Οι εχθροί τής Αγίας Γραφής, υποστηρίζουν χωρίς κανένα στοιχείο, ότι τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις τών Αποστόλων γράφτηκαν μετά από τον 1ο αιώνα μ.Χ., από κάποιους απατεώνες, που είπαν ψέματα ότι είναι απόστολοι και αυτόπτες μάρτυρες τών γεγονότων τής ζωής τού Χριστού. Όμως η επιστήμη τους διαψεύδει, και μας βεβαιώνει για την ειλικρήνεια τών Ευαγγελιστών, όπως θα δείτε στη συνέχεια.
Συνέντευξη στο περιοδικό “Good News” του Κάρστεν Πήτερ Θίντε
Η Βιβλική φιλολογία έλαβε υπ' όψιν της πρόσφατους ισχυρισμούς για τα παλαιά αποσπάσματα παπύρου ηλικίας 2000 ετών στην Βιβλιοθήκη του Magdalen College στην Οξφόρδη στην Αγγλία. ΄Ισως τα περισσότερο αρχαία αποσπάσματα της Καινής Διαθήκης σε ύπαρξη, σε μερικούς παρατηρητές αυτός ο πάπυρος υποστηρίζει τον ισχυρισμό ότι το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο είναι η αφήγηση ενός αυτόπτη μάρτυρα.
Ονομάστηκε Magdalen GR 17 και αυτή η ανακάλυψη μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο θεωρείται η Καινή Διαθήκη από μερικούς λόγιους. Επειδή ο γραφικός χαρακτήρας αντανακλά ένα στυλ που ήταν σε χρήση τον 1ο αιώνα π.Χ., αλλά ο οποίος έχει σβήσει κατά τη διάρκεια του μέσου του 1ου αιώνα μ.Χ, μερικοί λόγιοι λένε ότι έχουν καλό λόγο να πιστεύουν ότι τμήματα της Καινής Διαθήκης γράφτηκαν πολύ νωρίτερα από ότι η φιλελεύθερη σύγχρονη φιλολογία έχει υποθέσει. Εάν αυτή η χρονολόγηση είναι ακριβής, το αναπόφευκτο συμπέρασμα είναι ότι τα τέσσερα Ευαγγέλια συντάχτηκαν από συγγραφείς, οι οποίοι θυμούνταν τον Ιησού Χριστό από προσωπική πείρα ή γνώριζαν αυτόπτες μάρτυρες που θυμούνταν Αυτόν.
Ο Γερμανός παπυρολόγος Κάρστεν Πήτερ Θίντε έκανε αυτή την σημαντική ανακάλυψη το 1994. Ο καθηγητής Θίντε είναι διευθυντής του Ινστιτούτου για Βασική Επιστημολογική ΄Ερευνα στο Πάντερμπορν της Γερμανίας. Είναι λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης στην Ελβετία (από το 1978), και ισόβιο μέλος του Ινστιτούτου των Γερμανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Ο καθηγητής Θίντε έκδοσε τα επίμαχα ευρήματά του σε ένα βιβλίο που έχει τίτλο The Jesus Papyrus ( Weidenfeld & Nicolson, London,1996) που συγγράφηκε από κοινού με τον Μάτθιου ντ’ Ανκόνα, αναπληρωτή εκδότη για το τμήμα σχολίων της Σάνταιη Τέλεγραφ. Καθώς πάντοτε ενδιαφερόμαστε για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του κοινού στην αυθεντία της Βίβλου,το περιοδικό The Good News παρουσιάζει αυτή τη συνεντευξη με τον Καθηγητή Θίντε.
ΕΡ: Το βιβλίο σας, "Ο Πάπυρος του Ιησού", ασχολείται με την αξιοπιστία και την αυθεντικότητα της αρχικής καταγωγής του Χριστιανισμού. Πιστεύετε ότι οι ανακαλύψεις σας έχουν βοηθήσει να αποδείξουν ότι το βιβλίο του Ματθαίου ήταν γραμμένο τόσο νωρίς όσο 20 ή 30 χρόνια μετά τη σταύρωση;
ΑΠ: Ναι. Στη πραγματικότητα, η επαναχρονολόγηση εκείνων των αποσπασμάτων παπύρου θα φανερώσει ότι το Ευαγγέλιο του Ματθαίου πρέπει να έχει γραφεί λίγο καιρό πριν το 60, στο μέσον του 1ου αιώνα. Βλέπετε, εκείνα τα κομμάτια είναι αντίγραφα. Προέρχονται από ένα κώδικα [ένα πρωιμο χειρόγραφο βιβλίο], το οποίο σημαίνει ότι πρέπει να έχουν γίνει ρολοί πριν ο κώδικας γραφεί. Και ένας από αυτούς τούς ρολούς πρέπει να έχει υπάρξει το πρωτότυπο Ευαγγέλιο του Ματθαίου. ΄Ετσι τελικά αγγίζουμε την περίοδο πριν το μέσον της δεκαετίας του 60 για το πρωτότυπο Ευαγγέλιο του Ματθαίου.
ΕΡ: Πιστεύετε ότι η Καινή Διαθήκη είναι ουσιαστικά μία αφήγηση ενός αυτόπτη μάρτυρα και όχι μία από δεύτερο χέρι εκδοχή μιας προφορικής παράδοσης;
ΑΠ: Τα Ευαγγέλια είναι διηγήσεις που πηγαίνουν πίσω στον καιρό των αυτοπτών μαρτύρων. Δεν νομίζω ότι μπορεί να υπάρξει καμμιά ιστορική αμφιβολία γι’αυτό, άσχετα με τον πάπυρο. Υπάρχουν αμέτρητοι λόγοι -του κειμένου, κριτικοί, ιστορικοί,φιλολογικοί λόγοι- για μία χρονολόγηση των Ευαγγελίων στην περίοδο των αυτοπτών μαρτύρων. Τώρα, κανείς ιστορικός δεν θα έλεγε ότι όλα τα 4 Ευαγγελια είναι γραμμένα από αυτόπτες μάρτυρες. Ούτε ακόμα οι αρχαιότεροι Εκκλησιαστικοί ιστορικοί ισχυρίστηκαν αυτό. Για παράδειγμα, το Κατά Μάρκον Ευαγγέλιο ήταν γραμμένο -σύμφωνα με αξιόπιστη πολύ αρχαία παράδοση- από έναν σύντροφο, μαθητή του αποστόλου Πετρου, ο οποίος ήταν ένας αυτόπτης μάρτυρας. ΄Ετσι έχεις μία από δεύτερο χέρι αφήγηση αυτόπτη μάρτυρα. Ο Λουκάς λέει στο Ευαγγέλιό του και στις Πραξεις ότι αυτός έγραψε πάνω στη βάση αφηγήσεων αυτοπτών μαρτύρων. Αυτός πήρε συνεντεύξεις αυτοπτών μαρτύρων και σύλλεξε το γραμμένο υλικό πάνω στη βάση των αφηγήσεων των αυτοπτών μαρτύρων, και από αυτό έγραψε το δικό του ιστορικό Ευαγγέλιο.
Τα μόνα δύο Ευαγγέλια που μπορούν με την αυστηρή έννοια του όρου, να είναι Ευαγγέλια αυτοπτών μαρτύρων, είναι ο Ματθαίος -επειδή αυτός, σύμφωνα με αξιόπιστη παράδοση, ήταν στη πραγματικότητα ο μαθητής Λευί Ματθαίος- και το Ευαγγέλιο του Ιωάννη, όπου ο ίδιος ο συγγραφέας και ο επίλογός του στο τέλος του Ευαγγελίου μαζί λένε εντελώς καθαρά ότι αυτός ήταν ένας αυτόπτης μάρτυρας ο οποίος έγραψε εκείνο το Ευαγγέλιο.
΄Ετσι μπορούμε να πούμε ότι όλα τα 4 Ευαγγέλια και το βιβλίο των Πραξεων ήταν γραμμένα κατά τη διάρκεια της περιόδου των αυτοπτών μαρτύρων - κατά τη διάρκεια του χρόνου όταν οι αυτόπτες μάρτυρες ήταν εκεί, θα μπορούσαν να κάνουν σχόλια στο κείμενο, θα μπορούσαν να διορθώσουν ότι ήταν γραμμένο, θα μπορούσαν να το απορρίψουν ή να το αποδεχτούν.
ΕΡ: Ποσο σπουδαία είναι η επιστήμη της παπυρολογίας στον προσδιορισμό της αυθεντικότητας και της ηλικίας των βιβλικών κειμένων;
ΑΠ: Η Παπυρολογία είναι μια πολύ σπουδαία επιστήμη καθ’όσον την αφορά η απόδειξη και η ασφαλή διατήρηση των παλαιότερων κειμένων. Δεν υπάρχει τίποτε παλαιότερο όσον αφορά τη Καινή Διαθήκη ή βεβαίως τη κλασσική φιλολογία, από τον αρχαιότατο πάπυρο. Αποδεικνύοντας αυτά , ανακαλύπτοντας αυτά, αναλύοντας αυτά, μεταφράζοντας αυτά, γίνονται διαθέσιμα στούς κριτικούς του κειμένου -στούς λόγιους της Καινής Διαθήκης στη περίπτωσή μου- κάτι που είναι απολύτως ζωτικό. Με αυτή την έννοια, η παπυρολογία είναι ένας καθοριστικός παράγοντας στην ανάλυση των αρχών και της χρονολόγησης της Καινής Διαθήκης, αλλά ένας θα έπρεπε να παραδεχτεί ταυτόγχρονα ότι δεν θα μπορούσες να μελετήσεις την ιστορικότητα των μελετών της Καινής Διαθήκης χωρίς τη παπυρολογία. Είναι ένα από τα πολλά στοιχεία, αλλά δεν είναι σαν να μην μπορείς να αναλύσεις τη Καινή Διαθήκη χωρίς παπύρους.
ΕΡ: Νομίζετε ότι Ο Πάπυρος του Ιησού αγωνίζεται υπέρ της αξιοπιστίας των αφηγήσεων των Ευαγγελίων και της παράδοσης γύρω από αυτά;
ΑΠ: Ναι, βεβαίως. Αυτό είναι ένα σημαντικό συμπλήρωμα στο αρχαιολογικό και ιστορικό υλικό,το οποίο ήδη έχουμε. Ο λόγος που μερικοί άνθρωποι καλούν εκείνο τον πάπυρο “Ο Πάπυρος του Ιησού” είναι στη πραγματικότητα επειδή εκείνα τα μικροσκοπικά κομματάκια, τρία από αυτά, περιέχουν τουλάχιστον 4 διαφορετικά λόγια του Ιησού. Επτά φορές ο Ιησούς παίζει έναν ρόλο σε αυτά τα τρία μικροσκοπικά κομματάκια, και διορθώνουν με έναν πολύ αποφασιστικό τρόπο την υπόθεση της πλειοψηφίας της σύγχρονης Καινοδιαθηκικής φιλολογίας, όσον αφορά την προέλευση των Ευαγγελίων σαν ιστορικά κείμενα.
ΕΡ: Πως μπορούν λίγα εδάφια στα Ελληνικά από το βιβλίο του Ματθαίου αληθινά να αποδείξουν ότι όλο το βιβλίο ήταν γραμμένο κατά τη διάρκεια της ζωής των αυτοπτών μαρτύρων;
ΑΠ: Μια τέτοια εκτίμηση βασίζεται στην χρονολογία της γραφής και πάνω στο τι είναι πραγματικά πάνω στα κομμάτια. Οι άνθρωποι θα μιλούν συνήθως για την χρονολογία, αλλά ίσως περισσότερο σημαντικό για να καταλάβουμε είναι τι αληθινά σημαίνει ό,τι είναι πάνω στα κομμάτια. Εκείνα τα τρία κομμάτια περιέχουν περικοπές από το κεφάλαιο 26 του Ματθαίου. Υπάρχουν άλλα δύο κομμάτια,τα οποία ανήκουν σε ένα βαθμό στον ίδιο κώδικα - στο ίδιο πρωτότυπο βιβλίο- και αυτά είναι τώρα στην Βαρκελώνη της Ισπανίας με περικοπές από τα κεφάλαια 3 και 5. Κάποιο καιρό στην Αίγυπτο [όπου όλα τα κομμάτια ανακαλύφθηκαν] ήταν μέρος του ίδιου βιβλίου. Τώρα τα κομμάτια είναι διαχωρισμένα μεταξύ Βαρκελώνης και Οξφόρδης.
Εκείνα τα κομμάτια στη Βαρκελώνη δεν είναι τόσο σημαντικά όσο εκείνα της Οξφόρδης, επειδή υπάρχει λιγότερη πληροφορία του κειμένου σ’αυτά, αλλά το σημαντικό πράγμα είναι ότι αυτά ανήκουν στα κεφάλαια 3 και 5 του Ευαγγελίου του Ματθαίου. ΄Ετσι, με τα κομμάτια από τα κεφάλαια 3,5 και 26, μπορείς να δείξεις ότι αυτά τα κομμάτια αρχικά δεν ανήκαν σε μία πρώιμη πηγή των Ευαγγελίων, αλλά σε ένα ολοκληρωμένο, πλήρες, τελειωμένο Ευαγγέλιο.
Και εάν μπορείς να χρονολογήσεις ένα αντίγραφο κώδικα στο μέσον του ‘60, εκείνο φυσικά σημαίνει ότι το ολοκληρωμένο Ευαγγέλιο πρέπει να έχει γίνει ακόμη νωρίτερα. Με άλλα λόγια, χρονολογούμε εκείνα τα συγκεκριμένα κομμάτια προς την περίοδο των αυτοπτών μαρτύρων.
ΕΡ: Βασισμένοι σε μερικές από τις ανακαλύψεις σας, θα λέγατε, τότε, ότι δεν υπάρχει κανένα αληθινό χάσμα μεταξύ του Ιησού της ιστορίας και του Χριστού της πίστης -ότι οι αφηγήσεις των 4 Ευαγγελίων είναι αξιόπιστα ιστορικά ντοκουμέντα;
ΑΠ: Αντίθετα προς την δημοφιλή άποψη, τα Ευαγγέλια ισχυρίζονται ότι είναι ιστορικά ντοκουμέντα και προσμένεται να γίνουν κατανοητά σαν ιστορικά ντοκουμέντα. Ο Λουκάς λέει έτσι με εντελώς ολοκάθαρους όρους και οι άλλοι το λένε λιγότερο άμεσα. ΄Ο,τι τα Ευαγγέλια κι αν είναι , πρώτ’απ’όλα, μας λένε την ιστορία του ιστορικού Ιησού. Πράγματι, ο Λουκάς λέει, για να παραφράσουμε τον πρόλογο, “ Θεόφιλε, είσαι ήδη ένας πιστός, ξεκινάς τα πρώτα βήματα στον δρόμο της πίστης σου, και τώρα γράφω αυτό το Ευαγγέλιο, αφιερωμένο σε σένα, έτσι ώστε να έχεις το ιστορικό θεμέλιο και βάση για τη πίστη σου”. Αυτό σημαίνει ότι εκείνη η πίστη είναι ένα στοιχείο των Ευαγγελίων, αλλά η ιστορική πλευρά του ποιος ο Ιησούς ήταν και τι έκανε είναι εξίσου σημαντικό.
΄Ο,τι ένα Ευαγγέλιο λέει, συγκεκριμένα ο Λουκάς στον πρόλογό του, είναι μία δήλωση που έγινε από έναν ιστορικό, ο οποίος θέλει το έργο του να κατανοηθεί σαν μέρος του κλασσικού ιστορικού γραψίματος. Είναι η ίδια τεχνική και στάση που εμφανίζεται από κάθε Ρωμαίο ή Ελληνα ιστορικό του καιρού: ο συνδυασμός ενός μηνύματος με την ιστορική του βάση. Αυτοί κοινά εργάστηκαν αυτή τη τεχνική, και ο Λουκάς δεν ήταν εξαίρεση.
Ο Τάκιτος ,για παράδειγμα, είναι ένας Ρωμαίος ιστορικός, ο οποίος αναφέρει τον Ιησού και τον Πόντιο Πιλάτο. ΄Εγραψε την ιστορία των Ρωμαίων στη Βρεττανία, ένα έργο που κλήθηκε Agricola. Αλλά, πρώτ’απ’όλα, η Agricola είναι ένα έργο για τα επιτεύγματα και τα μεγαλεία του πεθερού του, Αγκρικόλα, γι’αυτό ο τίτλος εκείνου του βιβλίου. Κανείς ιστορικός σήμερα δεν θα έλεγε ότι δεν μπορεί να είναι αξιόπιστη ιστορία, επειδή αυτός υμνεί τα επιτεύγματα του Αγκρικόλα, ο οποίος ήταν ο προμηθευτής της Ρωμαϊκής Βρεττανίας εκείνο τον καιρό.
Αυτός ο συνδυασμός ενός μηνύματος, όπως ο Τάκιτος επαινεί τη δόξα των κατορθωμάτων του πεθερού του με σοβαρό ιστορικό γράψιμο, δεν ήταν λογική αντίφαση εκείνο τον καιρό, και αυτή είναι η στάση που εμφανίζεται στα Ευαγγέλια.
ΕΡ: Πέρα από τη παπυρολογία, τι άλλα επιχειρήματα υπάρχουν για να φανεί ότι το Ευαγγέλιο του Ματθαίου ήταν γραμμένο πριν το 70 μ.Χ., την χρονολογία της πτώσης της Ιερουσαλήμ;
ΑΠ: Η πτώση της Ιερουσαλήμ και η καταστροφή του Ναού το 70 μΧ είναι ένα καθοριστικό γεγονός. Αλλά, από εκείνο τον καιρό, πιθανόν ήδη το 66 μΧ, η πρώτη Χριστιανική κοινότητα έχει φύγει από την Ιερουσαλήμ. Και βεβαίως ο ηγέτης εκείνης της κοινότητας, ο Ιάκωβος ο αδελφός του Κυρίου, είχε λιθοβοληθεί μέχρι θανάτου το 62.
Κάθε ιστορικός θα έπρεπε να αποδεχτεί ότι οι Πράξεις των Αποστόλων που έγραψε ο Λουκάς ήταν γραμμένες πριν το έτος 62. Εγώ για κάποιον δεν καταλαβαίνω γιατί μερικοί θεολόγοι δεν μπορούν να το δεχτούν αυτό. Αυτή η χρονολογία είναι καθαρή και ευθέως ιστορικά λογική. ΄Ενα από τα νήματα που διατρέχουν μέσω του βιβλίου των Πραξεων είναι το μαρτύριο και μας λέει την ιστορία των ανθρώπων που ήταν έτοιμοι να υποφέρουν για τον Κϋριο, αρχίζοντας με τον Ιησού και συνεχίζοντας με τον Στέφανο που εκτελέστηκε το 35.
΄Ενα από τα άλλα περισσότερο διαλυτικά γεγονότα στην ιστορία της πρώτης Χριστιανικής κοινότητας ήταν ο λιθοβολισμός του αδελφού του Κυρίου, Ιάκωβο, το 62. Γνωρίζουμε αυτό επειδή ένας αξιόπιστος ιστορικός -αξιόπιστος με την έννοια εκείνου που δεν ήταν κάποιος που ήθελε να αποδείξει τον Χριστιανισμό σωστό με κάθε κόστος- ο Ιουδαίος ιστορικός Ιώσηπος, αναφέρει αυτό τον λιθοβολισμό και μας δίνει το έτος. Λίγα χρόνια αργότερα, περίπου το 64-65 και το αργότερο το 67, ο Πέτρος και ο Παύλος εκτελέστηκαν, αφού βασανίστηκαν μετά τη φωτιά της Ρώμης. Κανένα από αυτά τα γεγονότα δεν αναφέρονται στο βιβλίο των Πραξεων: ο θάνατος των Ιακώβου,Πετρου και Παύλου.
Η μόνη λογική εξήγηση είναι φανερή στούς ιστορικούς: Το βιβλίο των Πραξεων ήταν γραμμένο πριν το 62. Αυτό φυσικά σημαίνει, ότι το Ευαγγέλιο του Λουκά πρέπει να είναι ακόμη νωρίτερα, και ότι τα Ευαγγέλια τα οποία χρησιμοποίησε, Μάρκος και Ματθαίος, πρέπει να είναι ακόμη πιο νωρίτερα. ΄Ετσι, εκείνη είναι μία ιστορική και χρονολογική εκτίμηση που προέρχεται από το ίδιο το κείμενο.
Ας σας δώσω ένα άλλο παράδειγμα από το Ευαγγέλιο που συνήθως θεωρείται σαν το τελευταίο, τον Ιωάννη. Οι περισσότεροι άνθρωποι θα έλεγαν ότι αυτό χρονολογείται προς το τέλος του πρώτου αιώνα. Τώρα, εξετάστε τα αρχαιολογικά γεγονότα που έχουμε αυτές τις μέρες. Για παράδειγμα, στον Ιωάννη 5:2-9 αυτός [ο Ιωάννης] περιγράφει τη θεραπεία του παράλυτου ανθρώπου στην δεξαμενή της Βηθεσδά. Ο Ιωάννης λέει την ιστορία στον αόριστο χρόνο. Αλλά τότε, αυτός λέει στούς αναγνώστες για το μέρος όπου αυτό συνέβει σαν να έλεγε: “ Εάν θέλετε να δείτε που ο Ιησούς έκανε αυτό το θαύμα, τότε πηγαίνετε στην Δεξαμενή της Βηθεσδά, αυτή είναι ακόμη εκεί” και την περιγράφει.
Η δεξαμενή ανακαλύφθηκε -ακριβώς όπως την περιέγραψε- στις αρχές αυτού του αιώνα, αλλά είχε καταστραφεί το 70 μΧ από τούς Ρωμαίους. ΄Ετσι αυτή η αφήγηση πρέπει να έχει γραφεί και ποτέ να μην αλλάχθηκε, πριν το έτος 70. Κανένας μετά το 70 δεν θα μπορούσε να έχει γράψει ότι εκεί ακόμη είναι μία δεξαμενή στην Ιερουσαλήμ που καλείται Βηθεσδά. ΄Ετσι, έχουμε, για το Ευαγγέλιο του Ιωάννη, ένα ιστορικό, αρχαιολογικό μέτρο σύγκρισης το οποίο δείχνει ότι ήταν γραμμένο πριν το έτος 70. Και αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα από πολλά.
Θα μπορούσες να πας διαμέσου των Ευαγγελίων χωρίς κανένα πάπυρο. Θα έβρισκες επιχείρημα μετά από επιχείρημα, νίξη μετά από νύξη -αρχαιολογικά,ιστορικά, φιλολογικά, πολιτιστικά,γλωσσολογικά- για μία χρονολόγηση όλων των Ευαγγελίων και των Πράξεων πριν το 70 μΧ και βεβαίως ακόμη νωρίτερα.
ΕΡ: Αναφέρετε στο βιβλίο σας ότι ο Ματθαίος Λευί ήταν ένας σπουδαίος τελωνειακός. Υπάρχει καμμιά αμφιβολία στο μυαλό σας ότι αυτός έγραψε το Ευαγγέλιο του Ματθαίου;
ΑΠ: Από τη παπυρολογία δεν μπορείς να αποδείξεις ή να ανασκευάσεις ότι ο Λευί Ματθαίος έγραψε το Ευαγγέλιο του Ματθαίου. Ακόμη και εάν ο καθένας αποδεχτεί ότι η επαναχρονολόγηση του παπύρου στην Οξφόρδη είναι σωστή, και όλες οι συνέπειες δείχνουν σε μια ημερομηνία του Κατά Ματθαίον Ευαγγελίου στο τέλος της δεκαετίας του ‘50 το αργότερο, τότε εμείς ακόμη δεν μπορούμε να αποδείξουμε μέσω αυτής της λεωφόρου ότι ο Ματθαίος ήταν ο συγγραφέας. Εντούτοις, υπάρχουν εκείνες οι ενδείξεις στην αρχαία ιστορία για την πατρότητα εκείνου του Ευαγγελίου, και όλες αυτές, χωρίς καμμιά εξαίρεση, συμφωνούν ότι ο Λευί Ματθαίος ήταν ο συγγραφέας του Ευαγγελίου.
Εάν το δεχτείς αυτό, έπειτα φυσικά θα βρεις πρόσθετες πληροφορίες. Για παράδειγμα, υπάρχει ένας αριθμός από πολύ μεγάλες ομιλίες στο Κατά Ματθαίον. Μπορείς να απορήσεις από που προέρχονται. Οι σύγχρονοι κριτικοί θεολόγοι θα πούνε ότι όλες τοποθετήθηκαν μαζί δεκαετίες μετά το γεγονός,και βασικά επινοήθηκαν από αποσπασματικές πληροφορίες εδώ και εκεί. Καθένας που παίρνει τη κλασσική ιστορία σοβαρά θα ρωτήσει γιατί κάποιος θα έπρεπε να κάνει εκείνη την υπόθεση. Εάν πιστεύουμε ότι εκεί ήταν ένα άτομο, ο Ματθαίος Λευί, ο οποίος επίσης ήταν μαθητής και ο οποίος ήταν φοροεισπράκτορας στη Γαλιλαία, γνωρίζουμε ότι ένα τέτοιο πρόσωπο θα ήταν ικανό να γράφει στενογραφία. Αυτό ήταν μέρος των επαγγελματικών του επιδεξιοτήτων. ΄Ανθρωποι σαν αυτόν εκείνο τον καιρό στη Γαλιλαία, Παλαιστίνη, Αίγυπτο, Ρώμη και Ελλάδα γνώριζαν στενογραφία.
Το περισσότερο πιθανό σενάριο είναι ότι ο Ματθαίος ήταν εκεί, ένας αυτόπτης μάρτυρας ο οποίος έκανε στενογραφικές σημειώσεις σ’ότι ο Ιησούς έλεγε. Το πρώτο πλήρες Ευαγγέλιο - και νομίζω εκείνο είναι μία από τις πολύ λίγες περιοχές όπου υπάρχει σχεδόν ομόφωνη συμφωνία- είναι ο Μάρκος. ΄Οταν ο Ματθαίος πήρε αυτό, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τις στενογραφικές του σημειώσεις πάνω στα λόγια και να ενσωμάτωνε αυτά μέσα στη βελτιωμένη, μεγενθυμένη ,αυξημένη έκδοσή του, τού Κατά Μάρκον Ευαγγελίου. ΄Ετσι εμείς έχουμε το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, το οποίο περιλαμβάνει όλες εκείνες τις μακριές ομιλίες που απουσιάζουν από τον Μάρκο.
΄Ετσι, η απλή απάντηση, η ιστορική απάντηση - και οι περισσότερες ιστορικές απαντήσεις είναι απλές και ευθείς- είναι ότι ο Ματθαίος θα μπορούσε πολύ καλά να έχει γίνει ο συγγραφέας εκείνου του Ευαγγελίου. Υπάρχουν πολύ περισσότερα επιχειρήματα υπέρ της πατρότητας του Ματθαίου παρά εναντίον αυτής.
ΕΡ: Καθώς παρατηρήσατε στο βιβλίο σας, ζούμε σε μια εποχή που “τρώγεται” από αμφιβολία, αλλά απελπίζεται για την βεβαιότητα. Επίσης δηλώσατε: “Υπάρχει μία γενική κούραση με τη κοσμικότητα και την αποστροφή της για καθαρή ηθική.” Πιστεύετε ότι η βοήθεια θεμελίωσης της εγκυρότητας και αυθεντικότητας του κειμένου της Καινής Διαθήκης, είναι κρίσιμη για την αποκατάσταση μιας βάσης για μια ηθική αναζωπύρωση στο Δυτικό κόσμο;
ΑΠ: Σας ευχαριστώ γι’αυτή την ερώτηση! Η καθαρή απάντησή μου θα είναι ναι. ΄Ενα από τα προβλήματα με τη παρούσα στάση των περισσότερων λόγιων και θεολόγων της Καινής Διαθήκης προς την αξιοπιστία ή εμπιστοσύνη των Ευαγγελίων είναι ότι γίνονται διαθέσιμοι να αλλάξουν γούστα σε κάθε εποχή. Το πνεύμα των καιρών είναι περισσότερο σημαντικό από το ΄Αγιο Πνεύμα, με λίγα λόγια. Καμμιά ηθική οδηγία δεν προκύπτει από μια συλλογή κειμένων ,η οποία ερμηνεύεται σαν πολύ υποκειμενική, η οποία θα μπορούσε να έχει συλλεχθεί στο τέλος του πρώτου ή του δεύτερου αιώνα, αλλά η οποία άλλωστε θα μπορούσε καλά να έχει συλλεχθεί τον 19ο ή τον 20ο αιώνα. Βεβαίως, μερικοί θεολόγοι πραγματεύονται τα κείμενα σαν να είναι του 19ου ή του 20ου αιώνα ντοκουμέντα και ερμηνεύουν αυτά σαν τέτοια. Αλλά, εάν έχεις ντοκουμέντα τα οποία πηγαίνουν πίσω κατευθείαν στην περίοδο όταν εκείνα τα γεγονότα συνέβησαν, τότε η στάση μας σε εκείνα τα κείμενα πρέπει να αλλάξει. Αυτά ξαφνικά γίνονται ιστορικά ντοκουμέντα της συγκεκριμένης περιόδου όπου αυτοί οι άνθρωποι περπάτησαν και έζησαν και κήρυξαν και φονεύθηκαν.
Ο Ιησούς Χριστός λέει ότι υπάρχουν μερικά πράγματα που θα έπρεπε να κάνουμε ή να μην κάνουμε, ειδικά εάν θέλουμε να είμαστε ακόλουθοί Του. ΄Ετσι, εάν εκείνο είναι κάτι που πρέπει να πάρουμε σοβαρά, καθώς δεχόμαστε την αναφορά από ανθρώπους οι οποίοι γνώρισαν και είδαν και άκουσαν Αυτόν, τότε δεν μπορούμε να γλυτώσουμε τις συνέπειες.
Αυτό φυσικά σημαίνει ότι σε μια περίοδο όπου τα μέτρα σύγκρισης εξαφανίζονται το ένα μετά το άλλο πολύ γρήγορα, και οι άνθρωποι κοιτάνε για σημεία αναφοράς και προσανατολισμού, τα Ευαγγέλια έχουν γίνει μια φορά ακόμη και θα παραμείνουν μέτρα σύγκρισης για ηθικές αξίες στην κοινωνία γενικά και στις προσωπικές μας ζωές.
ΕΡ: Υπάρχει καμμιά ερώτηση που δεν έχω ρωτήσει, η οποία θα μπορούσε να αποδειχθεί βοηθητική στούς αναγνώστες μας;
ΑΠ: Θα ήθελα να πω ότι, για να καταλάβουμε το ιστορικό υπόβαθρο του ευαγγελίου, δεν χρειάζεται να γίνεις παπυρολόγος, ούτε ακόμη χρειάζεται να γίνεις ιστορικός. ΄Ολο ότι χρειάζεται είναι να διαβάζεις το κείμενο πολύ προσεκτικά. Κοίτα τι έκαναν οι Χριστιανοί στη Βέροια στις Πράξεις 17. Αυτοί ερευνούσαν τις Γραφές καθημερινά για να μάθουν εάν ό,τι ο Παύλος και ο Σίλας τούς έλεγαν ήταν αλήθεια. Ο Παύλος επίσης είπε, “΄Ολα να τα εξετάζετε, το καλό να κατέχετε” στο τέλος της πρώτης του επιστολής προς Θεσσαλονικείς. Λέμε να εξετάζουμε ο,τιδήποτε. Αυτό είναι που πρέπει να κάνουμε. Ο Παύλος δεν μιλούσε σε κλασσικούς ιστορικούς ή σε παπυρολόγους. Αυτός μιλούσε σε όλη τη κοινότητα των Θεσσαλονικιών, έτσι ώστε να μπορούμε να το καταλάβουμε και να το ακολουθήσουμε σαν συμβουλή παντοτινής αξίας.
Ας πάμε πίσω στα κείμενα, να τα διαβάσουμε προσεκτικά, να ξεχάσουμε όλα ότι νομίζουμε ή υποθέτουμε ότι ήδη γνωρίζουμε, να ξεχάσουμε τις προλήψεις μας και τις προκαταλήψεις μας, λόγιες ή διαφορετικές, και θα κάνουμε ένα πελώριο ποσό από ανακαλύψεις εμείς οι ίδιοι, κατανοώντας γιατί εκείνα τα κείμενα είναι ότι αληθινά είναι - ιστορικά ντοκουμέντα του πρώτου αιώνα με τον Ιησού Χριστό στο κέντρο του.
Το άρθρο αυτό, είναι αναδημοσίευση από το περιοδικό "Ερευνητής τής Αλήθειας", (μπορείτε να το βρείτε στην ιστοσελίδα: http://www.jesusportal.org), και τα συμπεριλάβαμε μεταξύ τών δικών μας θεμάτων, με την ευγενική άδεια τού υπευθύνου τής ιστοσελίδας εκείνης. Πρώτη δημοσίευση: JOHN ROSS SCHROEDER/ THE GOOD NEWS Nov/Dec.’97.
Τρίτη 13 Μαΐου 2008
Επιλογές των Αγγλικανών: Ρώμη, ή Ορθοδοξία;
Του π. Chad Hatfield
Ακόμα θυμάμαι την σύγχυση και τον πόνο που κατέκλυσε την Ιερατική Σχολή Nashotah House Seminary, όταν διαδόθηκε το νέο πως η Γενική Συνέλευση του 1976 – με οριακή πλειοψηφία – πέρασε κανόνα που θα επέτρεπε την χειροτονία γυναικών στον κλήρο και την επισκοπή. Ο 100ος Αρχιεπίσκοπος της Καντερβουρίας Michael Ramsey δίδασκε θεολογία στην ιερατική σχολή το φθινόπωρο του 1976. Η δυνατή του παρουσία είχε μια σχεδόν υπνωτική επίδραση πάνω σε όλους, και όλοι μας στραφήκαμε σε αυτόν για καθοδήγηση και σοφία. Με γνήσιο Αγγλο-Καθολικό τρόπο, οι περισσότεροι –αλλά όχι όλοι- από εμάς αποφασίσαμε να παραμείνουμε και να το υπομείνουμε! Συσπειρωθήκαμε γύρω από τον Λόρδο Ramsey και άλλους σωστούς επισκόπους όπως τον Robert Terwilliger, και προβάλλαμε τις απειλές μας πως δεν θα εγκαταλείψουμε!
Είναι κάποιες μέρες, που εύχομαι να μπορούσα τότε να διακρίνω πως ο Αγγλικανικός οίκος δεν ήταν πλέον αρκετά δεκτικός ώστε να μένει χώρος για τους Παραδοσιακούς Χριστιανούς. Έπρεπε να περάσουν άλλα 18 χρόνια για να γίνει προφανές σε μένα πως πράγματι δεν είχα θέση πλέον στο οικογενειακό τραπέζι της Αγγλικανικής Κοινωνίας – η οποία ήταν ο ίδιος εκείνος τόπος όπου είχα διαμορφωθεί ως Παραδοσιακός Χριστιανός.
Στην περίπτωσή μου, είχα πέσει θύμα ενός Επισκοπελιανού επισκόπου, ο οποίος περιφρονούσε εντελώς την Επιτροπή Eames, τις επίσημες αναγγελίες Lambeth, και το λεγόμενο «άρθρο συνείδησης», με το να προσπαθεί να με αναγκάσει να σταθώ δίπλα σε μια γυναίκα-ιερέα κατά την ανανέωση των όρκων μου. Αυτή η ενέργεια ήρθε σύντομα μετά την υπόσχεση που είχε δώσει να μην πιέσει τα πράγματα με τους κληρικούς του, οι οποίοι διατηρούσαν θεολογικές αντιρρήσεις στην χειροτονία γυναικών. Όταν ο Canon Joseph Kimmett και εγώ δεν εμφανισθήκαμε για την ανανέωση των όρκων μας μαζί με την γυναίκα-ιερέα, κατηγορηθήκαμε για διακοπή κοινωνίας με τον επίσκοπό μας και την υπόλοιπη επισκοπή. Αυτό ήταν μια βαρύτατη κατηγορία εκ μέρους επισκόπου, ο οποίος παραδέχθηκε μεν ότι δεν είχαμε παραβιάσει κανένα κανόνα, αλλά μας είπε πως είχαμε παραβιάσει τους δικούς του κανονισμούς! Εν όψει αυτής της κατηγορίας, ο Canon Kimmett και εγώ βρεθήκαμε μόνοι, με απολύτως καμμία υποστήριξη από την μικρή ομάδα των παραδοσιακών επισκόπων που είχαν απομείνει στην PECUSA (=Protestant Episcopal Church in the USA, Προτεσταντική Επισκοπελιανή Εκκλησία των ΗΠΑ). Είχα παρακολουθήσει τέτοια φαινόμενα να συμβαίνουν, ξανά και ξανά. Η οικογένειά μου και εγώ τώρα πλέον γνωρίζαμε ότι σύντομα θα έχουμε και εμείς προστεθεί στον ολοένα μακρύτερο κατάλογο Παραδοσιακών Αγγλικανών που έχουν εκδιωχθεί από το εκκλησιαστικό τους σπίτι. Ήμασταν στ’ αλήθεια τα θύματα της πολιτικής της εθνοκάθαρσης της PECUSA!
Όταν το σπίτι σου καίγεται, έχεις την ηθική υποχρέωση να προειδοποιήσεις όσους περισσότερους μπορείς που βρίσκονται μαζί σου μέσα στο σπίτι, όμως δεν είσαι ηθικά υποχρεωμένος να μείνεις με αυτούς που αρνούνται να φύγουν και να καείς μαζί τους! Το ερώτημα τώρα ήταν: σε ποιόν δρόμο θα βαδίζαμε στο εξής; Σαν τους περισσότερους παραδοσιακούς Αγγλικανούς, ερευνούσα και εγώ τις επιλογές μου.
Είχα παρακολουθήσει τις θλιβερές μουρμούρες και τους καυγάδες μέσα στις Συνεχιζόμενες Αγγλικανικές εκκλησίες επί χρόνια ολοκληρα. Είχα φτάσει στο συμπέρασμα πως η κύρια απασχόληση αυτών των ομάδων ήταν να λειτουργούν σαν ένα είδος παρεκκλησιών για μικρά εκκλησιάσματα ηλικιωμένων. Είχα θαυμάσει τον Επίσκοπο A. Donald Davies για το κουράγιο του, όταν ξεκίνησε την Επισκοπελιανή Ιεραποστολική Εκκλησία, αλλά από την άλλη, για έναν άλλο, νεαρό ιερέα, το ίδιο αυτό σώμα ήταν ένα αδιέξοδο.
Το πραγματικό ζήτημα γινόταν όλο και περισσότερο ξεκάθαρο. Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για εκκλησιαστικό ζήτημα. Ήθελα να είμαι – ασυζητητί – μέλος της Εκκλησίας των Αποστόλων. Η κατάρα του Ερρίκου Η’ είχε ξεκινήσει να πραγματοποιείται, και όφειλα να παραδεχθώ, με πολλή απογοήτευση, πως ο Αγγλικανισμός είναι πλεόν (και πάντοτε ήταν) μια Προτεσταντική Εκκλησία 1
Η Ρώμη έχει ιδωθεί ως «λύση» από πολλούς πρώην Αγγλικανούς που έχουν καταφέρει να αντιληφθούν αυτήν την αλήθεια σχετικά με την Αγγλικανική μας κληρονομιά. Είναι πολλοί και εκείνοι που έχουν βαδίσει στα βήματα του Καρδινάλιου John Henry Newman· πέραν αυτών, η ψήφος της 11-11-1992 στην Γενική Σύνοδο της Εκκλησίας της Αγγλίας (που ενέκρινε την χειροτονία γυναικών) έχει μετατρέψει αυτό το σταθερό ρέμα φυγής σε ένα γοργοκίνητο ποτάμι. Πρόσφατα μεταστραφέντες είναι μεταξύ άλλων και οι Charles Moore, εκδότης της εφημερίδας The Sunday Telegram, η Δούκισσα του Κεντ, ο συγγραφέας και πάστορας William Oddie και –φυσικά– ο γηραιότερος ιεράρχης που έχει ποτέ αποχωρήσει από την Εκκλησία της Αγγλίας: ο Graham Leonard (ο πάλαι ποτέ Επίσκοπος του Λονδίνου). Δεν είναι, λοιπόν, αυτή η λογική οδός που θα έπρεπε να βαδίσουν οι άνθρωποι οι οποίοι – σύμφωνα με την θεωρία των κλάδων – αποτελούν μέρος της Δυτικής Καθολικής Εκκλησίας;2 Προσωπικά, μιλώντας ως πρώην μέλος της Κοινωνίας του Τιμίου Σταυρού, η επανένωση με την Ρώμη ήταν ένα επίσημο μέρος του κανόνα ζωής που βίωνα πιστά.
Είχα μάθει από τον Αρχιεπίσκοπο Michael Ramsey πως η Αγγλικανική Κοινωνία ήταν προσωρινή από φύση της. Είχα ακούσει τον 102ο Αρχιεπίσκοπο της Καντερβουρίας, τον Robert Runcie, να λέει πως ο προορισμός μας ως Αγγλικανοί ήταν να... φαληρίσουμε 3 Ήμασταν ένα τμήμα, που επιζητούσε να είναι ενωμένο με το όλον.
Οι προσπάθειες για την συνεταιρική επανένωση κατά τον τελευταίο αιώνα - κάτω από την ηγεσία του Λόρδου Χάλιφαξ και με τις Συζητήσεις της Malines - ήταν μια δικαιωματική κληρονομιά. Στην δική μας εποχή, παρατηρούσαμε τις ελπίδες μας να σκαμπανεβάζουν συνεχώς, εξ αιτίας της Αγγλικανικής-Ρωμαιοκαθολικής Διεθνούς Επιτροπής. Το έργο της Επιτροπής αυτής είναι πλέον νεκρό. Ο Πάπας το έχει καταστήσει σαφές πως η χειροτονία των γυναικών είναι ένα σοβαρότατο εμπόδιο για την επανένωση, χαρακτηρίζοντάς την ως αξεπέραστο εμπόδιο για την Χριστιανική ένωση.
Γιατί, λοιπόν, δεν βάδισα και εγώ τότε την οδό του Newman προς την Ρώμη; Γιατί δεν δέχθηκα την «Πρόνοια Κληρικών» για έγγαμους ιερείς, που τώρα παρέχεται από το Βατικανό; Σίγουρα οι λαϊκοί Επισκοπελιανοί θα αισθάνονταν πιο οικεία μέσα στην λειτουργία της Ρώμης, όταν θα την σύγκριναν με το Βυζαντινό Τελετουργικό που τώρα χρησιμοποιούν οι μεταστραφέντες λαϊκοί μου;
Παλεύοντας με αυτά τα ερωτήματα, συχνά μου ερχόταν στο νου το αρχαίο Αγγλικανικό γιατροσόφι για τον... «Πυρετό της Ρώμης». Η γιατριά ήταν απλώς, να... παρευρεθείς σε μια λειτουργία της! Ο Καθολικισμός ο μετά την Β’ Βατικανή Σύνοδο έχει ένα τελετουργικό στυλ, που οι περισσότεροι Αγγλικανοί το βρίσκουν απλούστατα βαρετό, και που δεν τους εμπνέει καθόλου. Επίσης μου ερχόταν στον νου κάτι που έλεγε συχνά ένας φίλος ιερέας, δηλαδή: «Συμπαθούσα την Ρώμη πιο πολύ, όταν η Ρώμη δεν συμπαθούσε εμάς!»
Εκείνοι οι Αγλικανοί που προσβλέπουν στην ενσωμάτωσή τους στην Εκκλησία της Ρώμης οφείλουν να θυμούνται πως το πολυδιαφημισμένο βιβλίο «Ungodly Rage» (Άθεος Οργή) είχε γραφτεί, όχι για την κατάσταση της Επισκοπελιανής Εκκλησίας, αλλά της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας! 4
Ερευνώντας την Ρωμαϊκή Εκκλησία, είχα ακούσει μερικές ριζοσπαστικές μοναχές με τα αυτιά μου να κάνουν επίκληση στην «Σοφία» και στην «Μητέρα-Θεό». Ξανά και ξανά, σε θεολογικές συζητήσεις με Ρωμαιοκαθολικούς, ιερείς, μοναχές και λαϊκούς, συνελάμβανα τον εαυτόν μου να υποστηρίζει τον Πάπα και τον Καρδινάλιο Ratzinger! (σημ: σημερινός Πάπας) Ήθελα λοιπόν να ξοδέψω την υπόλοιπη ζωή μου κάνοντας αυτό που έκανα μέσα στην Επισκοπελιανή Εκκλησία, μόνο σε μεγαλύτερο κύκλο;
Καθώς σκεφτόμουν την αγωνία που με διακατείχε (δηλαδή, πως ένα άλμα προς την Ρώμη θα ήταν σαν να πηδούσα από το τηγάνι στην φωτιά), μου ήρθε στο νου ένα ρητό της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας: η Ρώμη δεν είναι παρά το πίσω μέρος του Προτεσταντικού νομίσματος. Έχω την εντύπωση – και εγώ, και πολλοί άλλοι – πως η Ρώμη βιώνει μια νέα «ανακάλυψη» της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης, με ανθρώπους όπως τον Αρχιεπίσκοπο Weakland του Milwaukee, την Anna Quindlen, την Rosemary Radford-Reuther και με τον Richard McBrien επικεφαλής της επίθεσης, σαν να πρόκειται για νέο όραμα 5 του Λουθήρου, του Καλβίνου, του Zwingli, και του Cranmer!
Θυμάμαι ένα Ρωμαίο ιερέα να μου λέει πως οι Αγγλο-Καθολικοί ήσαν μεσαιωνιστές παγιδευμένοι σε μια δίνη του Χρόνου. Η δική μου Αγγλικανική θεολογική διάπλαση προσπερνούσε την Σύνοδο του Τριδέντου, αναζητώντας ρίζες μέσα στους Πατέρες και τις Οικουμενικές Συνόδους. Το να είναι ένας Αγγλικανός Πατερικός ήταν πολύ πιο φυσικό, παρά το να είναι μεσαιωνιστής. Έπρεπε να θυμάμαι πως η Δυτική Πατριαρχία, ο Παπισμός, ήταν σε σχίσμα από το 1054. Ο κάθε ιστορικός της Εκκλησίας μπορεί να σας πει ότι η ψήφος κατά την εποχή του Μεγάλου Σχίσματος ήταν 4 προς 1. Αν το σχίσμα είναι αμαρτία, όπως μου έχουν πει ορισμένοι Επισκοπελιανοί επίσκοποι, τότε η Δυτική Εκκλησία έχει παραμείνει μέσα στην αμαρτία αυτή για περίπου χίλια χρόνια!
Το 1992, μου είχαν ζητήσει να προσκομίσω ένα λόγο στην ειδική συνάθροιση που σημείωνε την 150η Επέτειο της Ιερατικής Σχολής Nashotah House Seminary. Το γραπτό αυτό εστίαζε σε δύο μεγάλους επισκόπους – τον Charles Chapman Grafton και τον πρόσφατα αγιοποιημένο Άγιο Τύχωνα της Μόσχας. Ο Grafton ξεγελούσε το μάτι. Είχε απόλυτα την εμφάνιση ενός Ρωμαίου προκαθήμενου, αλλά η ανάγνωση της θεολογίας του πρόδιδε μια γραμμή σκέψης έντονα αντι-Ρωμαϊκής. Ο Grafton έλεγε πως σε εποχές θεολογικής σύγχυσης, είναι φυσικό για τους Αγγλικανούς να στραφούν στην Ανατολή, για να βρουμε τον δρόμο μας. Και ο Grafton και ο Αγ. Τύχων είχαν κοινό όραμα Αγγλικανικής/Ορθοδόξου ενώσεως στην Πίστη, αλλά ο Grafton είχε και μερικούς συν-Αγγλικανούς που μοιράζονταν το όραμά του.
Υπήρχε, και συνεχίζει να υπάρχει, μια χούφτα μεγάλων Αγγλικανών επισκόπων οι οποίοι υποστήριζαν πως ένας δυνατός Ανατολικός άνεμος είχε επηρεάσει την θεολογική σκέψη τους. Άνδρες όπως οι Michael Ramsey, Robert Terwilliger και Stanley Atkins έρχονται άμεσα στο νου. Ο Canon H. Boone Porter, γράφοντας σε ένα φόρουμ που δημοσιεύθηκε στο «The Evangelical Catholic» έγραψε: «….οι Ανατολικές Εκκλησίες ενσωματώνουν πολλούς από τους ακατόρθωτους στόχους του Αγγλικανισμού…» 6 Προσωπικά, πιστεύω πως οι μεγάλοι Αγγλικανοί επίσκοποι γνωρίζουν πως αυτό είναι μια αλήθεια.
Η Ορθοδοξία δεν είναι κανένα ανάγνωσμα περίεργο ή ξένο προς τους κλασσικούς Αγγλικανούς. Ο π. Carl Bell (και νυν πατήρ Αντώνιος Bell, Ορθόδοξος Ιερέας), ξανά-γράφοντας μέσα στο φόρουμ των «Επιλογών» του «The Evangelical Catholic», προσφέρει πειστικά επιχειρήματα καθώς υποδεικνύει πως η Αγγλικανική οδός και η οδός της Ορθοδοξίας είναι ένα και το αυτό, με την αναφορά τους στις Ιερές Γραφές και την Αγία Παράδοση. Η Ορθοδοξία είναι ό,τι καλύτερο έχει διαφυλαχθεί στον κλασσικό Αγγλικανισμό στις ημέρες μας, με αδιαμφισβήτητο σύνδεσμο με την Αποστολική Εκκλησία. 7
Οι Αγγλικανοί ανέκαθεν επιζητούσαν την σφραγίδα της εγκρίσεως και της εγκυρότητας από την Ορθόδοξη Εκκλησία - σχεδόν από την έναρξη της Εκκλησίας της Αγγλίας. Μεγάλη πρόοδος επιτεύχθηκε, ειδικά στις αρχές αυτού του αιώνα, όμως, όπως συνέβη και στην περίπτωση της Ρώμης, οι δικές μας ενέργειες συνέτριψαν την οποιαδήποτε επίσημη Ορθόδοξη αναγνώριση της Αγγλικανικής εγκυρότητας 8.
Οι σύγχρονοι Ορθόδοξοι θεολόγοι είχαν γίνει άγκυρα για τόσους Παραδοσικούς Αγγλικανούς, και εγώ δεν αποτελούσα εξαίρεση. Οι Lossky, Schmemann, Meyendorff και Hopko δεν είναι παρά ελάχιστοι από τους Ορθοδόξους θεολόγους που αναφέρονται συχνά σε παραδοσιακούς Επισκοπελιανούς κύκλους. Δεν μπορώ να εκτιμήσω πόσες φορές έχω ακούσει παραδοσιακούς να επαναλαμβάνουν πόσο οικεία μεν ένοιωθαν διαβάζοντας Ορθοδόξους θεολόγους, αλλά πως δεν θα μπορούσαν ποτέ να γίνουν Ορθόδοξοι επειδή το Βυζαντινό Τυπικό ήταν απλώς υπερβολικά εξωτικό!
Υπήρξε καιρός, όταν και εγώ ο ίδιος κουνούσα καταφατικά το κεφάλι μου σε ένδειξη κατανόησης όταν γινόταν ένα τέτοιο σχόλιο, οπότε, αναμένω να προκύψουν πολλοί αμφισβητίες όταν τώρα, με κάθε ειλικρίνεια, και μετά από έξι μήνες ως ιερέας του Ανατολικού Τυπικού, θα γράψω τα ακόλουθα: "Καταλαβαίνω τι σας απασχολεί, όμως μπορώ να σας πω ότι οι Θείες Λειτουργίες του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και του Μεγάλου Βασιλείου δεν μοιάζουν πια πολύπλοκες και μακροσκελείς. Τώρα είναι συναρπαστικές και αναζωογονητικές. Έχοντας κάνει την επιλογή ανάμεσα στο μοντέρνο Ρ/Καθολικό Τυπικό, στην επίσημη λατρεία BCP (=Book of Common Prayer, Βιβλίο Κοινών Προσευχών) και το Βυζαντινό Τυπικό, είμαι πλέον πανευτυχής και ευγνώμων που λατρεύω μαζί με τους Πατέρες. Ορθοδοξία σημαίνει ορθή πίστη και ορθή λατρεία".
Ως έγγαμος κληρικός, η σύζυγός μου και η οικογένειά μου έπρεπε να εξετάσουν και τις δικές τους επιλογές. Η Ρ/Καθολική «Πρόνοια Κληρικών» θα καθιστούσε την σύζυγό μου εξαίρεση. Είναι, όντως, εξαιρετική, αλλά σίγουρα δεν είναι εξαίρεση! Το ότι είναι ζωτικό μέρος της ζωής μου και του λειτουργήματός μου είναι απόλυτα κατανοητό στην Ορθοδοξία. Στην Ορθόδοξη Παράδοση, η σύζυγος του Ιερέα πράγματι χαίρει ύψιστης τιμής. Η σύζυγός μου μαθαίνει τον υπέροχο ρόλο του να είναι η «Khouria» 9. Τόσο συχνά, στον έγγαμο Αγγλικανό ιερέα ο οποίος δέχεται την «Πρόνοια Κληρικών» δεν του δίνεται ενορία. Στην Ορθοδοξία, οι ενοριακοί Ιερείς είναι κανονικά έγγαμοι.
Στις Ορθόδοξες οικογένειες κληρικών, ακόμα και τα παιδιά είναι κανονιστικά, και πόση είναι η χαρά να βλέπει κανείς πόση προτεραιότητα δίνεται στην νεολαία, μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία! Ο μεγαλύτερος μου γιος είχε αποκλεισθεί από τις δραστηριότητες της Επισκοπελιανής πανεπιστημιούπολης, εξ αιτίας των συντηρητικών Χριστιανικών απόψεών του. Διαπίστωσε πως και ο κλήρος της Ρ/Καθολικής πανεπιστημιούπολης ήταν το ίδιο εκκοσμικευμένος και παράξενος με το Canterbury House. Η μόνη διαφορά ανάμεσά τους ήταν πως εκείνο ήταν απείρως μεγαλύτερο. Τώρα, ως Ορθόδοξος μαθητής, διαπιστώνει πως βρίσκεται σε απόλυτη θεολογική αρμονία, και με τους Ορθοδόξους συμμαθητές, και με τους καθηγητές του. Μάλιστα, είναι Πρόεδρος της Αδελφότητας Ορθοδόξων Φοιτητών του Πανεπιστημίου του Κάνσας (καμία σχέση το είδος της υποδοχής που έλαβε στα άλλα μέρη). Στην Ορθοδοξία, δεν ανησυχώ πλέον για το τι θα υποστούν ή τι θα διδαχθούν όταν βρεθούν σε εκκλησιαστική εκδήλωση που δεν είναι της ενορίας τους. Δεν θα μπορούσα να πω το ίδιο, αν ήμασταν κομμάτι της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Ποιος μπορεί να μαντέψει ποιες παράξενες ιδέες προωθούν οι Ρ/Καθολικές καλόγριες στις μέρες μας, σε εκδηλώσεις της Ρ/Καθολικής νεολαίας;
Σε ένα επικριτικό κείμενο γραμμένο από τον π. Peter Geldard, πρώην Γενικό Γραμματέα του Συνδέσμου Αγγλικών Εκκλησιών, τρία ερωτήματα υποβάλλονται στους Αγγλικανούς που ερευνούν τις δικές τους επιλογές. Τα ερωτήματα είναι τα εξής:
* Μου εγγυάται η Εκκλησία (στην οποία επιθυμώ να ενταχθώ) την συνεχή χάρη και παρηγοριά των Μυστηρίων όπως αυτά θεσπίσηκαν από τον Χριστό;
* Η επιλογή μου θα προσφέρει κάτι υπέρ της οικοδομής και της ενότητας της Εκκλησίας, ή θα προσθέσει στην περαιτέρω διάσπασή Της;
* Είναι μια Εκκλησία που θα επιθυμήσω να ενσταλάξω μέσα στα παιδιά και στα εγγόνια μου, επειδή εγώ είμαι πεπεισμένος για το μέλλον Της και για την δυνατότητά Της να μεταστρέψει το έθνος μας; 10
Στην Αγία Ορθοδοξία, μπορώ να απαντήσω με ένα ζωηρότατο «ΝΑΙ!» σε κάθε ένα από τα ερωτήματα αυτά. Δεν θα μπορούσα να δώσω την ίδια απάντηση, αν ήμουν μέρος της παρούσας Αμερικανικής Ρωμαιοκαθολικής σκηνής. Στην Εκκλησία της Ρώμης, ακόμα θα προστάτευα την Εκκλησία του Θεού. Θα έβρισκα ομάδες ομοϊδεατών που θα πάσχιζαν να είναι «η Εκκλησία μέσα στην Εκκλησία».
Σαν μέλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, δεν προστατεύω εγώ πλέον την Εκκλησία – Εκείνη προστατεύει εμένα.
Σημειώσεις
--------------------------------------------------------------------------------
(1) Για μια πρόσφατη θεολογική ιστορία επί της φύσεως του Αγγλικανισμού, όρα: Aidan Nichols, O.P., «The Panther and the Hind» (Ο Πάνθηρ και η Έλαφος), Εδιμβούργο 1993.
(2) Όρα: Gregory Mathews-Green, «Whither the Branch Theory» (Πού πηγαίνει η Θεωρία των Κλάδων;), Περιοδικό The Anglican/Orthodox Pilgrim, Τομ. 2, No. 4.
(3) Σχόλια που έγιναν στο Συνέδριο του Καθεδρικου Ναού Deans της Βορείυ Αμερικής το 1989, σε απάντηση των ερωτήσεων επί του Οικουμενισμου. Όρα επίσης: Robert Runcie, «The Unity We Seek» (Την Ενότητα Που Επιζητούμε), Λονδίνο 1989.
(4) Donna Steichen, «Ungodly Rage: The Hidden Face of Catholic Feminism» (Άθεος Οργή: Το Κρυμμένο Πρόσωπο του Καθολικού Φεμινισμού), San Francisco 1994.
(5) Όρα: E. C. Miller, Jr., «Toward A Fuller Vision» (Προς Ένα Πληρέστερο Όραμα), Wilton, Ct. 1984, για μια πλήρη ανάπτυξη αυτού του Αγγλικανικού/Ορθοδόξου οράματος.
(6) H. Boone Porter, «An Unexplored Territory» (Μια Ανεξερεύνητη Περιοχή), Περιοδικό The Evangelical Catholic, Τομ.14, No.8, Μαρ./Απρ. 1992, σελ. 14.
(7) Fr. Carl Bell, «A New and Unknown World» (Ένας Νέος και Άγνωστος Κόσμος), Φόρουμ «The Evangelical Catholic», Τομ.14, No.8, Μαρ./Απρ. 1992, σελ.11.
(8) Όρα τον λόγο του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στην Γενική Σύνοδο της Εκκλησίας της, Νοέμβριος 1993. Περιοδικό Eastern Churches Journal, Τομ.1, No.1, Χειμώνας 1993/94.
(9) «Khouria» είναι ο Αραβικός όρος για την σύζυγο ενός ιερέα. «Πρεσβυτέρα» είναι ο κοινός όρος των Ορθοδόξων Ελλήνων, και «Matushka» των Ορθοδόξων Ρώσων. Έτσι, όπως θα με προσφωνούσαν εμένα ως «πάτερ Τσαντ», την σύζυγό μου θα την προσφωνούσαν «Khouria Shelley».
(10) Αδημοσίευτο γραπτό του Peter Geldard, «Exploring the Future» (Ερευνώντας το Μέλλον), 1994.
Από το εκλιπόν πλέον περιοδικό «Anglican Orthodox Pilgrim», Τομ.3, No.1
Πηγή: http://www.westernorthodox.com/options.html
Ακόμα θυμάμαι την σύγχυση και τον πόνο που κατέκλυσε την Ιερατική Σχολή Nashotah House Seminary, όταν διαδόθηκε το νέο πως η Γενική Συνέλευση του 1976 – με οριακή πλειοψηφία – πέρασε κανόνα που θα επέτρεπε την χειροτονία γυναικών στον κλήρο και την επισκοπή. Ο 100ος Αρχιεπίσκοπος της Καντερβουρίας Michael Ramsey δίδασκε θεολογία στην ιερατική σχολή το φθινόπωρο του 1976. Η δυνατή του παρουσία είχε μια σχεδόν υπνωτική επίδραση πάνω σε όλους, και όλοι μας στραφήκαμε σε αυτόν για καθοδήγηση και σοφία. Με γνήσιο Αγγλο-Καθολικό τρόπο, οι περισσότεροι –αλλά όχι όλοι- από εμάς αποφασίσαμε να παραμείνουμε και να το υπομείνουμε! Συσπειρωθήκαμε γύρω από τον Λόρδο Ramsey και άλλους σωστούς επισκόπους όπως τον Robert Terwilliger, και προβάλλαμε τις απειλές μας πως δεν θα εγκαταλείψουμε!
Είναι κάποιες μέρες, που εύχομαι να μπορούσα τότε να διακρίνω πως ο Αγγλικανικός οίκος δεν ήταν πλέον αρκετά δεκτικός ώστε να μένει χώρος για τους Παραδοσιακούς Χριστιανούς. Έπρεπε να περάσουν άλλα 18 χρόνια για να γίνει προφανές σε μένα πως πράγματι δεν είχα θέση πλέον στο οικογενειακό τραπέζι της Αγγλικανικής Κοινωνίας – η οποία ήταν ο ίδιος εκείνος τόπος όπου είχα διαμορφωθεί ως Παραδοσιακός Χριστιανός.
Στην περίπτωσή μου, είχα πέσει θύμα ενός Επισκοπελιανού επισκόπου, ο οποίος περιφρονούσε εντελώς την Επιτροπή Eames, τις επίσημες αναγγελίες Lambeth, και το λεγόμενο «άρθρο συνείδησης», με το να προσπαθεί να με αναγκάσει να σταθώ δίπλα σε μια γυναίκα-ιερέα κατά την ανανέωση των όρκων μου. Αυτή η ενέργεια ήρθε σύντομα μετά την υπόσχεση που είχε δώσει να μην πιέσει τα πράγματα με τους κληρικούς του, οι οποίοι διατηρούσαν θεολογικές αντιρρήσεις στην χειροτονία γυναικών. Όταν ο Canon Joseph Kimmett και εγώ δεν εμφανισθήκαμε για την ανανέωση των όρκων μας μαζί με την γυναίκα-ιερέα, κατηγορηθήκαμε για διακοπή κοινωνίας με τον επίσκοπό μας και την υπόλοιπη επισκοπή. Αυτό ήταν μια βαρύτατη κατηγορία εκ μέρους επισκόπου, ο οποίος παραδέχθηκε μεν ότι δεν είχαμε παραβιάσει κανένα κανόνα, αλλά μας είπε πως είχαμε παραβιάσει τους δικούς του κανονισμούς! Εν όψει αυτής της κατηγορίας, ο Canon Kimmett και εγώ βρεθήκαμε μόνοι, με απολύτως καμμία υποστήριξη από την μικρή ομάδα των παραδοσιακών επισκόπων που είχαν απομείνει στην PECUSA (=Protestant Episcopal Church in the USA, Προτεσταντική Επισκοπελιανή Εκκλησία των ΗΠΑ). Είχα παρακολουθήσει τέτοια φαινόμενα να συμβαίνουν, ξανά και ξανά. Η οικογένειά μου και εγώ τώρα πλέον γνωρίζαμε ότι σύντομα θα έχουμε και εμείς προστεθεί στον ολοένα μακρύτερο κατάλογο Παραδοσιακών Αγγλικανών που έχουν εκδιωχθεί από το εκκλησιαστικό τους σπίτι. Ήμασταν στ’ αλήθεια τα θύματα της πολιτικής της εθνοκάθαρσης της PECUSA!
Όταν το σπίτι σου καίγεται, έχεις την ηθική υποχρέωση να προειδοποιήσεις όσους περισσότερους μπορείς που βρίσκονται μαζί σου μέσα στο σπίτι, όμως δεν είσαι ηθικά υποχρεωμένος να μείνεις με αυτούς που αρνούνται να φύγουν και να καείς μαζί τους! Το ερώτημα τώρα ήταν: σε ποιόν δρόμο θα βαδίζαμε στο εξής; Σαν τους περισσότερους παραδοσιακούς Αγγλικανούς, ερευνούσα και εγώ τις επιλογές μου.
Είχα παρακολουθήσει τις θλιβερές μουρμούρες και τους καυγάδες μέσα στις Συνεχιζόμενες Αγγλικανικές εκκλησίες επί χρόνια ολοκληρα. Είχα φτάσει στο συμπέρασμα πως η κύρια απασχόληση αυτών των ομάδων ήταν να λειτουργούν σαν ένα είδος παρεκκλησιών για μικρά εκκλησιάσματα ηλικιωμένων. Είχα θαυμάσει τον Επίσκοπο A. Donald Davies για το κουράγιο του, όταν ξεκίνησε την Επισκοπελιανή Ιεραποστολική Εκκλησία, αλλά από την άλλη, για έναν άλλο, νεαρό ιερέα, το ίδιο αυτό σώμα ήταν ένα αδιέξοδο.
Το πραγματικό ζήτημα γινόταν όλο και περισσότερο ξεκάθαρο. Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για εκκλησιαστικό ζήτημα. Ήθελα να είμαι – ασυζητητί – μέλος της Εκκλησίας των Αποστόλων. Η κατάρα του Ερρίκου Η’ είχε ξεκινήσει να πραγματοποιείται, και όφειλα να παραδεχθώ, με πολλή απογοήτευση, πως ο Αγγλικανισμός είναι πλεόν (και πάντοτε ήταν) μια Προτεσταντική Εκκλησία 1
Η Ρώμη έχει ιδωθεί ως «λύση» από πολλούς πρώην Αγγλικανούς που έχουν καταφέρει να αντιληφθούν αυτήν την αλήθεια σχετικά με την Αγγλικανική μας κληρονομιά. Είναι πολλοί και εκείνοι που έχουν βαδίσει στα βήματα του Καρδινάλιου John Henry Newman· πέραν αυτών, η ψήφος της 11-11-1992 στην Γενική Σύνοδο της Εκκλησίας της Αγγλίας (που ενέκρινε την χειροτονία γυναικών) έχει μετατρέψει αυτό το σταθερό ρέμα φυγής σε ένα γοργοκίνητο ποτάμι. Πρόσφατα μεταστραφέντες είναι μεταξύ άλλων και οι Charles Moore, εκδότης της εφημερίδας The Sunday Telegram, η Δούκισσα του Κεντ, ο συγγραφέας και πάστορας William Oddie και –φυσικά– ο γηραιότερος ιεράρχης που έχει ποτέ αποχωρήσει από την Εκκλησία της Αγγλίας: ο Graham Leonard (ο πάλαι ποτέ Επίσκοπος του Λονδίνου). Δεν είναι, λοιπόν, αυτή η λογική οδός που θα έπρεπε να βαδίσουν οι άνθρωποι οι οποίοι – σύμφωνα με την θεωρία των κλάδων – αποτελούν μέρος της Δυτικής Καθολικής Εκκλησίας;2 Προσωπικά, μιλώντας ως πρώην μέλος της Κοινωνίας του Τιμίου Σταυρού, η επανένωση με την Ρώμη ήταν ένα επίσημο μέρος του κανόνα ζωής που βίωνα πιστά.
Είχα μάθει από τον Αρχιεπίσκοπο Michael Ramsey πως η Αγγλικανική Κοινωνία ήταν προσωρινή από φύση της. Είχα ακούσει τον 102ο Αρχιεπίσκοπο της Καντερβουρίας, τον Robert Runcie, να λέει πως ο προορισμός μας ως Αγγλικανοί ήταν να... φαληρίσουμε 3 Ήμασταν ένα τμήμα, που επιζητούσε να είναι ενωμένο με το όλον.
Οι προσπάθειες για την συνεταιρική επανένωση κατά τον τελευταίο αιώνα - κάτω από την ηγεσία του Λόρδου Χάλιφαξ και με τις Συζητήσεις της Malines - ήταν μια δικαιωματική κληρονομιά. Στην δική μας εποχή, παρατηρούσαμε τις ελπίδες μας να σκαμπανεβάζουν συνεχώς, εξ αιτίας της Αγγλικανικής-Ρωμαιοκαθολικής Διεθνούς Επιτροπής. Το έργο της Επιτροπής αυτής είναι πλέον νεκρό. Ο Πάπας το έχει καταστήσει σαφές πως η χειροτονία των γυναικών είναι ένα σοβαρότατο εμπόδιο για την επανένωση, χαρακτηρίζοντάς την ως αξεπέραστο εμπόδιο για την Χριστιανική ένωση.
Γιατί, λοιπόν, δεν βάδισα και εγώ τότε την οδό του Newman προς την Ρώμη; Γιατί δεν δέχθηκα την «Πρόνοια Κληρικών» για έγγαμους ιερείς, που τώρα παρέχεται από το Βατικανό; Σίγουρα οι λαϊκοί Επισκοπελιανοί θα αισθάνονταν πιο οικεία μέσα στην λειτουργία της Ρώμης, όταν θα την σύγκριναν με το Βυζαντινό Τελετουργικό που τώρα χρησιμοποιούν οι μεταστραφέντες λαϊκοί μου;
Παλεύοντας με αυτά τα ερωτήματα, συχνά μου ερχόταν στο νου το αρχαίο Αγγλικανικό γιατροσόφι για τον... «Πυρετό της Ρώμης». Η γιατριά ήταν απλώς, να... παρευρεθείς σε μια λειτουργία της! Ο Καθολικισμός ο μετά την Β’ Βατικανή Σύνοδο έχει ένα τελετουργικό στυλ, που οι περισσότεροι Αγγλικανοί το βρίσκουν απλούστατα βαρετό, και που δεν τους εμπνέει καθόλου. Επίσης μου ερχόταν στον νου κάτι που έλεγε συχνά ένας φίλος ιερέας, δηλαδή: «Συμπαθούσα την Ρώμη πιο πολύ, όταν η Ρώμη δεν συμπαθούσε εμάς!»
Εκείνοι οι Αγλικανοί που προσβλέπουν στην ενσωμάτωσή τους στην Εκκλησία της Ρώμης οφείλουν να θυμούνται πως το πολυδιαφημισμένο βιβλίο «Ungodly Rage» (Άθεος Οργή) είχε γραφτεί, όχι για την κατάσταση της Επισκοπελιανής Εκκλησίας, αλλά της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας! 4
Ερευνώντας την Ρωμαϊκή Εκκλησία, είχα ακούσει μερικές ριζοσπαστικές μοναχές με τα αυτιά μου να κάνουν επίκληση στην «Σοφία» και στην «Μητέρα-Θεό». Ξανά και ξανά, σε θεολογικές συζητήσεις με Ρωμαιοκαθολικούς, ιερείς, μοναχές και λαϊκούς, συνελάμβανα τον εαυτόν μου να υποστηρίζει τον Πάπα και τον Καρδινάλιο Ratzinger! (σημ: σημερινός Πάπας) Ήθελα λοιπόν να ξοδέψω την υπόλοιπη ζωή μου κάνοντας αυτό που έκανα μέσα στην Επισκοπελιανή Εκκλησία, μόνο σε μεγαλύτερο κύκλο;
Καθώς σκεφτόμουν την αγωνία που με διακατείχε (δηλαδή, πως ένα άλμα προς την Ρώμη θα ήταν σαν να πηδούσα από το τηγάνι στην φωτιά), μου ήρθε στο νου ένα ρητό της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας: η Ρώμη δεν είναι παρά το πίσω μέρος του Προτεσταντικού νομίσματος. Έχω την εντύπωση – και εγώ, και πολλοί άλλοι – πως η Ρώμη βιώνει μια νέα «ανακάλυψη» της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης, με ανθρώπους όπως τον Αρχιεπίσκοπο Weakland του Milwaukee, την Anna Quindlen, την Rosemary Radford-Reuther και με τον Richard McBrien επικεφαλής της επίθεσης, σαν να πρόκειται για νέο όραμα 5 του Λουθήρου, του Καλβίνου, του Zwingli, και του Cranmer!
Θυμάμαι ένα Ρωμαίο ιερέα να μου λέει πως οι Αγγλο-Καθολικοί ήσαν μεσαιωνιστές παγιδευμένοι σε μια δίνη του Χρόνου. Η δική μου Αγγλικανική θεολογική διάπλαση προσπερνούσε την Σύνοδο του Τριδέντου, αναζητώντας ρίζες μέσα στους Πατέρες και τις Οικουμενικές Συνόδους. Το να είναι ένας Αγγλικανός Πατερικός ήταν πολύ πιο φυσικό, παρά το να είναι μεσαιωνιστής. Έπρεπε να θυμάμαι πως η Δυτική Πατριαρχία, ο Παπισμός, ήταν σε σχίσμα από το 1054. Ο κάθε ιστορικός της Εκκλησίας μπορεί να σας πει ότι η ψήφος κατά την εποχή του Μεγάλου Σχίσματος ήταν 4 προς 1. Αν το σχίσμα είναι αμαρτία, όπως μου έχουν πει ορισμένοι Επισκοπελιανοί επίσκοποι, τότε η Δυτική Εκκλησία έχει παραμείνει μέσα στην αμαρτία αυτή για περίπου χίλια χρόνια!
Το 1992, μου είχαν ζητήσει να προσκομίσω ένα λόγο στην ειδική συνάθροιση που σημείωνε την 150η Επέτειο της Ιερατικής Σχολής Nashotah House Seminary. Το γραπτό αυτό εστίαζε σε δύο μεγάλους επισκόπους – τον Charles Chapman Grafton και τον πρόσφατα αγιοποιημένο Άγιο Τύχωνα της Μόσχας. Ο Grafton ξεγελούσε το μάτι. Είχε απόλυτα την εμφάνιση ενός Ρωμαίου προκαθήμενου, αλλά η ανάγνωση της θεολογίας του πρόδιδε μια γραμμή σκέψης έντονα αντι-Ρωμαϊκής. Ο Grafton έλεγε πως σε εποχές θεολογικής σύγχυσης, είναι φυσικό για τους Αγγλικανούς να στραφούν στην Ανατολή, για να βρουμε τον δρόμο μας. Και ο Grafton και ο Αγ. Τύχων είχαν κοινό όραμα Αγγλικανικής/Ορθοδόξου ενώσεως στην Πίστη, αλλά ο Grafton είχε και μερικούς συν-Αγγλικανούς που μοιράζονταν το όραμά του.
Υπήρχε, και συνεχίζει να υπάρχει, μια χούφτα μεγάλων Αγγλικανών επισκόπων οι οποίοι υποστήριζαν πως ένας δυνατός Ανατολικός άνεμος είχε επηρεάσει την θεολογική σκέψη τους. Άνδρες όπως οι Michael Ramsey, Robert Terwilliger και Stanley Atkins έρχονται άμεσα στο νου. Ο Canon H. Boone Porter, γράφοντας σε ένα φόρουμ που δημοσιεύθηκε στο «The Evangelical Catholic» έγραψε: «….οι Ανατολικές Εκκλησίες ενσωματώνουν πολλούς από τους ακατόρθωτους στόχους του Αγγλικανισμού…» 6 Προσωπικά, πιστεύω πως οι μεγάλοι Αγγλικανοί επίσκοποι γνωρίζουν πως αυτό είναι μια αλήθεια.
Η Ορθοδοξία δεν είναι κανένα ανάγνωσμα περίεργο ή ξένο προς τους κλασσικούς Αγγλικανούς. Ο π. Carl Bell (και νυν πατήρ Αντώνιος Bell, Ορθόδοξος Ιερέας), ξανά-γράφοντας μέσα στο φόρουμ των «Επιλογών» του «The Evangelical Catholic», προσφέρει πειστικά επιχειρήματα καθώς υποδεικνύει πως η Αγγλικανική οδός και η οδός της Ορθοδοξίας είναι ένα και το αυτό, με την αναφορά τους στις Ιερές Γραφές και την Αγία Παράδοση. Η Ορθοδοξία είναι ό,τι καλύτερο έχει διαφυλαχθεί στον κλασσικό Αγγλικανισμό στις ημέρες μας, με αδιαμφισβήτητο σύνδεσμο με την Αποστολική Εκκλησία. 7
Οι Αγγλικανοί ανέκαθεν επιζητούσαν την σφραγίδα της εγκρίσεως και της εγκυρότητας από την Ορθόδοξη Εκκλησία - σχεδόν από την έναρξη της Εκκλησίας της Αγγλίας. Μεγάλη πρόοδος επιτεύχθηκε, ειδικά στις αρχές αυτού του αιώνα, όμως, όπως συνέβη και στην περίπτωση της Ρώμης, οι δικές μας ενέργειες συνέτριψαν την οποιαδήποτε επίσημη Ορθόδοξη αναγνώριση της Αγγλικανικής εγκυρότητας 8.
Οι σύγχρονοι Ορθόδοξοι θεολόγοι είχαν γίνει άγκυρα για τόσους Παραδοσικούς Αγγλικανούς, και εγώ δεν αποτελούσα εξαίρεση. Οι Lossky, Schmemann, Meyendorff και Hopko δεν είναι παρά ελάχιστοι από τους Ορθοδόξους θεολόγους που αναφέρονται συχνά σε παραδοσιακούς Επισκοπελιανούς κύκλους. Δεν μπορώ να εκτιμήσω πόσες φορές έχω ακούσει παραδοσιακούς να επαναλαμβάνουν πόσο οικεία μεν ένοιωθαν διαβάζοντας Ορθοδόξους θεολόγους, αλλά πως δεν θα μπορούσαν ποτέ να γίνουν Ορθόδοξοι επειδή το Βυζαντινό Τυπικό ήταν απλώς υπερβολικά εξωτικό!
Υπήρξε καιρός, όταν και εγώ ο ίδιος κουνούσα καταφατικά το κεφάλι μου σε ένδειξη κατανόησης όταν γινόταν ένα τέτοιο σχόλιο, οπότε, αναμένω να προκύψουν πολλοί αμφισβητίες όταν τώρα, με κάθε ειλικρίνεια, και μετά από έξι μήνες ως ιερέας του Ανατολικού Τυπικού, θα γράψω τα ακόλουθα: "Καταλαβαίνω τι σας απασχολεί, όμως μπορώ να σας πω ότι οι Θείες Λειτουργίες του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και του Μεγάλου Βασιλείου δεν μοιάζουν πια πολύπλοκες και μακροσκελείς. Τώρα είναι συναρπαστικές και αναζωογονητικές. Έχοντας κάνει την επιλογή ανάμεσα στο μοντέρνο Ρ/Καθολικό Τυπικό, στην επίσημη λατρεία BCP (=Book of Common Prayer, Βιβλίο Κοινών Προσευχών) και το Βυζαντινό Τυπικό, είμαι πλέον πανευτυχής και ευγνώμων που λατρεύω μαζί με τους Πατέρες. Ορθοδοξία σημαίνει ορθή πίστη και ορθή λατρεία".
Ως έγγαμος κληρικός, η σύζυγός μου και η οικογένειά μου έπρεπε να εξετάσουν και τις δικές τους επιλογές. Η Ρ/Καθολική «Πρόνοια Κληρικών» θα καθιστούσε την σύζυγό μου εξαίρεση. Είναι, όντως, εξαιρετική, αλλά σίγουρα δεν είναι εξαίρεση! Το ότι είναι ζωτικό μέρος της ζωής μου και του λειτουργήματός μου είναι απόλυτα κατανοητό στην Ορθοδοξία. Στην Ορθόδοξη Παράδοση, η σύζυγος του Ιερέα πράγματι χαίρει ύψιστης τιμής. Η σύζυγός μου μαθαίνει τον υπέροχο ρόλο του να είναι η «Khouria» 9. Τόσο συχνά, στον έγγαμο Αγγλικανό ιερέα ο οποίος δέχεται την «Πρόνοια Κληρικών» δεν του δίνεται ενορία. Στην Ορθοδοξία, οι ενοριακοί Ιερείς είναι κανονικά έγγαμοι.
Στις Ορθόδοξες οικογένειες κληρικών, ακόμα και τα παιδιά είναι κανονιστικά, και πόση είναι η χαρά να βλέπει κανείς πόση προτεραιότητα δίνεται στην νεολαία, μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία! Ο μεγαλύτερος μου γιος είχε αποκλεισθεί από τις δραστηριότητες της Επισκοπελιανής πανεπιστημιούπολης, εξ αιτίας των συντηρητικών Χριστιανικών απόψεών του. Διαπίστωσε πως και ο κλήρος της Ρ/Καθολικής πανεπιστημιούπολης ήταν το ίδιο εκκοσμικευμένος και παράξενος με το Canterbury House. Η μόνη διαφορά ανάμεσά τους ήταν πως εκείνο ήταν απείρως μεγαλύτερο. Τώρα, ως Ορθόδοξος μαθητής, διαπιστώνει πως βρίσκεται σε απόλυτη θεολογική αρμονία, και με τους Ορθοδόξους συμμαθητές, και με τους καθηγητές του. Μάλιστα, είναι Πρόεδρος της Αδελφότητας Ορθοδόξων Φοιτητών του Πανεπιστημίου του Κάνσας (καμία σχέση το είδος της υποδοχής που έλαβε στα άλλα μέρη). Στην Ορθοδοξία, δεν ανησυχώ πλέον για το τι θα υποστούν ή τι θα διδαχθούν όταν βρεθούν σε εκκλησιαστική εκδήλωση που δεν είναι της ενορίας τους. Δεν θα μπορούσα να πω το ίδιο, αν ήμασταν κομμάτι της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Ποιος μπορεί να μαντέψει ποιες παράξενες ιδέες προωθούν οι Ρ/Καθολικές καλόγριες στις μέρες μας, σε εκδηλώσεις της Ρ/Καθολικής νεολαίας;
Σε ένα επικριτικό κείμενο γραμμένο από τον π. Peter Geldard, πρώην Γενικό Γραμματέα του Συνδέσμου Αγγλικών Εκκλησιών, τρία ερωτήματα υποβάλλονται στους Αγγλικανούς που ερευνούν τις δικές τους επιλογές. Τα ερωτήματα είναι τα εξής:
* Μου εγγυάται η Εκκλησία (στην οποία επιθυμώ να ενταχθώ) την συνεχή χάρη και παρηγοριά των Μυστηρίων όπως αυτά θεσπίσηκαν από τον Χριστό;
* Η επιλογή μου θα προσφέρει κάτι υπέρ της οικοδομής και της ενότητας της Εκκλησίας, ή θα προσθέσει στην περαιτέρω διάσπασή Της;
* Είναι μια Εκκλησία που θα επιθυμήσω να ενσταλάξω μέσα στα παιδιά και στα εγγόνια μου, επειδή εγώ είμαι πεπεισμένος για το μέλλον Της και για την δυνατότητά Της να μεταστρέψει το έθνος μας; 10
Στην Αγία Ορθοδοξία, μπορώ να απαντήσω με ένα ζωηρότατο «ΝΑΙ!» σε κάθε ένα από τα ερωτήματα αυτά. Δεν θα μπορούσα να δώσω την ίδια απάντηση, αν ήμουν μέρος της παρούσας Αμερικανικής Ρωμαιοκαθολικής σκηνής. Στην Εκκλησία της Ρώμης, ακόμα θα προστάτευα την Εκκλησία του Θεού. Θα έβρισκα ομάδες ομοϊδεατών που θα πάσχιζαν να είναι «η Εκκλησία μέσα στην Εκκλησία».
Σαν μέλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, δεν προστατεύω εγώ πλέον την Εκκλησία – Εκείνη προστατεύει εμένα.
Σημειώσεις
--------------------------------------------------------------------------------
(1) Για μια πρόσφατη θεολογική ιστορία επί της φύσεως του Αγγλικανισμού, όρα: Aidan Nichols, O.P., «The Panther and the Hind» (Ο Πάνθηρ και η Έλαφος), Εδιμβούργο 1993.
(2) Όρα: Gregory Mathews-Green, «Whither the Branch Theory» (Πού πηγαίνει η Θεωρία των Κλάδων;), Περιοδικό The Anglican/Orthodox Pilgrim, Τομ. 2, No. 4.
(3) Σχόλια που έγιναν στο Συνέδριο του Καθεδρικου Ναού Deans της Βορείυ Αμερικής το 1989, σε απάντηση των ερωτήσεων επί του Οικουμενισμου. Όρα επίσης: Robert Runcie, «The Unity We Seek» (Την Ενότητα Που Επιζητούμε), Λονδίνο 1989.
(4) Donna Steichen, «Ungodly Rage: The Hidden Face of Catholic Feminism» (Άθεος Οργή: Το Κρυμμένο Πρόσωπο του Καθολικού Φεμινισμού), San Francisco 1994.
(5) Όρα: E. C. Miller, Jr., «Toward A Fuller Vision» (Προς Ένα Πληρέστερο Όραμα), Wilton, Ct. 1984, για μια πλήρη ανάπτυξη αυτού του Αγγλικανικού/Ορθοδόξου οράματος.
(6) H. Boone Porter, «An Unexplored Territory» (Μια Ανεξερεύνητη Περιοχή), Περιοδικό The Evangelical Catholic, Τομ.14, No.8, Μαρ./Απρ. 1992, σελ. 14.
(7) Fr. Carl Bell, «A New and Unknown World» (Ένας Νέος και Άγνωστος Κόσμος), Φόρουμ «The Evangelical Catholic», Τομ.14, No.8, Μαρ./Απρ. 1992, σελ.11.
(8) Όρα τον λόγο του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στην Γενική Σύνοδο της Εκκλησίας της, Νοέμβριος 1993. Περιοδικό Eastern Churches Journal, Τομ.1, No.1, Χειμώνας 1993/94.
(9) «Khouria» είναι ο Αραβικός όρος για την σύζυγο ενός ιερέα. «Πρεσβυτέρα» είναι ο κοινός όρος των Ορθοδόξων Ελλήνων, και «Matushka» των Ορθοδόξων Ρώσων. Έτσι, όπως θα με προσφωνούσαν εμένα ως «πάτερ Τσαντ», την σύζυγό μου θα την προσφωνούσαν «Khouria Shelley».
(10) Αδημοσίευτο γραπτό του Peter Geldard, «Exploring the Future» (Ερευνώντας το Μέλλον), 1994.
Από το εκλιπόν πλέον περιοδικό «Anglican Orthodox Pilgrim», Τομ.3, No.1
Πηγή: http://www.westernorthodox.com/options.html
Τα γενέθλια μας πρέπει να τα γιορτάζουμε;
Όλοι μας γνωρίζουμε την ημέρα που γεννηθήκαμε. Γνωρίζουμε μάλιστα και τις λεπτομέρειες: ώρα γέννησης ωροσκόπια και ωροσκόπους, γνωρίζουμε το κινέζικο ωροσκόπιο και πολλά άλλα. Και αν εμείς οι ίδιοι δεν δίνουμε και πολύ μεγάλη σημασία σε αυτά, φροντίζουν άλλοι –από το οικογενειακό/φιλικό μας περιβάλλον κυρίως- να μας κατατοπίσουν σχετικά, να μας κάνουν «πάρτυ» και εκπλήξεις με τούρτες και κεράκια…Καμιά φορά μας ενοχλεί αν τύχει και μας ξεχάσουν, η μας πιάνει το παράπονο που …μεγαλώνουμε, ενώ τις περισσότερες φορές ακούμε την φράση: «στα γενέθλια μου νοιώθω μελαγχολικά»
Όλα αυτά καθιστούν φανερό ότι τα γενέθλια μας έχουν καθαρά ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, δηλαδή τα πάντα κινούνται για την δική μας αυταρέσκεια και ικανοποίηση και απέχουν πολύ από τον σκοπό της έλευσης μας σε αυτή την ζωή.
Είναι μια συνήθεια που ήρθε από την δύση όπου εκεί δεν εορτάζουν τους Αγίους τους αλλά εορτάζουν με περισσή λαμπρότητα τα προσωπικά τους γενέθλια.
Βέβαια να ξεκαθαρίσουμε καταρχήν ότι δεν χρειάζεται να είμαστε ή να γίνουμε αντικοινωνικοί ή να δούμε το θέμα καθαρά φαρισαϊκά και να χάσουμε την ουσία: άλλο δεν γιορτάζουμε (δεν προκαλούμε την γιορτή αυτή, δεν την περιμένουμε πως και πως, δεν θεωρούμε τα γενέθλια μας ως γεγονός μοναδικό κλπ) άλλο το να μη δεχόμαστε ευχές και να μην είμαστε φιλόξενοι ή να γινόμαστε απόμακροι.
Αλλά ας δούμε λίγο τι ονομάζει, τι εννοεί και τι εορτάζει η εκκλησία μας ως «γενέθλιος ημέρα».
Η εκκλησία μας τιμά τους Αγίους της, με το να εορτάζει την ημέρα κατά την οποία μαρτύρησαν ή την ημέρα κατά την οποία κοιμήθηκαν-έφυγαν από αυτή τη ζωή. Η ήμερα αυτή ονομάζεται «μνήμη Αγίου» ή «γενέθλιος ήμερα» του Αγίου (εισήλθε - γεννήθηκε στην αιώνια ζωή).
Η Αγία μας Εκκλησία καθόρισε να τελούνται τρία μόνον γενέθλια (να εορτάζει δηλαδή και την γέννηση τους): του Χριστού (25/12), της Παναγίας (8/9) καί του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου (24/06).
Επίσης επειδή Εκκλησία είναι η ένωση του ανθρώπου με το Θεό, που για πρώτη φορά αποκαλύφθηκε την ημέρα της Πεντηκοστής η μέρα αυτή (της Πεντηκοστής) θεωρείται γενέθλια μέρα της Εκκλησίας, αφού αυτή τη μέρα για πρώτη φορά η Εκκλησία εμφανίζεται στον κόσμο σαν θεανθρώπινη κοινωνία.
Καμία άλλη αναφορά γενεθλίων δεν υπάρχει.
Όλοι μας λοιπόν πρέπει να εορτάζουμε τη μνήμη δηλαδή την «γενέθλια ημέρα» του Αγίου μας και όχι τα γενέθλια μας. Εμείς οί Ορθόδοξοι τιμούμε τον Άγιο μας, τον έχουμε προστάτη, μεσίτη και βοηθό. Αγωνιζόμαστε να Τον μιμηθούμε, ζώντας με κέντρο πάντοτε τον Θεάνθρωπο Χριστό, δηλ. ζούμε θεανθρωποκεντρικά.
Συμπερασματικά, το να εορτάζουμε τα γενέθλια μας, αποτελεί πράξη εγωισμού, καθώς έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ταπεινοφροσύνη που διδάσκει ο Χριστός μας. Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, είναι πως με τη γέννησή μας δεν συνέβη κάτι το εξαιρετικό, κάτι που να είναι άξιο εορτασμού, απλά ένας ακόμη άνθρωπος προστέθηκε στους υπόλοιπους, ο οποίος καλείται και αυτός να παλέψει για τη Σωτηρία του.
Αν πρέπει να εορτάζουμε και κάτι άλλο (πέρα από την ονομαστική μας εορτή) τότε αυτό που πρέπει να εορτάζουμε είναι την μέρα της βάπτισης μας. Την ημέρα εκείνη κατά την οποία λάβαμε το Χρίσμα, τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος. Πράγματι, πόσο όμορφο είναι την ημέρα εκείνη, κάθε χρόνο να συναισθανόμαστε το μεγάλο εκείνο γεγονός και να τελούμε μια πνευματική εορτή, να κάνουμε μια λειτουργία, να συμμετέχουμε στο μυστήριο της θείας ευχαριστίας, να πούμε ένα ευχαριστώ στον πανάγαθο Θεό που ό,τι έχουμε μας το έδωσε Εκείνος ό,τι πετύχαμε το οφείλουμε σ’Αυτόν. Να δείξουμε έτσι ότι δεν έχουμε ξεχάσει τον σκοπό της βαπτίσεως μας και ότι το συμφέρον της ψυχής μας είναι με τον Χριστό.
Όλα αυτά καθιστούν φανερό ότι τα γενέθλια μας έχουν καθαρά ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, δηλαδή τα πάντα κινούνται για την δική μας αυταρέσκεια και ικανοποίηση και απέχουν πολύ από τον σκοπό της έλευσης μας σε αυτή την ζωή.
Είναι μια συνήθεια που ήρθε από την δύση όπου εκεί δεν εορτάζουν τους Αγίους τους αλλά εορτάζουν με περισσή λαμπρότητα τα προσωπικά τους γενέθλια.
Βέβαια να ξεκαθαρίσουμε καταρχήν ότι δεν χρειάζεται να είμαστε ή να γίνουμε αντικοινωνικοί ή να δούμε το θέμα καθαρά φαρισαϊκά και να χάσουμε την ουσία: άλλο δεν γιορτάζουμε (δεν προκαλούμε την γιορτή αυτή, δεν την περιμένουμε πως και πως, δεν θεωρούμε τα γενέθλια μας ως γεγονός μοναδικό κλπ) άλλο το να μη δεχόμαστε ευχές και να μην είμαστε φιλόξενοι ή να γινόμαστε απόμακροι.
Αλλά ας δούμε λίγο τι ονομάζει, τι εννοεί και τι εορτάζει η εκκλησία μας ως «γενέθλιος ημέρα».
Η εκκλησία μας τιμά τους Αγίους της, με το να εορτάζει την ημέρα κατά την οποία μαρτύρησαν ή την ημέρα κατά την οποία κοιμήθηκαν-έφυγαν από αυτή τη ζωή. Η ήμερα αυτή ονομάζεται «μνήμη Αγίου» ή «γενέθλιος ήμερα» του Αγίου (εισήλθε - γεννήθηκε στην αιώνια ζωή).
Η Αγία μας Εκκλησία καθόρισε να τελούνται τρία μόνον γενέθλια (να εορτάζει δηλαδή και την γέννηση τους): του Χριστού (25/12), της Παναγίας (8/9) καί του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου (24/06).
Επίσης επειδή Εκκλησία είναι η ένωση του ανθρώπου με το Θεό, που για πρώτη φορά αποκαλύφθηκε την ημέρα της Πεντηκοστής η μέρα αυτή (της Πεντηκοστής) θεωρείται γενέθλια μέρα της Εκκλησίας, αφού αυτή τη μέρα για πρώτη φορά η Εκκλησία εμφανίζεται στον κόσμο σαν θεανθρώπινη κοινωνία.
Καμία άλλη αναφορά γενεθλίων δεν υπάρχει.
Όλοι μας λοιπόν πρέπει να εορτάζουμε τη μνήμη δηλαδή την «γενέθλια ημέρα» του Αγίου μας και όχι τα γενέθλια μας. Εμείς οί Ορθόδοξοι τιμούμε τον Άγιο μας, τον έχουμε προστάτη, μεσίτη και βοηθό. Αγωνιζόμαστε να Τον μιμηθούμε, ζώντας με κέντρο πάντοτε τον Θεάνθρωπο Χριστό, δηλ. ζούμε θεανθρωποκεντρικά.
Συμπερασματικά, το να εορτάζουμε τα γενέθλια μας, αποτελεί πράξη εγωισμού, καθώς έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ταπεινοφροσύνη που διδάσκει ο Χριστός μας. Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, είναι πως με τη γέννησή μας δεν συνέβη κάτι το εξαιρετικό, κάτι που να είναι άξιο εορτασμού, απλά ένας ακόμη άνθρωπος προστέθηκε στους υπόλοιπους, ο οποίος καλείται και αυτός να παλέψει για τη Σωτηρία του.
Αν πρέπει να εορτάζουμε και κάτι άλλο (πέρα από την ονομαστική μας εορτή) τότε αυτό που πρέπει να εορτάζουμε είναι την μέρα της βάπτισης μας. Την ημέρα εκείνη κατά την οποία λάβαμε το Χρίσμα, τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος. Πράγματι, πόσο όμορφο είναι την ημέρα εκείνη, κάθε χρόνο να συναισθανόμαστε το μεγάλο εκείνο γεγονός και να τελούμε μια πνευματική εορτή, να κάνουμε μια λειτουργία, να συμμετέχουμε στο μυστήριο της θείας ευχαριστίας, να πούμε ένα ευχαριστώ στον πανάγαθο Θεό που ό,τι έχουμε μας το έδωσε Εκείνος ό,τι πετύχαμε το οφείλουμε σ’Αυτόν. Να δείξουμε έτσι ότι δεν έχουμε ξεχάσει τον σκοπό της βαπτίσεως μας και ότι το συμφέρον της ψυχής μας είναι με τον Χριστό.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
