπάρχει μέσο.

(2) Κάθε ύλη συνίσταται από τέ­τοιες ταλαντώσεις χωρίς να υπάρχει φορέας. Δεν είναι εύκολο να μπει κανείς σ' αυτόν τον τρόπο σκέψης.
Εδώ πρέπει να επιστήσω την προσοχή σ' ένα άλλο στοιχείο: Δεν ξέρουμε από πού προέρχονται οι ταλαντώσεις αυτές, οι οποίες στο κάτω - κάτω, παρουσιάζουν κάθε στοιχειώ­δες σωματίδιο, κάθε υλικό άτομο. Το πεδίο ταλαντώσεων που σχηματίζεται κατ' αυτόν τον τρόπο και το οποίο μπορούμε επιστημονικά να θεωρήσουμε μας είναι δεδομένο. Απ' αυτό το δεδομένο, το οποίο πρέπει να δεχτούμε όπως μας δίνεται, προέρχεται κάθε φυσική νομιμότη­τα, την οποία παρατηρούμε. Αυτό το πεδίο τα­λαντώσεων στο οποίο φτάσαμε με την έρευνά μας είναι το ζενίθ, το όριο, το οποίο μπορούμε να ανακαλύψουμε με την επιστημονική μας μέ­θοδο. Πέρα απ' αυτό σταματάει η δυνατότητα θεώρησής μας. Το ερώτημα τίθεται: Από πού προέρχονται αυτές οι ταλαντώσεις; Ως επιστή­μονας οφείλω να σημειώσω, πως το ερώτημα αυτό δεν βρίσκεται στο χώρο των Φυσικών Επι­στημών. Δεν μπορούμε να ξέρουμε τίποτα επι­πλέον γι' αυτό, γιατί κάθε δυνατότητα θεώρη­σης σταματάει εκεί. Μόνο εκεί μπορούμε να ρωτάμε επιστημονικά, όπου μπορούμε να κά­νουμε επιστημονική έρευνα. Αυτό το όριο στη γνώση μας είναι πιθανόν το εκπληκτικότερο που γνώρισε η φυσική έρευνα μέχρι τώρα.

Εάν κανείς θέλει να ρωτήσει και πέρα από το όριο αυτό, δηλαδή, τι μπορεί να είναι εκείνο που παράγει τις ταλαντώσεις αυτές, τις οποίες μπορούμε μεν να θεωρήσουμε αλλά όχι να εξη­γήσουμε, τότε υπάρχουν δυο δυνατές απαντή­σεις. Η μια είναι: Από το τίποτα. Κάθε άθεος ή μηδενιστής μπορεί να υποθέσει με βάση την επιστημονική γνώση, πως ο κόσμος έγινε από το τίποτα. Η άλλη: Από την αόρατη πραγματι­κότητα του Θεού. Όποιος πιστεύει, πως υπάρ­χει ένας Δημιουργός και πως ο Δημιουργός αυ­τός όχι μόνο δημιούργησε τον κόσμο, αλλά και τον διατηρεί, μπορεί να ολοκληρώσει την επι­στημονική γνώση ως εξής: Αυτές οι ταλαντώ­σεις είναι αποτύπωμα του Θεού, προέρχονται απ' Αυτόν και αποτελούν εδώ στο χώρο και στο χρόνο, τη δημιουργία Του.
Και οι δύο εξηγήσεις, του πιστού και του άπιστου, επιστημονικά, δεν μπορούν ούτε να δι­καιολογηθούν ούτε όμως να αμφισβητηθούν. Στηρίζονται σε μια εκλογή που γίνεται σ' ένα πεδίο που βρίσκεται πέρα από το πεδίο της επι­στημονικής γνώσης. Η σημερινή αντίληψη για τη Φύση μπορεί να ολοκληρωθεί τόσο με τη θεμελίωση στην ανυπαρξία, όσο και με τη θε­μελίωση στην αόρατη πραγματικότητα του Θεού.
Προσωπικά πιστεύω στη δεύτερη δυνατό­τητα και κάνω το τελικό αυτό βήμα, να αποδεί­ξω πως η πραγματικότητα των θαυμάτων δεν αντιφάσκει στην επιστημονική γνώση.
Η γνώση μας σχετικά με τη ύλη είναι: Η ύλη βασικά ισοδυναμεί με ενέργεια. Με άλλη διατύπωση: Η ύλη δεν είναι κάτι στατικό, η ύλη γίνεται. Εκεί η επιστημονική μας γνώση φτάνει στο όριο. Αλλά διαθέτουμε και άλλη πηγή γνώ­σης, πέρα από τη λογική. Αυτή τη ξέρει του­λάχιστον κάθε πιστός. Έχουμε κάποιο όργανο γνώσης μέσα μας, το οποίο, με την ίδια σιγου­ριά, όπως και ο επιστημονικός πειραματισμός στον υλικό κόσμο, μπορεί να μας βοηθήσει να γνωρίσουμε γεγονότα, τα οποία δέν βρίσκονται στον τομέα της επιστημονικής δραστηριότητας. Αν σ' αυτό το όργανο, που είναι έτσι κατασκευασμένο, ώστε να μας γνωρίζει την αλήθεια του Θεού, δεν δίνουμε σημασία και δεν το καλ­λιεργούμε, όπως τη σκέψη μας, αλλά το αφή­νουμε να μαραθεί, τότε δεν πρέπει να απορού­με, όταν δεν μας μεταφέρει γνώσεις. Το έχουμε μέσα μας. Πρέπει να το καλλιεργούμε. Για την εξέλιξη και την περιποίηση του οργάνου αυτού πρέπει μόνο να ανοίξουμε τον εαυτό μας στο Λόγο του Θεού. Εδώ μαθαίνουμε πως ο λόγος του Θεού είναι κάτι που γίνεται: «καί έγινε λό­γος Θεού» στον Ηλία, στον Ιεζεκιήλ και σε πολλούς προφήτες (Α' Βασ. ιζ' 2-8, Ιερ. α' 4, Ιεζ. α' 3). Τι παράξενη έκφραση που είναι αυτή! Η Βίβλος όμως από καιρό περιείχε τη γνώση για την πραγματικότητα, την οποία εμείς τώρα μόλις αρχίσαμε να κερδίζουμε με την επιστημο­νική εργασία. Πάντοτε την είχε: Ο Θεός λέγει να γίνει και γίνεται (Ψαλμ. λγ' 9). Ο λόγος του Θεού είναι εκείνος που δημιουργεί και δια του οποίου ενεργούνται τα πάντα.

Τώρα ας συγκρίνουμε τις δυο προτάσεις, την επιστημονική πρόταση: «η ύλη δεν είναι, η ύλη γίνεται» και τη βιβλική πρόταση: «ο λόγος του Θεού είναι αυτός που δημιουργεί τα πάντα, ο λόγος του Θεού είναι κάτι που γίνεται». Τότε μπορούμε χρησιμοποιώντας και τις δυο πηγές γνώσης, τη Βίβλο και την Επιστήμη, να κατα­λήξουμε στο εξής: Ο Θεός λέγει, ο λόγος Του γίνεται και παρουσιάζεται στον υλικό κόσμο σαν ταλάντωση, σαν στοιχειώδες σωματίδιο, σαν ύλη. Η εξήγηση του εδαφίου ότι ο λόγος είναι ο Υιός δεν ταιριάζει. Δεν είναι αυτό συμπέρα­σμα στο οποίο μόνο μέσω της πίστης μπορούμε να καταλήξουμε. Συμβαδίζει παράλληλα στις δυο αυτές πηγές της γνώσης και δεν παραβιά­ζει καμιά από τις δυο. Ο Λόγος του Θεού για μας έχει την ακατανόητη και ασύλληπτη αυτή ικανότητα να φανερώνεται σαν ενέργεια και να απλώνει το πεδίο ταλαντώσεων το οποίο επι­στημονικά μπορούμε να θεωρήσουμε.

Έτσι δεν είναι αυτονόητο, πως ο Θεός μπο­ρεί να κάνει θαύματα; Όταν ο Θεός θελήσει το λάδι στο δοχείο της χήρας από τα Σαρεπτά να μη σταματήσει να ρέει, τότε αυτό Του στοιχίζει μόνον ένα λόγο και τα σωματίδια, που αποτε­λούν το λάδι, έρχονται σε ύπαρξη και δεν επι­τρέπουν στο λάδι να σταματήσει να ρέει, όσο ο Θεός το θέλει. Έτσι και με την τροφοδότηση των 5.000. Όσο ο Ιησούς κόβει το ψωμί και ευ­χαριστεί, το ψωμί πολλαπλασιάζεται στα χέρια Του, επειδή ο Θεός θέλει να υπάρχει, ώστε στο τέλος, μέσα στα δώδεκα καλάθια είναι πιο πολύ «ύλη» απ' ό,τι ήταν στην αρχή. Το σύμπαν δεν είναι κλειστό σύστημα, αλλά ανοικτό στην κα­τεύθυνση του Θεού. Γι' αυτό στον λόγο Του μπορεί να δημιουργείται ή να απορροφάται εν­έργεια. Και τα υπόλοιπα θαύματα μπορεί κανείς να τα «εξηγήσει» με παρόμοιο τρόπο, δηλαδή σαν δυνατά με την πίστη. Στη μετατροπή του νερού σε κρασί στο γάμο της Κανά (Ιωάν. β' 1-11), μπορούμε να σκεφτούμε πως ο Θεός σε μια στιγμή μπορεί να ανακαλέσει τα σωματίδια που αποτελούν τα μόρια του νερού και να φέρει νέα σωματίδια στην ύπαρξη, αυτά που αποτελούν το κρασί. Έτσι όπως ο Θεός λέει: «Επιστρέψατε, υιοί των ανθρώπων» (Ψαλμ. 4' 3). Έτσι ανακαλεί κι εμάς, δηλαδή τα σωματίδια από τα οποία αποτελούμαστε, όταν θέλει να τελειώσει η ζωή μας. 'Ετσι κάλεσε και τον Λάζαρο στο θάνατο. Πώς λοιπόν θα είναιαδύνατο σ' Αυτόν μέσω της παράκλησης του Χριστού, να ξαναφέρει σε ύπαρξη τα σωματίδια που αποτελούν το σώμα εκείνου και να τους δώσει ξανά την προθεσμία για ζωή;
Δεν θέλω να ανοίξω συζήτηση πάνω σ' όλα τα θαύματα που μας περιγράφει η Βίβλος. Τα παραδείγματα που ανέφερα μέχρι τώρα είναι αρκετά. Τα θαύματα γύρω από το πρόσωπο του Χριστού από τη γέννησή Του ως την ανάστασή Του -όπως είπα και πριν- είναι ειδικής μορ­φής. Ανήκουν σε υψηλότερο επίπεδο. Πρέπει να τα θεωρήσει κανείς σαν μετασχηματισμό της δημιουργίας αυτής σε μια νέα δημιουργία. Κατά τη μαρτυρία της Αγίας Γραφής είναι ο Ιησούς ο πρώτος της νέας δημιουργίας (Α' Κορ. ιε' 20­-23, Εβρ. θ' 11). Γι' αυτό το λόγο κάθε συμβάν γύρω απ' το πρόσωπο του Χριστού, δεν ανήκει σ' αυτήν τη δημιουργία που βρίσκεται σε πτώ­ση, αλλά βρίσκεται πέρα από τη φυσική νομι­μότητα. Και το ότι ο Θεός δεν εγκαταλείπει αυτήν την εκπεσμένη δημιουργία, αλλά τη ξανα­τιμάει, αφήνοντας τον Ιησού να γεννηθεί από μια ανθρώπινη μητέρα και Τον μεταμορφώνει στη δόξα του Θεού, είναι παράδειγμα της μεγά­λης αγαθότητας του Θεού.

Σε ένα άλλο στοιχείο όμως πρέπει να παρα­μείνω. 'Εως εδώ πάντοτε έβαλα σαν προϋπόθε­ση ότι ο Θεός είναι Αυτός που κάνει τα θαύμα­τα. Η Βίβλος όμως μας μιλάει και για θαύματα που δεν προέρχονται από τον Θεό. ('Εξοδ. ζ' 11, Ματθ. κδ' 24, Πράξ. η' 9 κ.έ.). Και πρέπει να μά­θουμε από αυτό πώς και ο Σατανάς, ο διάβολος, ο άρχοντας του κόσμου αυτού κάνει και αυτός θαύματα (Β' Θεσ. β' 9). Γι' αυτά τα θαύματα επίσης ισχύουν και τα τέσσερα στοιχεία για τα οποία μίλησα πριν. Πρέπει να ξέρει κανείς πως και ο Σατανάς κάνει θαύματα και μάλιστα μέσω ανθρώπων που τον επικαλούνται. Μπορεί και θέλει κι αυτός να κάνει θαύματα. Πρέπει να τα θεωρήσει κανείς κι αυτά σαν αποκαλύψεις της δύναμής του και της δύναμης του σκότους. Και εκείνος ενεργεί με φυσικό τρόπο, με βάση τη φυσική τάξη. Και ο Σατανάς έχει τη δυνατότη­τα να επιδράσει στον υλικό κόσμο, προπάντων σε εμάς τους ανθρώπους, στη σκέψη μας. Η Βί­βλος δεν μας προειδοποιεί άδικα, να μην έχου­με επικοινωνία με προγνώστες των καιρών, οιωνοσκόπους, μάγους, ανταποκριτές δαιμονίων, τερατοσκόπους (Δευτ. ιη' 10-15). Κι επίσης μας προτρέπει να δοκιμάσουμε τα πνεύματα αν εί­ναι από Θεού (Α' Ιωάν. δ' 1).

Τα αναφέρω αυτά εμφαντικά, γιατί οι πιο πολλοί σήμερα πιστεύουν μάλλον στα θαύματα που κάνει ο Σατανάς, παρά σ' αυτά που κάνει ο Θεός. Αυτά που θεωρούμε σαν ακίνδυνες πρά­ξεις, Όπως τη μαγεία, πρόγνωση, πνευματισμό, ωροσκόπια, μαγικές θεραπείες κ.λ.π. είναι στην πραγματικότητα ενέργεια του Σατανά. Γιατί δεν δίνουμε τόση σημασία και στις ενέργειες του φωτός, όσο δίνουμε στις ενέργειες του σκό­τους; Όποιος βρίσκεται κάτω από την επίδραση του Σατανά, δεν ξεφεύγει εύκολα, αλλά βυθίζε­ται πιο βαθιά, εκτός αν επιτρέψει να τον ελευ­θερώσει ο Ένας, Αυτός που νίκησε τη δύναμη του σκότους: ο Ιησούς Χριστός.

Ζούμε σ' ένα καιρό, όπου ο Σατανάς κυ­ριαρχεί μέσω των άπιστων ανθρώπων (Εφεσ. β' 2), επειδή εξακολουθεί να εiναι ο άρχοντας του κόσμου τούτου. Αλλά ξέρουμε πως η κυριαρχία του έχει κάποιο τέλος, επειδή εiναι νικημένος. ξέρουμε ακόμα ότι σ' αυτόν τον κόσμο ο Ιη­σούς ενεργεi μέσω εκείνων που Τον εμπι­στεύονται. Αυτή η ενέργεια είναι ακόμα ασα­φής, η ενέργεια όμως του Σατανά είναι φανερή.

Ξέρουμε ότι ο Ιησούς διακήρυξε την κυ­ριαρχία Του και θα την αναλάβει φανερά, όταν έρθει η δική Του ώρα.